İNŞaat mühendiSLİĞİ anabiLİm dali

ARDALI Ayça Sultan
Danışman : Prof. Dr. Aysan GÜRER

Anabilim Dalı : Jeofizik Mühendisliği

Programı : -

Mezuniyet Yılı : 2014

Tez Savunma Jürisi : Prof. Dr. Aysan GÜRER

Prof. Dr. M. Emin CANDANSAYAR

Prof. Dr. İrfan YOLCUBAL

Prof. Dr. İbrahim KARA

Yard. Doç. Dr. Ertan PEKŞEN

Terkos Havzasında Tuzlu Su Girişimlerinin Geçici Elektromanyetik Ve Doğru Akım Özdirenç Yöntemleriyle Araştırılması
Terkos Gölü İstanbul’un Avrupa yakasına içme suyu sağlayan en büyük ve en önemli tatlı su kaynağıdır. Gölün oluşumu, kumul bir setin gölü denizden ayırmasına bağlı olarak gelişmiştir. Bu set birkaç derenin birleşerek denize döküldüğü bölgede, Karadeniz’in biriktirdiği kumlardan oluşmuştur. Deniz ve göl arasındaki kumulun en ince olduğu batı bölgesinde bu set 165 m kalınlığındadır. Terkos Gölü’nün içme suyu sağlama bakımından önemi, göl ile deniz arasındaki dar kıyı şeridinin yeraltı yapısının özelliklerini ortaya koymayı önemli hale getirmiştir. Göl ile deniz arasındaki hidrolik ilişkinin anlaşılması ve olası tuzlu su kamasının konumunun belirlenmesi havzadaki hassas dengenin korunması açısından önemlidir.
Ne yazık ki Terkos Gölü seddesinin yeraltı yapısı bugüne kadar herhangi bir jeofizik yöntemle incelenmemiştir.
Bu çalışmada Terkos Gölü’nün kuzeyinde olası tuzlu su girişimini belirlemek ve yeraltı yapısını ortaya çıkarmak amacıyla Doğru Akım Özdirenç (DAÖ) ve Geçici Elektromanyetik (Transient Electromagnetic Method, TEM) yöntemleri ile ölçümler yapılmıştır. DAÖ ve TEM verilerinin ters çözümünden elde edilen sonuçlar denetlenmiş ve en uygun modeller seçilmiştir. Bu verilerin ters çözümü sahanın hidrojeolojisi ile birlikte değerlendirildiğinde, bölgede tuzlu su girişiminin sedde boyunca yaygın olmadığı, göl ve denizin çok yakın olduğu özel alanlarda gerçekleştiği sonucuna varılmıştır. Göl ve denizin en yakın olduğu bir ölçüm hattı boyunca, yakınındaki kuyu verilerinden yararlanılarak, su özdirenci modeli hazırlanmış ve tuzlu su girişimi saptanmıştır. Diğer hatlarda yaygın olarak görülen iletken alanların killi seviyeler ve kil mercekleri ile ilişkili olduğu, göl çevresinde açılan kuyu verileri ile doğrulanmıştır. Bu çalışma kil merceklerinin göl sistemindeki yerini ve su döngüsündeki etkisini yerelektrik görüntülerle ortaya koymuş ve Terkos Gölü yer sistemi hakkında bir model önermiştir.