Yuqorida berilgan m isolni bajarish ketm a-ketligi:
1.
Файл
(Fayl) —>
Создать
(Yangi fayl) menyu
bu y rug 1 i yordam ida shakl nusxasini yarating.
2. Elektron shakl m a’lumptlarini kiriting.
3.
B ud
(K o'rinish) —>
Панели инст румент ов
(Vosi
talar paneli) buyrug1! orqali
Формы
(Shakllar) panelini
о 'm ating.
4. «Q aydnom a tartib raqami, Fam iliyasi, Ism i, Sha-
rifi, b o 'y i, ishga kirgan sanasi, soni» nomli matnli m ay
donlam i kiriting.
5. M aydonlam i belgilab,
Свойства
(X ossalar) reji-
mini bajaring. M aydon m a’lum otlarining turi v a formati-
ni ko'rsating.
6. «Jinsi, kiyim o'lchovi, oyoq kiyimi o'lchovi, tsex,
uchastka, bosh o'lchovi, xizm at m uddati» maydonlarini
qo'shing.
7. H ar bir m aydon uchun:
• R o'yx atli maydonni belgilang;
•
Свойства
(Xossalar) menyu buyrug'i orqali yoki
tugmani
Параметры ноля формы
(Shakl may-
donining param etrlari) vositalar paneliga bosing;
• R o'xatli maydonga kirish va chiqish paytida ro 'y x at
elem entlari qiymatlarini, makroslar, ro 'y x atli m ay
don ichi nomini, elem entlarni o'zgartirishni man
qilish.
8. Jadvalning birinchi qator kataklarini belgilang.
U lardan
П равка
(Tahrirlash) —>
Копировать
(N usxa ol-
ish) m enyu buyrug'i yordam ida nusxa oling.
9. K ataklarning nusxalarini q o 'y ish am alga oshadi-
gan jadvalning b o 'sh qatorlarini belgilang.
10.
П равка
(Tahrirlash) —>
Вст авит ь ячейки
(K ataklarni qo'yish) menyu buyrug'ini bajaring.
11.
Сервис
(Servis)
—^Установить защ ит у
(Hi-
moyani o 'm atish ) menyu buyrug'i yordam ida shaklni
himoyalashni o'm ating.
Запретить лю бы е изменения
137
(Har qanday o‘zgartishlami ta'qiqlash) ga bayroqchani
q o ‘yib, parol kiriting.
12. Faylni xotiraga olib
Файл
(Fayl) —>
Закрыть
(Yopish) menyu buyrug‘i yordam ida yoping. Shablonlar-
ga ega papkalami ko‘rsating, shablonga «Shakl» nomini
bering.
13. Elektron shaklning nusxasi asosida
Файл
(Fayl)
—>
Создать
(Yangi fayl) menyu buyrug* i yordamida
yangi hujjat yarating, «Shakl» nusxasini tanlang.
14. Qaydnomaning maydonlarini toMdiring, ro ‘yxatli
maydonlar elementlarini tanlash
F4
tugmasi yordamida
bajariladi.
15.
Файл
(Fayl) —►
Сохранить как
(Yangi nom bilan
saqlash) menyu buyrug'i yordamida faylni xotiraga oling.
S a v o l v a t o p s h i r i q l a r
1. M S W O R D m a t n p r o t s e s s o r i q a n d a y i m k o n i y a t l a r g a e g a ?
2. M e n y u l a r q a t o r i d a q a n d a y b u y r u q l a r b o r ? U l a r n i n g v a z i f a l a r in i
q i s q a c h a t u s h u n t i r i b b e r i n g .
3. H u j j a t l a m i bir n e c h a n u s x a d a c h o p e t i s h q a n d a y a m a l g a
o s h i r i l a d i ?
4 . Bir yok i b ir n e c h t a h u j ja t n i c h o p e t i s h j a r a y o n i n i t u s h u n t i r i b
b e r i n g .
5. C h o p e t i s h q u r i l m a s i n i n g r u s u m i q a n d a y t a n l a n a d i ?
6
. H u jjatn i t a h r i r l a s h b u y r u q l a r i q a y s i m e n y u d a j o y l a s h g a n ?
7 . M a t n v a r a s m l a r s i c h q o n c h a y o r d a m i d a q a n d a y b e l g i l a n a d i ?
8
. A m a l l a r q a n d a y b e k o r q i li n a d i ?
9. R a s m yoki m a t n p a r c h a s i n i k o ' c h i r i s h q a n d a y b a j a r i l a d i ?
1 0 . M a t n p a r c h a s i n i i z l a s h q a n d a y a m a l g a o s h i r i l a d i ?
11. M a t n p a r c h a s i n i b o s h q a s i b i l a n a l m a s h t i r i s h j a r a y o n i n i
t u s h u n t i r i b b e r i n g .
1 2 . M a t n n i b i c h i m l a s h d e g a n d a n i m a n i t u s h u n a s i z ?
1 3 . B i c h i m l a s h b u y r u q l a r i q a y s i m e n y u d a j o y l a s h g a n ?
1 4 . O d d i y j a d v a l n i y a r a t i s h u c h u n q a y s i t u g m a c h a i s h l a t i l a d i ?
