İnsan haklari

İNSAN HAKLARI¹
AYN RAND

Eğer bir kişi özgür bir toplumu (yani kapitalizmi) savunmayı isterse, kapitalizmin vazgeçilmez esasının bireysel haklar prensibi olduğunu bilmelidir. Eğer birisi bireysel hakları savunmak isterse, bunları savunacak ve koruyacak tek sistemin kapitalizm olduğunu bilmelidir. Ve eğer birisi bugünün entelektüellerinin amaçları ile özgürlüğün ilişkisini değerlendirmek isterse, bunu bireysel haklar kavramının göz ardı edilmesi, çarpıtılması, kötüye kullanılması ve nadiren tartışılması (en nadir şekilde sözde “muhafazakârlar” tarafından) gerçeği ile anlayabilir.

“Haklar” ahlakî bir kavramdır; bir bireyin davranışlarına rehberlik eden prensiplerden diğer insanlarla ilişkisine rehberlik eden prensiplere mantıksal bir geçiş sağlayan kavramdır; sosyal bağlamda bireysel ahlakı muhafaza eden ve koruyan kavramdır; bir insanın ahlak sistemi ile bir toplumun yasa sistemi arasındaki, etik ve siyaset arasındaki bağlantıdır. Bireysel haklar, toplumu ahlakî yasalara tabi kılmanın aracıdır.
Her politik sistem bir ahlak sistemine dayanır. İnsanlık tarihinin egemen ahlakı, bireyi yüksek bir mistik veya sosyal otoriteye tabi kılan altruist-kolektivist doktrinin çeşitli versiyonlarıdır. Bu nedenle çoğu siyasî sistemler, aynı devletçi tiranlığın, temel prensiplerde değil, sadece derece bakımından değişiklik gösteren, sadece gelenek, kaos, kanlı kavgalar ve periyodik çöküş tesadüfleri ile sınırlı olan versiyonları idi. Tüm bu gibi sistemlerde ahlak bireye uygulanan, fakat topluma uygulanamayan bir sistemdi. Toplum, ahlak yasalarının vücuda geçirilmiş hali veya kaynağı ya da tek yorumlayanı olarak, ahlak kanununun dışına konmuştu. Sosyal görev için kendini feda etme fikrinin aşılanması insanın dünyadaki varlığı konusunda ahlakın asıl amacı olarak görülmekteydi.
“Toplum” diye bir varlık olmadığından, toplum sadece belli sayıda bireyler olduğundan, bu durum pratikte toplumun yöneticilerinin ahlak yasalarından muaf olduğu; sadece geleneksel alışkanlıklara tabi olduğu; bunların tüm gücü ellerinde tuttukları ve şu gizli prensibe körü körüne itaat istedikleri anlamına gelmekteydi: “İyi, toplum (veya kabile, ırk, ulus) için iyi olandır; ve yönetici fermanları iyinin dünyadaki sesidir.”
Bu, mistik veya sosyal tüm versiyonlarıyla altruist-kolektivist ahlak versiyonlarına sahip tüm devletçi sistemler için doğruydu. Mistik versiyonun politik teorisini “Kralların İlahî Hakları”; sosyal politik teorisini ise “Vox populi, vox dei” (Halkın sesi, Hakkın [Tanrının] sesidir) özetlemektedir. Buna kanıt: tecessüm etmiş bir tanrı olan Firavun’lu Mısır teokrasisi; Atina’nın sınırlanmamış çoğunluk yönetimi veya demokrasisi; Roma İmparatorları tarafından yönetilen refah devleti; Ortaçağın sonundaki Engizisyon; Fransa’nın mutlak monarşisi; Bismark Prusya’sının refah devleti; Nazi Almanya’sının gaz odaları; Sovyetler Birliği’nin mezbahalarıdır.
Tüm bu politik sistemler altruist-kolektivist ahlakın dışavurumları idi ve bunların ortak özelliği toplumun her şeye kadir, egemen bir kaprise-tapar olarak ahlak yasalarından önce geldiği gerçeği idi. Buna göre, tüm bu sistemler politik olarak bir ahlaksız toplum versiyonları idiler.
