İSLÂm prensipleri ansiklopediSİ

410- qqBEKA š_T" : Devamlılık. Evvelki hâl üzere kalma. *Dâim ve sâbit olma. *İlm-i Ke­lâmda: Varlığının asla sonu olmayan Cenab-ı Hakk’ın bir sı­fatıdır. *Bâki ol­mak. Ebedilik. (Bak: Adem, Aşk)

Bir vecize şeklinde ifade edilen «Eğer vermek istemeseydi istemek ver­mezdi.» (M.302) kaidesince insanlara Allah neler ihsan etmiş ve edecekse, o nimetlere karşı da birer ihtiyaç ve o nimete mahsus bir nevi mide vermiştir. Bu nimetlerin en bü­yüğü, belki sonsuzu, Cennet hayatındaki ebedîlik nime­tidir. Bu ebedîlik nimetinin midesi de, insan vicdanının temeline konulmuş olan gayet şedid “beka isteği”dir. Âhiretteki beka nimetini gaflet veya inkâr ile göremeyen insan, sonsuza müteveccih olan bu fıtrî hiss-i bekayı, fâni dünya hayatına tevcih eder. Tevehhüm-ü beka cihe­tiyle ve hırs-ı hayatla dünya hayatına, o acib his ve hırs ile sarılır.

Âhiretteki beka için verilen ve gayet ehemmiyetli olan hiss-i bekayı böy­lece su-istimal eder ve faniyatla tatmin olamıyan, o hissin azabını daha dün­yada iken çeker. (Hırs-ı hayat ve aşk-ı beka, hayat-ı bâkiyeye tevcih edilmezse dün­yaya yapışır, bak: 719,720, 1269.p.lar)

410/1- «Beşer bu asırda harblerin ve fenlerin ve dehşetli hâdiselerin ikazatıyla uyanmış ve insaniyetin cevherini ve câmi istidadını hissetmiş. Ve in­san, acib cemi­yetli istidadiyle yalnız bu kısacık, dağdağalı dünya hayatı için ya­ratılmamış. Belki ebede meb’ustur ki, ebede uzanan arzular, mahiyetinde var. Ve bu dar, fâni dünya insanın nihayetsiz emel ve arzularına kâfi gelme­diğini herkes bir derece hissetmeğe başlamış. Hattâ insaniyetin bir kuvâsı ve hâdimi olan kuvve-i hayaliyeye denilse: “Sana dünya saltanatı ile beraber bir milyon sene ömür olacak, fakat sonunda hiç dirilmeyecek bir surette bir idam senin ba­şına gelecek.” Elbette hakiki insaniyetini kaybetmiyen ve inti­baha gelmiş o in­sanın hayali; sevinç ve beşarete bedel, derinden derine tees­süf ve eyvahlarla sa­adet-i ebediyenin bulunmamasına ağlayacak.» (H.Ş.24) (Adem (yokluğa git­mek), Cehennem’den daha kötüdür, bak: 2161.p.)

«İşte bu istidattandır ki, insanın ebede uzanmış emelleri ve kâinatı ihata et­miş efkârları ve ebedî saadetlerinin envaına yayılmış arzuları gösterir ki: Bu in­san ebed için halk edilmiş ve ebede gidecektir. Bu dünya ona bir misafir­hanedir ve âhiretine bir intizar salonudur.» (S.88)

«İnsanın fıtrat-ı zîşuuru olan vicdanı saadet-i ebediyeye bakar, gösterir. Evet kim kendi uyanık vicdanını dinlerse, “Ebed!... Ebed!” sesini işitecektir. Bütün kâi­nat o vicdana verilse, ebede karşı olan ihtiyacının yerini doldura­maz. Demek o vic­dan, o ebed için mahluktur. Demek bu vicdanî olan incizab ve cezbe, bir gaye-i hakikiyenin ve bir hakikat-ı câzibedarın cezbi ile olabilir.» (S.522)

İki atıf notu:

-Cennet’te beka Cennet’in fevkindedir, bak: 2868.p.

-Zevale uğrayan lezzet, elem getirir, bak: 533.p.