1108- qqHADİS-İ AHADÎ >…_&³~ ¬b: “Rivayet eden bir veya iki koldan olan veya mütevatir mertebesinde olmayan hadis demektir. İştihar haddine yetişmeyen hadistir. Şartları tamam olursa zann-ı galib ifade eder, muktezası ile amel vâcib olur.” (Muvazzah İlm-i Kelâm)
1109- qqHADİS-İ BİLMANA |XQW²7_" ¬b: Bir hadis-i şerifi aynı lafzıyla değil, farklı ifade ile manasını nakletmek.
1110- qqHADİS-İ KUDSÎ z,f5 ¬b: Manası Peygamberimiz’e (A.S.M.) vahy veya ilham edilen, kelimesi kendisinden sudur eden kudsi kelâm.
1111- qqHADİS-İ MEVZU’ Y/Y8 ¬b: Başkası tarafından söylendiği halde Peygamberimiz’e (A.S.M.) isnad edilen veya muan’an senedlerle tesbit edilmemiş rivayettir.
1112- Manası derin ve ince olduğundan hakikatını anlamada zorluk çekilen ve ilim seviyesi isteyen hadislere, tahkiksiz hemen “mevzudur” denmemelidir. Hem “hangi mes’ele var ki, bazı kitaplarda ona ilişilmesin. Hatta İbn-i Cevzî gibi büyük bir muhaddis bazı sahih ehadisi mevzu’ dediğini, ülemalar taaccüble nakletmişler. Hem her zaif veya mevzu hadisin manası yanlıştır demek değildir. Belki an’aneli sened ile hadisiyeti kat’i değildir demektir. Yoksa manası hak ve hakikat olabilir.
İmam-ı Şafii mürsel ve zaif hadisleri ahkâm-ı şer’iyede hüküm çıkarmak için hüccet tutmuyor. Yoksa (hâşâ) ümmetçe kabul edilen hakikatlı hadisleri ahkâmda değil, fezail-i a’mâlde ve hâdisat-ı İslâmiyede hüccetlerini ve delaletlerini kabul etmiştir.” (Ş.420) (Bak: Te’vil)