Amerika Birleşik Devletleri’nin en derin devrimci başarısı toplumu ahlak yasalarına tabi kılmasıdır. Bireysel insan hakları prensibi (devletin gücüne bir sınırlama olarak, kolektif olanın kaba kuvvetine karşı insan için bir koruma olarak, kuvvetin hakka tabi kılınması) ahlakın sosyal sisteme genişletilmesini ifade etmiştir. Birleşik Devletler, tarihteki ilk ahlaklı toplumdu.
Tüm önceki sistemler insanı, diğerlerinin (ve kendi başına bir amaç olarak toplumun) amaçları için bir kurban aracı olarak görmüşlerdir. Birleşik Devletler insanı kendi başına bir amaç olarak, toplumu ise barışçı, düzenli, bireylerin gönüllü birlikte varoluşu olarak görmüştür. Önceki tüm sistemler insan hayatının topluma ait olduğunu, toplumun insanı istediği şekilde kullanabileceğini ve insanın tadını çıkaracağı herhangi bir özgürlüğün ancak lütufla, toplumun herhangi bir anda iptal edilebilecek izniyle, olduğunu savunurlardı. Birleşik Devletler, insan hayatının bir hak olarak insanın kendisine ait olduğunu (yani bir ahlakî ilke olarak ve insanın tabiatı gereği), bir hakkın bir bireyin mülkiyeti olduğunu, toplumun kendi başına hiçbir hakka sahip olmadığını ve bir hükümetin tek ahlakî amacının bireysel hakların korunması olduğunu savundu.
Bir “hak” sosyal bir bağlamda bir insanın davranış özgürlüğünü tanımlayan ve onaylayan bir ahlak prensibidir. Sadece bir temel hak vardır: bir insanın kendi yaşamı üzerindeki hakkı. Diğer tüm haklar bu hakkın sonucudur. Yaşam bir kendini sürdürme ve kendinden kaynaklanan hareket işlemidir: yaşama hakkı kendini devam ettirme ve kendince sağlanan bir faaliyetlerde bulunma hakkıdır; bu, yaşamının geçimini sağlamak, onu geliştirmek, sürdürmek ve tadını çıkarmak için rasyonel bir varlığın tabiatının gerektirdiği tüm davranışları yapma özgürlüğü anlamına gelir. (Yaşam, özgürlük ve mutluluğu arama hakkının anlamı budur.)
Bir “hak” kavramı sadece davranış ile (özellikle davranış özgürlüğü ile) ilgilidir. Diğer insanların fiziksel baskısı, zorlaması veya müdahalesinden bağımsız olma anlamına gelir.
Böylece her birey için, bir hak bir pozitifin (bireyin kendi amaçlan için, kendi gönüllü, baskı altında olmayan tercihi ile kendi muhakemesine göre davranma özgürlüğünün) ahlakî onayıdır. Bireyin hakları, onun çevresindekiler için bir tür negatif yükümlülük, yani bireyin haklarını ihlal etmekten uzak durma yükümlülüğü hariç, hiçbir yükümlülük doğurmaz:.
Yaşam hakkı tüm hakların kaynağıdır ve mülkiyet hakkı bu hakların tek uygulamasıdır. Mülkiyet hakları olmaksızın, diğer hiçbir hak mümkün değildir. İnsan kendi hayatını kendi çabası ile sürdürmek zorunda olduğundan, kendi çabasının ürünü üzerinde hiçbir hak sahibi olmayan bir insan, hayatını sürdürmek için hiçbir araca sahip değildir. Üreten fakat ürününün tasarrufu başkalarında olan insan bir köledir.
