İsa Musayev, Mətləb Əlizadə

 
6.7.2. Elektron cədvəllər 
Elektron  cədvəllər  sistemi  irihəcmli  (adətən  iqtisadi  xarakterli)  verilənlər  üzərində 
aparılacaq  hesablama  işlərini  avtomatlaşdırmaq  üçündür.  Bu  sistem  peşəkar  olmayan 

---

 
138 
iştifadəçilərdən  ötrü  nəzərdə  tutulmuşdur.  Elektron  cədvəllər  1980-ci  illərin  əvvəlində 
meydana çıxmışdır.  
6.7.2.1 Microsoft Excel XP 
Ən  geniş  yayılmış  elektron  cədvəllər  sistemi  Microsoft  Offise  paketinə  daxil  olan 
Microsoft Excel proqramıdır.  
Excel XP-nin əsas anlayışları. 
Proqram pəncərəsinin əsas hissələri. 
Excel XP
-də işləməzdən öncə bu proqramın əsas anlayışları ilə tanış olmağınız daha 
məqsədəuyğundur.  
Excel  XP
-ni  işlədərkən  qarşılaşacağınız  proqram  pəncərəsinin  ümumi  görünüşü  ilə 
tanış olaq. Bu zaman Siz olduqca qarışıq bir pəncərə ilə qarşılaşacaqsınız (şəkil 6.). 
 
 
 
 
 
 
 
1. 
Title Bar
 (Başlıq 
Çubuğu) 
2. 
Address Area
 (Ünvan 
Sahəsi) 
3.  Aşağı ox düyməsi 
4.  Ləğv etmə düyməsi 
5.  Daxil etmə düyməsi 
6.  Funksiya daxiletmə 
düyməsi 
7. 
Formula Bar
 (Formul 
Çubuğu) 
8. 
Menu Bar
 (Menyü 
Çubuğu) 
9. 
Standard Toolbar
 
11. Sütun başlığı 
düyməsi 
12. 
Minimize
 (Minimum 
Kiçilt) düyməsi 
13. 
Restore
 (Bərpa Et) 
düyməsi 
14. 
Close
 (Bağla) 
düyməsi 
15. Sətir başlığı düyməsi 
16. İşçi səhifə ad 
düyməsi 
17. 
Cell
 (Hücrə) 
18. 
Status Bar
 (Vəziyyət 
Çubuğu) 
1
 
2 
3 
4  5 
6 
7 
8 
9 
1
0 
1
1 
1
2 
1
3 
1
4 
1
5
3 
1
6 
1
7 
1
9 
1
8
7 

---

 
139 
(Standart Alətlər 
Çubuğu) 
10. 
Formatting Toolbar
 
(Formatlama Alətlər 
Çubuğu) 
19. 
Scroll Bars
 
(Sürüşdürmə 
Çubuqları 
Şəkil 6. 
Excel
 
XP
 proqram pəncərəsinin əsas hissələri 
İşçi kitablar. 
Excel  XP
-də  yaradılmış  bir  fayl 
Excel
 
XP
  məntiqi  ilə  bir  işçi  kitabdır 
Workbook 
(Книга-
Kitab).  İşçi  kitabın  adını  proqram  pəncərəsinin 
Title  Bar  (Заголовок-
Başlıq 
Çubuğu)nda görə bilərsiniz (
Microsoft
 
Excel-Книга1
- 
Microsoft
 
Excel
-
Book1 - Microsoft
 
Excel
-Kitab1). Yeni bir fayl yaratdığınız zaman faylı yaddaşa yazana qədər bu faylın adı 
Book1
 (
Книга1
-Kitab1) olacaqdır. Əgər bu adda bir fayl artıq mövcuddursa və açıqdırsa, 
bu  halda  yeni  bir  fayl  yaratmaq  istədiyiniz  zaman  onun  adı 
Book2
  (
Книга2
-Kitab2) 
olacaqdır və s.. 
Digər 
Office
 proqramlarında da olduğu kimi 
Microsoft
 
Excel XP
-də də eyni anda bir 
neçə işçi kitab aça bilər və paralel olaraq işləyə bilərsiniz. 
Excel  XP
-ni  işlədib  hər  hansı  bir  faylı  açarkən,  iç-içə  yerləşmiş  iki  pəncərə 
görünəcəkdir.  Bunlardan  altda  olanı  proqram  pəncərəsi,  üstdə,  içəridə  görünəni  isə  fayl 
pəncərəsi adlanır. Əgər fayl pəncərəsini maksimum böyüdərsinizsə 
Maximize (Свернуть 
в окно
–Maksimum), fayl pəncərəsinin başlığı ilə proqram pəncərəsinin başlığı birləşərək 
tək bir başlıq kimi görünəcəkdir. 
Başlıq çubuğu üzərində yazılmış 
Microsoft
 
Excel
 
XP
 - 
Book1
 ifadəsi əslində iki ayrı 
pəncərə  başlığıdır.  Proqram  pəncərəsinin  başlığı 
Microsoft
 
Excel  XP
,  fayl  pəncərsinin 
(bizim halda işçi kitabın) başlığı isə 
Book1
 (
Книга1
-Kitab1)-dir. 
Əgər  fayl  pəncərəsini  bağlayarsınızsa,  yalnız  o  anda  üzərində  işlədiyiniz  işçi  kitab 
bağlanacaq,  ancaq  proqram  pəncərəsi  açıq  qalacaqdır,  yəni, 
Excel  XP
-dən  çıxmayacaq-
sınız. 
Əgər  proqram  pəncərəsini  bağlayacaqsınızsa,  bu, 
Excel  XP
-dən  çıxmaq  istədiyiniz 
mənasına  gələcəkdir. 
Excel  XP
-dən  çıxmaq  istədiyiniz  zaman  o  anda  açıq  olan  işçi 
kitablar (yəni, fayl pəncərələri) bağlanacaqdır. 

---

 
140 
Bu işçi kitablar arasında, üzərində dəyişiklik edilmiş olanlar vardırsa, 
Excel XP
 bunları 
yaddaşa  yazıb-yazmayacağınızı  soruşacaqdır.  İşçi  kitabların,  yəni, 
Excel  XP
  fayllarının 
genişləndirməsi 
.XLS, .XLC, .XLW, .XLM, .XLA, .XLT
 olaraq qəbul edilir.