İSLÂm prensipleri ansiklopediSİ

3661- qqTALHA BİN UBEYDULLAH yV7~ f[A2 w" yEV0 : Aşere-i mübeşşeredendir. Çok muharebelere iştirak etti, fedakârlığı büyüktü. Pey­gamberimiz (A.S.M.) ile muharebede iken kılıç darbesine karşı kolunu gerer ve onu muhafazaya çalışırdı. Kendisinden ziyade Hz. Peygamber’i (A.S.M.) muhafazaya azmederdi. Kolu bu yüzden sakatlandı.

Hz.Ali (R.A.) buyuruyor ki:”Resul-i Ekrem’den (A.S.M.) duydum, dedi ki: “Talha ile Zübeyir, Cennet’te benim komşularımdandır.” Hicretin 36’ncı yılında Cemel Vak’asında şehid oldu. (R.A.)

3662- qqTANZİMAT-I HAYRİYE y: Osmanlı Dev­leti’nde Sultan Abdülmecid zamanından başlayan ve (1839-1876) tarihleri arasındaki devreye Tanzimat-ı Hayriye denir. Sözde ıslahat için çalışılan de­virdir. Bu, Gülhane Hatt-ı Hümayunu namında padişah fermanı ile başla­tıldı. Bu devirde her şey yeniden tanzim edilecekti, yeni müesseseler kurula­caktı. Avrupavarî terakki esasları her yerde öğretilecek, Osmanlı Devleti ve İslâm Âlemi ilerliyecekti. Fakat ıslaha ferdlerden başlayacakken ve İslâmî ça­reler düşünülecekken, geniş daireden başlandı. İktisadî, içtimaî fikir hasta­lıklarımıza zahirde çare bulmak için doktor gibi içimize giren yabancılar ve ecnebi zihniyetin meyveleri gittikçe bünyemizi daha ziyade felce uğrattılar.

3663- Tanzimat Fermanı’nda şeriat hükümlerine aşırı derecede bağlı ka­lındığı intibaı uyandırılmak istenmesine rağmen, Avrupa’da yayılmış bulunan hukuk ve devlet anlayışına ait fikirlerden geniş mikyasta ilham alındığı, dik­kati çekmektedir.

İlanından kısa bir süre sonra Tanzimat-ı Hayriye Fermanı’nın birer sureti eyaletlere gönderildi. Ferman, Avrupa umumi efkârında müsbet karşılanma­sına mukabil, müslim teb’a ile gayr-ı müslim teb’a, cemaat ve ruhani reisler arasında hoşnutsuzluğa sebeb olmuş, ıslahat taraftarları ile muhafazakâr zümre arasında yeni bir mücadelenin doğmasına âmil olmuştur. Nitekim başşehirde devlet ricali ikiye ayrılmış, başta Sadrazam Koca Hüsrev Paşa ve taraftarları, Tanzimat-ı Hayriye Fermanı’nı bir İslâm Devleti olan Osmanlı İmparatorluğu’nun an’anelerine aykırı görmüşlerdir:

Okunduğu yere izafeten Gülhane Hatt-ı Hümayunu da denir. (Aynı ke­limeye bakınız.)