Mülkiyet hakkının tüm diğer haklar gibi bir faaliyette bulunma hakkı olduğunu aklınızda tutun: bu bir nesneye sahip olma değil, bu nesnenin üretilme veya kazanılma faaliyeti ile bu faaliyetin sonuçlarına ilişkin bir haktır. Bu hak bir insanın herhangi bir mülkiyet kazanacağı yönünde bir garanti değildir, fakat sadece bir mülkiyeti kazanırsa onun sahibi olacağı yönünde bir garantidir. Bu hak, maddî değerleri kazanma, muhafaza etme, kullanma ve üzerinde tasarrufta bulunma hakkıdır.
Bireysel haklar kavramı insanlık tarihinde öylesine yenidir ki çoğu insan onu bugüne kadar tamamen anlamamıştır. İki etik teorisine (mistik veya sosyal) uygun olarak, bazı insanlar hakların Tanrının bir lütfü olduğunu, diğer bazı insanlar ise toplumun bir lütfü olduğunu iddia ederler. Fakat aslında hakların kaynağı insanın doğasıdır.
Bağımsızlık Bildirgesi insanlara “Yaratıcıları tarafından soyutlanamayacakları bazı haklar bahşedildiğini” bildirmektedir. Kişi insanın ister bir Yaratıcının, ister tabiatın bir ürünü olduğuna inansın, insanın orijini konusu, insanın özel bir cins varlık (rasyonel bir varlık) olduğu, baskı altında başarılı olamayacağı ve hakların insanın kendine has hayatta kalma şekli için gerekli bir şart olduğu gerçeğini değiştirmez.
İnsan haklarının kaynağı ilahî kanun veya yasama kanunları değildir, fakat kimlik kanunudur. A A’dır ve İnsan İnsandır. Haklar, insanın kendisine özgü biçimde hayatını devam ettirebilmesi için, insanın doğasının gerektirdiği varoluş şartlarıdır. Eğer insan dünyada yaşayacaksa, aklını kullanması onun için haktır, kendi özgür yargılarına göre davranması haktır, değerleri için çalışması ve çalışmasının ürününü muhafaza etmesi haktır. Eğer dünyadaki yaşamı onun amacı ise o bir rasyonel varlık olarak yaşama hakkına sahiptir: tabiat ona mantıksızlığı yasaklar.” (Atlas Silkindi)
İnsanın haklarını ihlal etmek onu kendi yargılarına karşı hareket etmeye zorlamak veya onu değerlerinden soyutlamak anlamına gelir. Temelde, bunu yapmanın sadece bir yolu vardır: fiziksel güç kullanımı. İnsan haklarının iki potansiyel ihlalcisi vardır: suçlular ve hükümet, Birleşik Devletler’in büyük başarısı, suçluların yaptığı türden davranışlarının yasallaşmış bir versiyonunu hükümete yasaklamak yoluyla, bu ikisi arasında farkı ortaya koymak olmuştur.
Bağımsızlık Bildirgesi, “bu hakları teminat altına almak için, insanlar arasında hükümetler oluşturulur” prensibini ortaya koymuştur. Bu prensip, bir hükümetin tek geçerli sebebini ortaya koymuş ve hükümetin tek meşru amacını tanımlamıştır:

insanı fiziksel şiddetten koruyarak insan haklarını korumak.

Böylece hükümetin fonksiyonu, bir yönetici konumundan bir hizmetçi konumuna değişmiştir. Hükümet, insanları suçlulara karşı korumak için kurulmuştur ve Anayasa insanı hükümetten korumak için yazılmıştır. İnsan Hakları Bildirgesi, bireysel hakların her türlü kamu veya sosyal gücün üstünde olduğunun açık bir beyanı olarak, bireysel vatandaşlara değil, hükümete karşı yazılmıştır.
Sonuç, Amerika’nın (yaklaşık 150 yıllık kısa bir dönem içinde) başarmaya yaklaştığı sivil bir toplum modelidir. Medenî bir toplum insan ilişkilerinde fiziksel gücün yasaklandığı, bir polis olarak iş gören hükümetin sadece karşılık verme anlamında ve sadece güç kullanmayı başlatanlara karşı güç kullanabileceği bir toplumdur.
