Ta‘lim oluvchilar bilimini sinash va baholash metodlari O‘quvchi-talabalar bilimi, ko‘nikma va malakalarini sinash va baholasi metodlar hamda usullar yordamida amalga oshiriladi. Ularni qanday tarzda bajarilishiga ko‘ra uchta katta guruhga bo‘lish mumkin: og‘zaki, yozma va amaliy.
Ta‘lim oluvchilar bilimini sinash va baholashda qanday usulni tanlash, o‘tilayotgan fan, qo‘yilgan maqsad, o‘qituvchining tanlovi kabilarga bog‘liq.
Baholashning turli tiplarini taqqoslash
Topshiriqturlari
Afzalliklari
Kamchiliklari
Masala, mashqlar
Ballda baholash oson. Tala-balar bilimini real hayotda qo‘llay bilishi, ko‘nikmala-rini tekshirish, aniqlash mumkin
Yaxshi masala-mashqlarni o‘ylab topish, tuzish oson emas. Talabalar haddan tash-qari hisob-kitobga berilib ke-tishi mumkin. Tor doiradagi savollar qamrab olinadi.
Esse uchun savol, mavzu bo‘yicha tayanch iboralar asosida savollar variantlari
Savollarni tuzish oson. Ta-labalar o‘z fikrini bayon qi-lish uchun keng imkoniyat-ga ega. Tavakkal qilib javob topib bo‘lmaydi.
Javoblarni tekshirish uchun ko‘p vaqt ketadi. Baholash qiyin.
Testlar
Butun dastur bo‘yicha yoki alohida mavzularni qamrab olishi mumkin. Talabalar bilimini tezda tekshirish mumkin. Talabalar bilimi obyektiv baholanadi.
Tavakkal qilib javob topish mumkin. Test savollarini tuzish ko‘p mehnat va vaqt talab qiladi. Talabani o‘z fikrini bildirish imkoniyati yo‘q.
Fikr yuritishning eng yuqori darajasiga yetishga yo‘nal-tirilgan bo‘lishi mumkin. Asosiy diqqat bilimni amali-yotda qo‘llashga qaratiladi. Talabaga ijodiy mustaqillik beradi, olgan bilimining turli tuman qirralarini namoyon qiladi.
Hamma konsepsiya, mavzu-lar uchun ham qo‘llab bo‘l-maydi. Kutilgan natijani ber-masligi mumkin. Baholash qiyin. Ko‘p vaqt ketadi. Talabalar o‘rtasidagi farqni aniqlash qiyin.
O‘zbekistоnRespublikasi Оliyvа o‘rtamахsusta‘lim vаzirligining2009 yil 11 iyundаgi № 204 sonli buyrug‘I bilan tаsdiqlаngаn. «Оliy ta‘lim muаssаsаlаridа talabalarbiliminibaholashningreyting tizimito‘g‘risidagiNizom»gа аsоsаn talabalar bilimini baholashda quyidagi namunaviy mezonlar inobatga olinadi.