Inform atika va axborot texnologiyalari

Jadval b o (y ich a siljish va klaviaturadan kiritish
Jadvalni o'zgartirish uchun vositalar panelidagi 
«Таблицы и границы»
(Jadvallar va chegaralar) paneli- 
ni ishlatish kerak. Bu vositalar panelini chiqarish uchun 
standart vositalar panelida 
«Таблицы и границы»
(Jad­
vallar va chegaralar) tugm achasini bosish kerak.
Jadval chegaralarini o ‘zgartirish yoki yo ‘qotish uchun 
«Таблицы и границы »
(Jadvallar va chegaralar) pan­
elida chegaralam ing yangi turini, shuningdek, eni-
131

---

ni, chiziqning turi va rangini tanlash lozim, so‘ng 
«Нарисовать таблицу»
(Jadvalni chizish) piktogram- 
masi yordamida yangi chegarani chizish kerak. Chega­
ralaming yangi turini bir nechta yacheykaga tez qoNlash 
uchun yoki chegaralami tez o ‘chirish uchun paneldagi 
chegaralar palitrasidan foydalanish m um kin (Chiziq turi, 
Chiziq eni va Chegara rangi piktogrammalari).
B a’zi yacheykalarga diqqatni qaratish uchun ular 
ichini turli ranglarga bo ‘yash lozim. Yacheykalaming 
chegarasi va ichidagi rangining standart kombinatsiya- 
sini tanlash uchun 
«Автоформат таблицы»
(Jadval 
avtobichimi) tugmachasi bosilishi kerak.
Namoyon bo ‘lgan oynadagi ro ‘yxatdan to ‘g ‘ri kelgan 
bichimni tanlash lozim. Bichim ko‘rinishi o ‘ng tomonda- 
gi qismda aks etib turadi.
«Таблицы и границы»
(Jadvallar va chegaralar) vosi­
talar panelidagi tugmachalardan murakkab jadvallarni 
yaratish va tahrirlashda foydalanish qulayroq.
Yacheykalar orasidagi chiziqlami olib tashlash uchun 
«Ластик»
( 0 ‘chirg‘ich) piktogrammasi bosiladi, so ‘ng 
o ‘chirg‘ich olib tashlanadigan chiziq ustidan y urgiziladi.
Yacheykalarni birlashtirish yoki b o ‘lish uchun ulami 
belgilab, so‘ng 
«Объединить ячейки»
(Yacheykalami 
birlashtirish) yoki 
«Разбить ячейки»
(Yacheykalarni 
b o iis h ) buyruqlari tanlanadi. N am oyon bo ‘lgan savol-ja- 
vob oynasida bir ustun yoki qator nechtaga boMinishi yoki 
nechta qator va ustun birlashishi kerakligi ko ‘rsatiladi.
Jadvalning yacheykalaridagi axborotni alfavit bo ‘- 
yicha, hajmi va sanasi bo ‘yicha saralash mumkin. Jad- 
valdagi axborotni saralash uchun avval saralanadigan 
yacheykalam i belgilab olib, key in 
«Таблицы и границы»
(Jadvallar va chegaralar) panelidagi 
«Сортировать no
возраст анию»
(O 'sib borish b o 'y ich a saralash) yoki 
«Сортировать no убы ванию »
(Kam ayish bo'yicha
132

---

saralash) piktogram m alari bosiladi. Jadvallardan hi­
soblash am allarini bajarishda ham foydalanish qulay. 
M asalan, ustunda turgan sonlarni q o ‘shish uchun bu 
sonlam ing tagida turgan yacheykada sichqonchani bir 
m arta bosib, 
«Автосумма»
(A vtoyig‘indi) piktogram - 
m asini bosish kerak. N atija belgilangan yacheykaga 
joylashtiriladi. B oshqa turdagi hisoblash am allarini baja­
rish uchun 
«Таблица»
(Jadval) m enyusidagi 
«Ф ормула»
b u y ru g'id an foydalanish kerak.
6.9. MS W ORD DASTURIDA ELEKTRON VA MURAKKAB 
HUJJATLARNI YARATISH
MS Word dasturi asosida quyidagilarni ta ’m inlovchi 
kom pleks axborot texnologiyadan foydalanishni taxmin 
qiladi:
• elektron hujjatlar bilan ishlashda yuqori sifat, 
ishonchlilik va qulaylik;
• hujjatlar bilan ishlashga mehnat xarajatlarini qis- 
qartirish;
• hujjatlar va hujjatlar aylanmasini boshqarish tizi- 
mini yaratish;
• elektron hujjatlar bilan ishlovchi foydalanuvchilar 
jam oasining guruh ishlari va boshqalar.
M S Word boshqa dasturlari bilan bir tizim da yuqori- 
dagi qayd qilingan masalalarni yechishni ta ’m inlaydi.
M S Word vositalari bilan quyidagilar am alga oshi- 
riladi:
1. N am unaviy hujjatlariningstandartlashganshablon 
(elektron shakli)larini yaratish.
2. H ujjatlar uchun avtotekst (avtom atn) va avtoza- 
m ena (avtoalm ashtirish) elem entlarini, hujjatlashtirish- 
ning unifikatsiyalangan uslubini yaratish.
133

---

3. Klassifikatsion belgi yordamida axborot qidirishni 
ta ’minlovchi hujjatlami tasvirlash.
4. Hujjatlar bilan ishlash uchun foydalanuvchi inter- 
fey si(buyruqlar menyusi, instrumentlar paneli)ni yara­
tish.
5. M umkin bo‘lmagan kirishlardan elektron hujjat­
lami himoyalash.
MS Wordda hujjatlaming