Amerika’nın siyaset felsefesinin asıl anlamı ve niyeti bireysel haklar prensibi içinde yatan bu fikirdi. Fakat bu aşikâr bir şekilde dile getirilmedi; ne tamamen kabul edildi ve ne de tutarlı bir şekilde uygulandı.
Amerika’nın iç çelişkisi altruist-kolektivist ahlak idi. Altruizm özgürlükle, kapitalizm ile ve bireysel haklarla uyuşmaz. Mutluluğu arama hakkı ile kurbanlık bir hayvan olma şeklindeki ahlak durumu bir araya getirilemez.
Özgür bir toplumu ortaya çıkaran, bireysel haklar kavramı idi. Bireysel hakların yok edilmesi ile özgürlük yok edilmeye başlandı.
Kolektivist bir tiranlık, bir ülkeyi maddî veya ahlakî değerlerine açıkça el koyma yoluyla köleleştirmeye cesaret edemez. Bu, bir içten yozlaşma süreciyle olmak zorundadır. Tıpkı maddî alanda bir ülkenin servetinin yağmalanmasının para biriminin enflasyonu ile başarılması gibi, haklar alanında da bugün benzer bir enflasyonun geçerli olduğu görülebilir. Bu işlemde yeni ilan edilen öylesine fazla “hak” vardır ki insanlar kavramın anlamının tersine dönmekte olduğu gerçeğini fark etmemektedir. Tıpkı kötü paranın iyi parayı kovması gibi bu “matbaa ile çoğaltılmış haklar” da gerçek hakları etkisiz duruma getirmektedir.
Dünyanın hiçbir yerinde iki çelişkili olayın, yani sözde yeni “haklar” ile köle işgücü kampları arasındaki çelişkinin, böylesine bir çoğalmasının şimdiye kadar asla gerçekleşmemiş olduğu tuhaf gerçeğine dikkatinizi çekerim.
Buradaki “hile,” haklar kavramının siyaset alanından ekonomi alanına taşınması olmuştur.
1960 Demokrat Parti platformu bu dönüşümü açıkça ve iyi şekilde özetlemektedir. Bu platform, bir Demokrat Parti İdaresinin “on altı yıl önce Franklin Roosevelt’in ulusal bilincimiz içine kazıdığı iktisadî haklar bildirgesini teyit edeceğini” belirtmektedir.
Bu platformun sunduğu listeyi okurken “haklar” kavramının anlamını açık bir şekilde aklınızda tutun:
“1. Ülkenin sanayinde veya mağazalarında veya çiftliklerinde veya madenlerinde faydalı ve kârlı bir iş hakkı.
2. Yeterli gıda, giyim ve dinlenme sağlamaya yetecek kadar kazanma hakkı.
3. Her çiftçinin ürünlerini kendisine ve ailesine makul bir yaşam verecek olan bir kâr ile üretme ve satma hakkı.
4. Büyük, küçük her işadamına yurtiçinde ve yurtdışında adil olmayan rekabet ve tekel egemenliğinden bağımsız bir atmosferde ticaret yapma hakkı.
5. Her aileye iyi durumda bir ev.
6. Yeterli sağlık imkânı ve iyi sağlığa sahip olma ve keyfini sürme fırsatı.
7. İleri yaş, hastalık, kazalar ve işsizlik durumundaki ekonomik korkulara karşı yeterli bir korunma hakkı.
8. İyi bir eğitim hakkı.”
Yukarıdaki sekiz cümlenin her birine eklenen tek bir soru konuyu açık hale getirecektir: Kimin pahasına?
İşler, gıda, giyim, dinlenme (!), evler, sağlık hizmeti, eğitim vs. tabiatta yetişmez. Bunlar insan yapımı değerlerdir, insanlar tarafından üretilen mallar ve hizmetlerdir. Bunları kim sağlayacak?