1 5 . M S W o r d d a o d d i y h u j j a t b i l a n e l e k t r o n h u j j a t n i n g q a n d a y
f a r q i b o r ?
1 6 . M S W o r d d a h i s o b l a s h a m a l l a r i n i b a j a r i s h m u m k i n m i ,
q a n d a y y o ‘l b i l a n ?
138
VII B O B . JA D V A L P R O T S E S S O R L A R I
7.1. M ICRO SOFT EXCEL DASTURI HAQIDA
UMUMIY MA’LUMOTLAR
Zam onaviy kom pyuterlar dasturiy ta ’m inotining tar-
kibiy qismiga kiruvchi M icrosoft Office paketidagi aso-
siy vositalardan biri jadval protsessori deb ataluvchi
MS Excel dasturidir.
M S Excel -
elektron jadvallarni
tayyorlash, form ulalar va funksiyalar yordam ida hisob-
kitoblam i am alga oshirish, m a’lumotlarni grafik tasvir
lash kabi m asalalarni hal etishga m ofijallangan dastur.
Inson o ‘z ish faoliyati davom ida k o 4pincha biror
kerakli m a ’lum ot olish uchun bir xil, zerikarli, b a ’zida
esa, m urakkab b o ‘lgan hisoblash ishlarini bajarishga
m ajbur b o ‘ladi. M S Excel dasturi mana shunday ishlar-
ni osonlashtirish v a qiziqarliroq qilish m aqsadida ishlab
chiqilgan.
MS Excel jadval protsessorining asosiy elementlari
MS Excel dagi barcha m a ’lumotlar jadval k o ‘rinishida
nam oyon b o ‘lib, bunda jadval kataklarining m a’lum
qismiga boshlang‘ich va birlamchi m a’lum otlar kiriti-
ladi. Boshqa qism lari esa har xil arifmetik am allar va
boshlangfich m a ’lum otlar ustida bajariladigan turli am al
lar natijalaridan iborat b o ‘lgan m a’lumotlardir.
Elektron jadval kataklariga uch xil m a’lumotlarni
kiritish mumkin:
- matnni; sonlarni; sanani; formulalami.
M atn
- harflar, raqamlar, belgilar ketm a-ketligidan
iborat.
139
Son -
raqamlar ketma-ketligi (zarur hollarda ishora
va o ‘nli vergul ham ishlatilishi mumkin).
S a n a - ] o n y
sana.
Formulalar -
kiritilgan sonli qiym atlar b o ‘yicha yan
gi qiymatlami hisoblaydigan matematik ifodalardir.
Formulalar har doim «=» (teng) belgisini q o ‘yish
bilan boshlanadi. Formula katakka kiritilgandan keyin
shu formula asosida hisoblanadigan natijalar yana shu
katakda hosil bo ‘ladi. A gar shu form ulada foydalanilgan
sonlardan yoki belgilardan biri o ‘zgartirilsa, MS Excel
avtomatik ravishda yangi m a’lum otlar b o ‘yicha hisob
ishlarini bajaradi va yangi natijalar hosil qilib beradi.
MS Excelning asosiy ishlov berish ob ’yekti
hujjatlar
hisoblanadi. MS Excel hujjatlari ixtiyoriy nomlanadigan
va
xls
kengaytmasiga ega b o ‘lgan fayllardir. MS Excelda
bunday fayllar
«Ishchi kitob»
deb ataladi. H ar bir Ishchi
kitob ixtiyoriy sondagi elektron jadvallai'ni o ‘z ichiga oli-
shi mumkin. Ularning har biri
«ishchi varaq»
deb ataladi.
H ar bir ishchi varaq o‘z nomiga ega b o‘ladi. Ishchi kitob-
ni hosil qilish uchun MS Excel dasturini ishga tushurish
zarur. Ishchi kitobning tarkibiy elementlaridan biri
ishchi
varaq,
y a ’ni elektron jadval hisoblanadi. H ar bir electron
jadval 28 = 256 ta ustun va 2 16 = 65536 ta satrdan iborat.
U stunlar lotin alfavitining bosh harflari bilan, satrlar esa
raqam lar bilan nomlanadi.
Elektron jadvalning asosiy elementlari esa
katak
va
diapazon\aid\v.
K atak
- bu jadvaldagi manzili ko‘rsatiladigan ham
da bir satr va bir ustun kesishmasi oralig‘ida joylashgan
elementdir. Katak kesishmalarida hosil bo ‘lgan ustun va
satr nomi bilan ifodalanadigan manzili bilan aniqlanadi.
M asalan, A ustun, 4-satr kesishmasida joylashgan katak
- A4 deb nom oladi.
Bir nechta ketma-ket joylashgan kataklardan tashkil
topgan guruh
diapazon
deb ataladi. Diapazon manzilini
140
ko ‘rsatish uchun uni tashkil etgan kataklarning chap yuqo
ri va o‘ng quyi kataklar manzillari olinib, ular ikki nuqta
bilan ajratib yoziladi. Masalan: A1 :A4, B3:F3, C5:H8.
Ishchi jadvallarni k o ‘rib chiqishda yoki kataklarni bi-
chjm lashda ish olib borayotgan diapazonning manzilini
bilish shart emas, lekin form ulalar bilan ishlayotganda bu
narsa juda muhimdir.
Dostları ilə paylaş: |