Kadinlar dünyasi gazetesi’Nİn miLLİ HÂKİMİyet konusuna yaklaşimi dr. Öğr. Üyesi. Fahri Özteke özet

Yayınlanmamış Tezler

Biçer, B.E. (2008). Erken Cumhuriyet Dönemi Aydını Sabiha Zekeriya Sertel’in Fikir

Yazılarında Modernleşme Bağlamında Kadın, Toplum ve Siyaset. (Yayınlanmamış Doktora

Tezi). Marmara Üniversitesi/Sosyal Bilimler Enstitüsü, İstanbul.

Çakır, S. (2015). 20.Y.Y. Başlarında Osmanlı Sosyal Ekonomik Hayatında Kadın Cemiyetleri;

Osmanlı Müdafaa-i Hukuk-ı Nisvan Örneği. (Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi). Marmara

Üniversitesi/ Sosyal Bilimler Enstitüsü, İstanbul.

1^ Zafer Toprak (2014). Türkiye’de Kadın Özgürlüğü ve Feminizm 1908-1935. İstanbul: Tarih Vakfı Yurt Yayınları, s. 48.

2^ Kadınlar Dünyası (28 Mayıs 1329). Osmanlı Müdafaa-i Hukuk-ı Nisvan Cemiyeti Programı, S. 55, s. 2.

3^ Nuriye Ulviye Mevlan Civelek hakkında ayrıntılı bilgi edinmek için bkz. Mithat Kutlar (2010). Nuriye Ulviye Mevlan ve Kadınlar Dünyasında Kürtler. İstanbul: Avesta Yayınları.

4^ Kadınlar Dünyası (6 Haziran 1329). Osmanlı Müdafaa-i Hukuk-ı Nisvan Cemiyeti Faaliyette, S. 64, s. 1.

5^ Leyla Kaplan (1998). Cemiyetlerde ve Siyasi Teşkilatlarda Türk Kadını (1908-1960). Ankara: Atatürk Araştırma Merkezi Yayınları, s. 41.

6^ Serpil Çakır (2011). Osmanlı Kadın Hareketi. İstanbul: Metis Yayınları, s. 180.

7^ Mükerrem Belkıs (2 Mayıs 1330). Kadınlık Meselesi, Kadınlar Dünyası, S. 141, s. 7.

8^ Kadınlar Dünyası (6 Haziran 1329). Osmanlı Müdafaa-i Hukuk-ı Nisvan Cemiyeti Faaliyette, S. 64, s. 1.

9^ Kadınlar Dünyası (6 Haziran 1329). Osmanlı Müdafaa-i Hukuk-ı Nisvan Cemiyeti Faaliyette, S. 64, s. 1.

10^ Zafer Toprak (2017). Türkiye’de Yeni Hayat İnkılâp ve Travma 1908-1928. İstanbul: Doğan Kitap, s. 40.

11^ Kadınlar Dünyası (6 Haziran 1329). Osmanlı Müdafaa-i Hukuk-ı Nisvan Cemiyeti Faaliyette, S. 64, s. 1.

12^ Sıdıka Ali Rıza (21 Mayıs 1339b). Anadolu Düşüncelerinden, Kadınlar Dünyası, S. 48, s. 6.

13^ Afet İnan (1968). Atatürk ve Türk Kadın Haklarının Kazanılması Tarih Boyunca Türk Kadınının Hak ve Görevleri. İstanbul: Milli Eğitim Basımevi, s. 89.

14^ Fatmagül Berktay (2011). Osmanlı’dan Cumhuriyet’e Feminizm, Modern Türkiye’de Siyasi Düşünce Cumhuriyet’e Devreden Düşünce Mirası Tanzimat ve Meşrutiyet’in Birikimi, İstanbul: İletişim Yayınları, C. 1, s. 352.

15^ Afet İnan (2017). Atatürk Hakkında Hatıralar ve Belgeler. (Haz: Arı İnan), İstanbul: Türkiye İş Bankası Kültür Yayınları, s. 334-341.

16^ Nicole A.N.M. Van Os (2011). Osmanlı Müslümanlarında Feminizm, Modern Türkiye’de Siyasi Düşünce Cumhuriyet’e Devreden Düşünce Mirası Tanzimat ve Meşrutiyet’in Birikimi, İstanbul: İletişim Yayınları, C. 1, s. 346.

17^ Kadınlar Dünyası (28 Mayıs 1329). Osmanlı Müdafaa-i Hukuk-ı Nisvan Cemiyeti Programı, S. 55, s. 1.

18^ Şefika Kurnaz (1997). Cumhuriyet Öncesinde Türk Kadını. İstanbul: Milli Eğitim Yayınevi, s. 68.

19^ Mükerrem Belkıs (1329). Teceddüt İhtiyacı, Kadınlar Dünyası, S. 56, s.6.

20^ Kadınlar Dünyası (21 Nisan 1329). Teşebbüs-i Şahsi, S. 18, s. 1.

21^ Mahasin (25 Eylül 1324). S. 1, s.1.

22^ Terakki-i Muhadderat (7 Eylül 1285). Erkekler Kadınlar, S. 13, s. 1.

23^ Stanford J. Shaw ve Ezel Kural Shaw (2000). Osmanlı İmparatorluğu ve Modern Türkiye. (Çev: Mehmet Harmancı), İstanbul: E Yayınları, C. 2, s. 141.

24^ Roderic H. Davison (1987). Osmanlı Türkiye’sinde Batılı Eğitim. Ankara: Türk Tarih Kurumu Basımevi, s. 1043.

25^ Halide Edip Adıvar (2009). Türkiye’de Şark- Garp ve Amerikan Tesirleri. İstanbul: Can Yayıncılık, s. 195

26^ Kadınlar Dünyası (22 Mayıs 1329). Ana Mektebinin Resm-i Küşadı, S. 49, s. 1.

27^ Çakır, age, s. 116.

28^ Hafize Ayşe (4 Mayıs 1329). Efendim, Kadınlar Dünyası, S. 31, s. 7,8.

29^ Ulviye Mevlan (3 Ocak 1330). Hayat-ı Cemiyette Kadın, Kadınlar Dünyası, S. 159, s. 2.

30^ Mükerrem Belkıs (28 Haziran 1329). Millete ve Hükümete Bir Hitabe: Hak İstiyoruz, Kadınlar Dünyası, S. 86, s. 1, 2.

31^ Cemiyetin eğitim almak amacıyla Türk kızlarının Avrupa’ya yollanmasına dair verdiği çaba hakkında ayrıntılı bilgi edinmek için bkz. Mükerrem Belkıs (26 Haziran 1329). Fatma Zerrin Hanımefendi’ye, Kadınlar Dünyası, S. 84, s. 2.

32^ Nermin Erdentuğ (1981). Türkiye’de Çağdaşlaşma Eğitim ve Kültür Münasebetleri. Ankara: Kültür Bakanlığı Yayınları, s. 44.

33^ Bernard Caporal (1999). Kemalizmde ve Kemalizm Sonrasında Türk Kadını (1919-1970). (Çev: Ercan Eyüboğlu). İstanbul: Yeni Gün Yayıncılık, C. 1, s. 57-69.

34^ Y. Doğan Çetinkaya (2014). 1908 Osmanlı Boykotu Bir Toplumsal Hareketin Analizi. İstanbul: İletişim Yayınları, s. 53.

35^ Kadinlar Dünyası (7 Decembre 1913). Deux Mots, S. 121, s. 1.

36^ Kadınlar Dünyası (4 Nisan 1329). Hukuk-ı Nisvan, S. 1, s.1.

37^ Erdinç Gülcü ve Samiye Tunç (2012). Osmanlı Basın Hayatında Kadınlar Dünyası Dergisi, Çankırı Karatekin Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, S. 3, s. 165.

38^ Nimet Cemil (19 Şubat 1921). Yine Feminizm, Daima Feminizm, Kadınlar Dünyası, S. 194, s. 8.

39^ Odette Feldman, Lia Hurşi, Benat Süleymanova ve Lucy Tomayan başka milletten kadın yazarlar içinde öne çıkanları olmuştur. Gazetenin yazar kadrosu hakkında ayrıntılı bilgi için bkz. Sümeyra Çakır (2015). 20.Y.Y. Başlarında Osmanlı Sosyal Ekonomik Hayatında Kadın Cemiyetleri; Osmanlı Müdafaa-i Hukuk-ı Nisvan Örneği. Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi, İstanbul: Marmara Üniversitesi, s. 70.

40^ Kadınlar Dünyası (29 Mayıs 1329). İctimai: Osmanlı Müdafaa-i Hukuk-ı Nisvan Cemiyeti, S. 56, s. 1, 2.

41^ Örnek olarak bkz. Fatma Mükerrem (27 Temmuz 1329). Edirne, Kadınlar Dünyası, S. 102, s. 15.

42^ Nezihe Muhlis (18 Nisan 1329). Kıymettar Bir Teşvik, Kadınlar Dünyası, S. 15, s. 3.

43^ Meşrutiyet yönetimi için kullanılan ifadelere dair bkz. Kadınlar Dünyası (1329). S. 6-51- 63-84-103-152, s. 1.

44^ Kadınlar Dünyası (10 Mayıs 1329). Matbuat Müdüriyet-i Aliyesinden Tebliğ Olunmuştur! , S. 37, s. 1, 2.

45^ Emine Seher Ali (6 Nisan 1329a). Teşebbüste İttihat, Kadınlar Dünyası, S. 3, s. 4.

46^ Tarık Zafer Tunaya (2015). Türkiye’de Siyasal Partiler. İstanbul: İletişim Yayıncılık, C. 3, s. 43.

47^ Emine Seher Ali (13 Nisan 1329b). Anasır-ı Osmaniye, Kadınlar Dünyası, S. 10, s. 3.

48^ Ercan Uyanık (2009). II. Meşrutiyet Dönemi’nde Toplumsal Mühendislik Aracı Olarak Eğitim: İttihat ve Terakki Cemiyeti’nin Eğitim Politikaları (1908-1918), Amme İdaresi Dergisi, C. 42, S. 3(2), s. 71.

49^ Nezihe Muhlis (9 Nisan 1329a). Mektup, Kadınlar Dünyası, S. 6, s. 3.

50^ Kadınlar Dünyası (29 Nisan 1329b). İzahat Bekleriz, Tardiye İsteriz, S. 26, s. 1,2.

51^ Yaprak Zihnioğlu (2016). Kadınsız İnkılap Nezihe Muhiddin, Kadınlar Halk Fırkası, Kadın Birliği. İstanbul: Metis Yayıncılık, s. 101.

52^ Serpil Sancar Üşür (1997). Siyasal Yaşam ve Kadınlara Destek Politikaları. Ankara: Kadının Statüsü ve Sorunları Genel Müdürlüğü, s. 2.

53^ Bülent Tanör (2018). Osmanlı-Türk Anayasal Gelişmeleri. İstanbul: Yapı Kredi Kültür Yayınları, s. 153.

54^ Şirin Tekeli (2017). Feminizmi Düşünmek. (Haz: Fahri Aral), İstanbul: İstanbul Bilgi Üniversitesi Yayınları, s. 63.

55^ Mehlika Rifat (14 Nisan 1329). Esir Değiliz, Kadınlar Dünyası, S. 11, s. 7, 8.

56^ Ziya Gökalp (2000). Türk Ahlakı. İstanbul: Toker Yayınları, s. 34.

57^ Ahmet Çiğdem (1993). Aydınlanma Felsefesi. İstanbul: Ağaç Yayıncılık, s. 96.

58^ Kadınlar Dünyası’nın henüz ilk sayısında yer alan şu ifadeler kadın haklarının savunulması konusunda gazetenin nasıl bir yol izleyeceğini açık biçimde göstermiştir: “Biz Osmanlı kadınları kendimize mahsus inceliğimiz, kendimize mahsus adat ve adabımız vardır. Onu erkek muharrirler bir kadının anlayabileceği ruhla anlayamazlar, lütfen bizi kendimize bıraksınlar, hayallerine baziçe buyurmasınlar!... Biz kadınlar hukukumuzu kendimiz bizzat kendi içtihadımızla müdafaa edebilir”. Ayrıntılı bilgi için bkz. Kadınlar Dünyası (4 Nisan 1329). Hukuk-ı Nisvan Mukaddime, S. 1, s. 1, 2.

59^ Sıdıka Ali Rıza (7 Nisan 1329a). Azizem, Kadınlar Dünyası, S. 4, s. 6, 7.

60^ Emel Doğramacı (1989). Türkiye’de Kadının Dünü Bugünü. İstanbul: İş Bankası Yayınları, s. 10.

61^ Y. Naciye (10 Nisan 1329). Erkekler Hakikaten Hürriyet-perver midirler? Kadınlar Ne İstiyor? Kadınlar Dünyası, S. 7, s. 6.

62^ Meliha Zekeriya (1329). Kadınlar Nasıl Çalışıyorlar? Kadınlar Dünyası, S. 6, s. 5.

63^ Tanıl Bora (2017). Cereyanlar Türkiye’de Siyasi İdeolojiler. İstanbul: İletişim Yayınları, s. 97.

64^ Meliha Zekeriya, agm, s. 6.

65^ Loksandra Aslanidi (5 Haziran 1329). Kadınlar Dünyası Muharrirelerine, Kadınlar Dünyası, S. 63, s. 10.

66^ Serpil Sancar (2014). Türk Modernleşmesinin Cinsiyeti Erkekler Devlet, Kadınlar Aile Kurar. İstanbul: İletişim Yayınları, s. 17.

67^ Loksandra Aslanidi, agm, s. 8.

68^ Enver Behnan Şapolyo (1958). Kemal Atatürk ve Milli Mücadele Tarihi. İstanbul: Rafet Zaimler Yayınevi, s. 57.

69^ Ali Reşad (2018). Fransa Büyük İhtilali Tarihi. İstanbul: Ötüken Neşriyat, s. 220.

70^ Ulviye Mevlan (1 Haziran 1918a). Düşünüyorum, Kadınlar Dünyası, S. 176, s. 2.

71^ “Tarih bize âlim, sanatkâr, hatip, siyasi bazı kadın simaları tanıtmıştır” ifadesiyle Nuriye Ulviye Mevlan, kadınların sahip olduğu cevhere ve bunun ortaya çıkarılmasına yardım edecek hukuk sisteminin tanzim edilmesinin gereğine vurgu yaptı. Ayrıntılı bilgi için bkz. Nuriye Ulviye Mevlan, 1918a, agm, s. 2.

72^ Ulviye Mevlan (25 Temmuz 1918b). Düşünüyorum, Kadınlar Dünyası, S. 184, s. 2.

73^ Mahmut Goloğlu (2017). Milli Mücadele Tarihi-II Sivas Kongresi. İstanbul: Türkiye İş Bankası Kültür Yayınları, s. 248.

74^ Pakize Sadri (13 Nisan 1919). Anadolu İhtisatı: Akhisar’da Kadınlar, Kadınlar Dünyası, S. 169, s. 2.

75^ Örnek olarak bkz. Mükerrem Belkıs (29 Haziran 1918). Mürettibelerimiz, Kadınlar Dünyası, S. 180, s. 3, 4.

76^ Ulviye Mevlan (13 Şubat 1921). Hemşirelerimizin Hakk-ı rey Salahiyeti Olmalıdır, Düşünüyorum, Kadınlar Dünyası, S. 204, s. 1; Kadınlar Dünyası (16 Mart 1921). Nezihe Muhlis, Konferanstan, S. 205, s. 3.

77^ Burcu Ertuna Biçer (2008). Erken Cumhuriyet Dönemi Aydını Sabiha Zekeriya Sertel’in Fikir Yazılarında Modernleşme Bağlamında Kadın, Toplum ve Siyaset. Yayınlanmamış Doktora Tezi, İstanbul: Marmara Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, s. 17.

78^ Selman Yaşar (2013). Basındaki Bilgiler Işığında İlk Kadın Milletvekilleri, Türk-İslam Medeniyeti Akademik Araştırmalar Dergisi, S. 15, s. 186.

79^ Bekir Sıtkı Baykal (1989). Milli Mücadele’de Anadolu Kadınları Müdafaa-i Vatan Cemiyeti. Ankara: Atatürk Araştırma Merkezi Yayınları, s. 29.

80^ Uğur Ersan (1 Şubat 2016). Türk Kadınlar Birliği Kuruldu, Köroğlu Gazetesi, S. 1123, s. 6.

81^ Ayşegül Yaraman (1999). Bir Demokrasi Tartışması, Türkiye’de Kadınların Siyasal Temsili(1935-1999). İstanbul: Bağlam Yayınları, s. 18.

82^ Türk Kadınlar Birliği, kadınlarımıza seçme seçilme hakkının tanınmasını konusunda kamuoyunu hazır hale getirmeye çalıştı. 1930’da kadınlara belediye seçimlerine katılma hakkı verildikten sonra birlik İstanbul’da kutlamalar organize ederek kadınların siyasi hakları ile ilgili vatandaşlar üzerinde bir farkındalık meydana getirdi. Bu konuda hakkında ayrıntılı bilgi için bkz. Cumhurbaşkanlığı Cumhuriyet Arşivi (14.4.1930). 30.10.0.0.80.526.4.

83^ Türk Kadınlar Birliği’nin kurucu üyeleri için bkz. İkdam (27 Şubat 1924). Türk Kadınlar Birliği Teşkilatı, S. 9665, s. 2.