Eğer bazı insanlar diğer insanların emeğinin ürünleri üzerinde hak sahibi oluyorlarsa, bu diğer insanların haklarının ellerinden alınması ve köle işgücü haline getirilmeleri demektir.
Bir insanın, başkalarının haklarını ihlal etmesini gerektiren herhangi bir “sözde” hak bir hak değildir ve olamaz da.
Hiçbir insan istemediği bir zorlamayı ödülü olmayan bir görevi veya gönüllü olmadığı bir hizmeti bir diğer insana dayatamaz. “Köleleştirme hakkı” diye bir şey olamaz.
Bir hak, o hakkın diğer insanlarca maddî olarak uygulanmasını kapsamaz; sadece bu uygulamanın kişinin kendi çabası ile kazanılma özgürlüğünü kapsar.
Bu bağlamda, Kurucu Ataların¹ entelektüel hassasiyetine dikkat ediniz: mutlu olma hakkından değil, mutluluğu arama hakkından bahsetmişlerdi. Bu, bir insanın mutluluğunu elde etmek için gerekli gördüğü davranışları yapma hakkına sahip olması anlamına gelir; diğerlerinin onu mutlu yapması gerektiği anlamına gelmez.
“Yaşama hakkı bir kişinin kendini (yeteneğinin elverdiği ölçüdeki bir seviyede) kendi çalışması ile geçindirme hakkına sahip olduğu anlamına gelir; diğer insanların ona yaşam ihtiyaçlarını sağlaması gerektiği anlamına gelmez.
Mülkiyet hakkı bir insanın mülk edinmek onu kullanmak ve üzerinde tasarrufta bulunmak için gerekli ekonomik davranışlarda bulunma hakkına sahip olduğu anlamına gelir; diğer insanların ona mülkiyet sağlaması gerektiği anlamına gelmez.
Serbest konuşma hakkı bir insanın hükümet tarafından baskı görme, müdahale veya cezaî müeyyide tehlikesi olmadan fikirlerini ifade etme hakkına sahip olduğu anlamına gelir. Diğer insanların ona bir konferans salonu, bir radyo istasyonu veya fikirlerini ifade edeceği bir matbaa sağlaması gerektiği anlamına gelmez.
Birden fazla insanı ilgilendiren bir girişim her katılanın gönüllü rızasını gerektirir. Bu kişilerin her biri kendi kararını verme hakkına sahiptir, fakat hiçbiri kendi kararını diğerlerine dayatma hakkına sahip değildir.
‘‘Bir iş hakkı” diye bir şey olamaz, sadece serbest ticaret hakkı vardır; yani: eğer bir diğer kişi onu işe almayı tercih ederse kişinin bir işe girme hakkı vardır. ‘‘Bir ev hakkı” diye bir şey yoktur, sadece serbest ticaret hakkı vardır: yani bir ev inşa etme veya satın alma hakkı vardır. Eğer ödeyecek, işe alacak veya ürününü satın alacak kimse yoksa “bir ‘adil’ ücret veya bir ‘adil’ fiyat hakkı” diye bir şey yoktur. Eğer hiçbir üretici üretmek istemiyorsa, “tüketicilerin süt, ayakkabı, film veya şampanya hakları” diye bir şey yoktur (sadece kişinin bunları kendi başına üretme hakkı vardır). Özel grupların “hakları” yoktur, “çiftçilerin, işçilerin, işadamlarının, çalışanların, yaşlıların, gençlerin, doğmamışların hakları” diye bir şey yoktur. Sadece İnsan Hakları vardır; her münferit insanın ve bireyler olarak tüm insanların sahip olduğu haklar vardır.
Mülkiyet hakları ve serbest ticaret hakkı insanın sahip olduğu yegane “iktisadî haklardır” (aslında bunlar siyasî haklardır); ve “iktisadî haklar bildirgesi” diye bir şey olamaz. Fakat iktisadî haklar savunucularının mülkiyet haklarını yok etmekten başka bir şey yapmadıklarına dikkat edin.
