KirkçEŞme tesisleri

KÜÇÜKÇEKMECE

156

157

KÜÇÜKÇEKMECE

baren büyükşehir ortalamalarının oldukça altında kalınıyor. Nitekim, toplam okul çağı nüfus içerisinde ortaokul mezunlarının oranı, büyükşehirde yüzde 11,1 iken Küçükbakkalköy'de yüzde 8,56 düzeyindedir. Ortaokul mezunu erkeklerin oranı (yüzde 10,18), büyükşehir ortalamasının (yüzde 12,5) 2,32 puan altındadır. Kadınlarda ise aynı oran yüzde 6,75 düzeyindedir. Küçükbakkalköy Mahallesi ile büyükşehir eğitim düzeyleri arasında lise, lise dengi ve yüksekokul mezunları göz ö-nüne alındığında kayda değer bir farklılaşma görülüyor. Büyükşehirde toplam okul çağı nüfusunun yüzde 9,8'i lise, yüzde 2,5'i lise dengi meslek okulu mezunu iken, aynı oranlar Küçükbakkalköy'de sırasıyla yüzde 3,99 ve yüzde 1,34'tür. Lise ve üstü eğitim kurumu mezunu kadın nüfusa bakıldığında büyükşehir ortalaması ile aradaki makasın giderek açıldığı görülüyor. Nitekim, büyükşehir genelinde okul çağı kadın nüfusun yüzde 9,3'ü lise mezunu i-ken, Küçükbakkalköy'de bu oran sadece yüzde 3,43 düzeyindedir.

Son olarak yüksekokul mezunu kadın nüfus açısından Küçükbakkalköy Mahallesi, büyükşehir ortalamasının (yüzde 3,9) yaklaşık 4,43 kat altında bir değere sahiptir. Küçükbakkalköy'de yüksekokul mezunu kadınlar, okul çağındaki toplam kadın nüfusunun ancak yüzde 0,88'ini oluşturmaktadır.

Eğitim düzeyinin göreli olarak düşük o-luşunun ve kadın ve erkekler arasında belirgin bir farklılaşma göstermesinin etkilerini mahalledeki aktif nüfusun metropoliten işgücüne katılma biçiminde de izlemek olanaklıdır.

Küçükbakkalköy Mahallesi'nde nüfusun temel iktisadi faaliyet kolları itibariyle dağılımı nüfusun ticaret ve satış işleri ile kişisel hizmet işleri gibi ön hazırlık gerektirmeyen faaliyet kollarında uzmanlaşmış bulunduğunu göstermektedir. Çalışanların yüzde 17,89'u bu alandadır ve bu oran yüzde 13,50 olan istanbul ortalamasının üzerindedir. İşsizlik oranı da (yüzde 9,99) büyükşehir ortalamasının yüzde 50 üzerindedir, imalat sanayii dışında kalan işkollarında çalışanların yoğunluğu -tarım dahil- büyükşehir ortalamasının oldukça al-

"

Küçükbakkal-köy'den bir görünüm.

Banu Kutun/ Obscura, 1994

tındadır. