Inform atika va axborot texnologiyalari



Yüklə 10,44 Mb.
Pdf görüntüsü
səhifə147/152
tarix19.11.2023
ölçüsü10,44 Mb.
#133241
1   ...   144   145   146   147   148   149   150   151   152
informatika-va-axborot-texnologiyalari.(Abdullaev)

H odisalar
H ar bir dastur m a’lum bir m asalani yechish uchun 
m o ijallan g an . Ishga tushirilgan dastum ing ekranga oy­
nasi chiqqanda, oynaning o ic h am lari o ‘zgarganda yoki 
oynada joylashgan biror bir kom ponentni sichqoncha 
yoki klaviatura bilan ustiga bosganda oynada joylashgan 
kom ponentlarning b a ’zi birlari bu o ‘zgarishlarga javob 
berishi mumkin, boshqacha aytganda qandaydir amal 
bajarishi mumkin. B unday o ‘zgarishlarni 
hodisalar
deb 
ataymiz. Shunday qilib har bir kom ponent nafaqat xu­
susiyatlarga, balki jav o b berishi m um kin b o ‘lgan hodis-
417


alarga ham ega. Yuqorida ko‘rganimizdek form a va unda 
joylashgan komponentlarning xususiyatlarini o ‘zgartirish 
hech qanday qiyinchilik tug‘dirmaydi. Lekin dasturni 
kerakli ish bajarishga majburlash uchun 
Object Pascal
dasturlash tilini bilish lozim. Keyingi paragraflarda bu 
dasturlash tili batafsil ko ‘rib chiqiladi.
Hosil qilgan oynamizga 
Button
(tugm acha) kom po­
nentini joylashtiram iz.B ukom ponentkom ponentlar palit­
rasining 
Standart
qismida joylashgan. K o‘rganingizdek 
uning nomi 
B utton!
bo‘ldi. Agar dasturni ishga tushirib 
Button!
komponentni bossak u hech qanday amal bajar- 
maydi. 
Button!
komponentni qandaydir amal bajarishga 
majburlash uchun 
Object Pascal
tilida dastur fragmentini 
kiritish kerak. Bu fragment hodisa obrabotchigi deyiladi 
va u qism-dastur ko‘rinishda boNadi. Delphi da ikkita 
qism-dastur ishlatiladi. Bular protsedura (procedure) va 
funksiya (function). Sichqonachani 
B utton!
ga olib kelib 
tugmachasi bir marotaba bosilsa bu form ada aktivla­
shadi va 
Object Inspector
oynasida uning xususiyatlari 
to‘g ‘risida m a’lumot chiqadi. Agar sichqonchaning tug­
machasi ikki marotaba bosilsa 
Code Insight
mexanizmi 
ishga tushadi va u dasturni tahrirlash oynasiga 
O nClick
hodisani ishlab chiqadigan qiladigan quyidagi
procedure TForm I.Button!Click(Sender: TObject);
begin
end;
yozuvlarini hosil qiladi.
Bu dastur fragmentidagi 
procedure
so ‘zi protsedura 
boshlanishini, 
begin
va 
end
operatorlari esa protsedura- 
ning boshini va oxirini bildiradi. 
Begin
va 
end
operator­
lari orasida hech qanday qatorlar yo‘q. Kerakli qatorlam i 
kiritish yechilayotgan masala xususiyatiga bo g ‘liq. M a­
salan, bu operatorlar orasiga quyidagi m atnni kiritam iz 
Button 1 .Caption: = Tovush
4 1 8


M essageB eep (MB OK).
Dasturni ishga tushiram iz va 
Button 1
tugm achaning 
ustiga bir m arta bosam iz. Birinchi kiritilgan qator 
But-
to n l
ustidagi yozuvni «Tovush»ga o ‘zgartiradi, ikkinchi 
qatordagi tugm achani bosganda esa tovush hosil qiladi.

Yüklə 10,44 Mb.

Dostları ilə paylaş:
1   ...   144   145   146   147   148   149   150   151   152




Verilənlər bazası müəlliflik hüququ ilə müdafiə olunur ©muhaz.org 2024
rəhbərliyinə müraciət

gir | qeydiyyatdan keç
    Ana səhifə


yükləyin