Hakların, bir insanın davranış özgürlüğünü tanımlayan ve koruyan, fakat diğer insanlar üzerine hiçbir yükümlülük yüklemeyen ahlakî ilkeler olduğunu hatırlayın. Belli bir vatandaş bir diğerinin hakları veya özgürlüğü için bir tehdit değildir. Fiziksel güce başvuran ve diğerlerinin haklarını ihlal eden bir vatandaş ise suçludur ve insanlar ona karşı yasal korumaya sahiptir.
Herhangi bir çağda veya ülkede suçlular küçük bir azınlıktır. Ve onların insanlığa verdikleri zarar, insan hükümetlerinin gerçekleştirdiği dehşetle (kan dökme ile, savaşlarla, zulümlerle, el koymalarla, kıtlıklarla, köleleştirmelerle, toplu yıkımlarla) karşılaştırıldığında oldukça küçüktür. İnsan hakları için potansiyel olarak en tehlikeli tehdit bir hükümettir: hükümet, yasal olarak silahsızlandırılmış kurbanlara karşı fiziksel güç kullanma yasal tekelini elinde bulundurur. Bireysel haklarla sınırlanmadığında, bir hükümet insanın en ölümcül düşmanıdır. İnsan Hakları Bildirgesi bireylerin davranışlarına karşı değil hükümetin davranışlarına karşı koruma için yazılmıştır.
Şimdi bu korumanın nasıl yıkıldığına bakın.
İşlem, hükümete anayasa ile yasaklanmış özel ihlalleri bireysel vatandaşlara atfetmeyi (bireysel vatandaşların bunu yapacak güçleri yoktur) ve böylece hükümeti tüm kısıtlamalardan kurtarmayı ilgilendirir. Bu dönüşüm ifade özgürlüğü alanında gittikçe daha açık hale gelmektedir. Kolektivistler yıllardır bir bireyin kendi muhalifini finanse etmeyi reddetmesinin, muhalifin ifade hürriyeti hakkının bir ihlali olduğunu ve bir “sansür” davranışı olduğu fikrini yaymaktadırlar.
Eğer bir gazete, kendi politikasına tamamen zıt olan yazarları işe almayı ve yazılarını yayınlamayı reddederse bunun “sansür” olacağını iddia etmektedirler.
Eğer işadamları kendilerini eleştiren, hakaret eden ve karalayan bir dergiye reklam vermeyi reddederse bunun “sansür” olduğunu iddia etmektedirler.
Eğer bir TV sponsoru, finanse ettiği bir programdaki nefret uyandıracak bir hadiseye itiraz ederse (eski Başkan Yardımcısı Nixon’ı eleştirmek için davet edilen Alger Hiss olayı gibi) bunun “sansür” oluğunu iddia ederler.
Ve sonra, “reytingler, reklamcılar, TV kuruluşları, kendilerine sunulan programı reddeden üyeler sansüre yol açmaktadır” diyen Newton N. Minow vardır. Bu, programcılık konusundaki fikirlerine uymayan her istasyonun lisansının iptal edilmesi tehdidinde bulunan (ve bunun sansür olmadığını iddia eden) Bay Minow ile aynı kişidir.
Böyle bir eğilimin ne anlama geldiğine dikkat ediniz.
“Sansür” sadece hükümet hareketi için geçerli olan bir terimdir. Hiçbir kişisel hareket bir sansür değildir. Hiçbir birey veya kuruluş bir insanı susturamaz veya bir neşriyatı engelleyemez; bunu sadece bir hükümet yapabilir. Bireylerin ifade özgürlüğü kişinin kendi karşıtları ile hemfikir olmama, onları dinlememe ve finanse etmeme hakkını da içerir.
Fakat “iktisadî haklar bildirgesi” gibi doktrinlere göre, bir birey kendi maddî araçlari üzerinde kendi düşüncesine göre hiçbir tasarruf hakkına sahip değildir ve parasını ayrım yapmaksızın onun mülkiyeti üzerine bir ‘‘hak’’ sahibi olan herhangi bir konuşmacıya veya propagandacıya vermelidir.
Bu durum şu anlama gelir: eğer siz fikirlerin ifadesi için maddî araçlar sağlayabilme becerisine sahipseniz, herhangi bir fikir sahibi olma hakkından yoksunsunuz. Bu, bir yayıncının işe yaramaz, yanlış veya kötü gördüğü kitapları basmak zorunda olduğu, bir TV sponsorunun kendi inandığı şeylere hakaret eden yorumcuları finanse etmek zorunda olduğu, bir gazete sahibinin başyazı sayfalarını basının köleleştirildiği yaygaralarını koparan herhangi bir genç holigana teslim etmek zorunda olduğu anlamına gelir. Bu, bir grup insanın sınırsız ruhsata “hak” kazanırken diğer bir grubun çaresiz bir sorumsuzluk düzeyine indirgenmesi anlamına gelir.
Fakat her isteyene bir iş, bir mikrofon veya bir gazete sütunu vermek açıkça imkansız olduğundan, “iktisadî hakların “dağıtımını” kim belirleyecektir ve bunların sahiplerinin tercih hakkı ellerinden alındığında, kimlere verileceğini kim seçecektir? Bay Minow bunu oldukça açık bir şekilde ifade etmiştir.
Ve bunun sadece büyük mülkiyet sahiplerine uygulanacağını düşünmek gibi bir hata yaparsanız, iyisi mi “iktisadî haklar” teorisinin her sözde oyun yazarının, her hippi şairin, her gürültü besteleyicisinin ve her (siyasî iltimas sahibi) nesnel-olmayan sanatçının sizin şovlarına gitmeyerek onlara vermediğiniz malî desteğe olan “haklarını” da içerdiğinin farkında olun. Sizin vergilerinizin sanatı destekleme projesine harcanması başka ne anlamı olabilir ki?
Ve insanlar “iktisadî haklar” yaygarası koparırken, siyasî haklar kavramı yok olmaktadır. İfade özgürlüğü hakkının kişinin görüşlerini savunma ve başkaları ile hemfikir olmama, muhalefet, itibar kaybetme ve destekten yoksun kalma dahil, olası sonuçlarına katlanma özgürlüğü anlamına geldiği unutulmaktadır. “İfade özgürlüğü hakkının” siyasî işlevi muhalifleri ve popüler olmayan azınlıkları zor kullanılarak yapılan engellemeden korumaktır; onlara kazanmadıkları desteği, avantajları ve ödülleri sağlamak değildir.
İnsan Hakları Bildirgesi şöyle demektedir: “Kongre... ifade veya basın özgürlüğünü kısıtlayan hiçbir yasa yapmayacaktır...” Tasarı bireysel vatandaşların, kendilerinin yok edilmesini savunan bir adama bir mikrofon sağlamasını veya kendilerini soymak isteyen bir hırsıza bir anahtar vermelerini veya boğazlarını kesmek isteyen bir katile bir bıçak vermelerini istememektedir.
Bugünün en kritik konularından birisi olan “iktisadî haklara” karşı siyasî haklar konusunun durumu budur. Bu bir ya o ya bu meselesidir. Biri diğerini yok etmektedir. Fakat aslında hiçbir “iktisadî hak” yoktur, hiçbir “kolektif hak” yoktur, hiçbir “kamu çıkarı hakkı” yoktur. “Bireysel haklar” terimi gereksiz bir deyimdir: çünkü zaten başka tür bir hak yoktur ve bunlara sahip olacak hiç kimse yoktur.
Laissez-faire kapitalizmini savunanlar insan haklarının yegâne savunucularıdır.

1 Ayn Rand, Bencilliğin Erdemi’nden alınmıştır. (Ayn Rand, Kapitalizm: Bilinmeyen İdeal, Çev. Nejdet Kandemir, İstanbul: Plato Yayınları, 2004, s. 423-434.)

1 ABD’nin kurucuları için yaygın olarak kullanılan deyim.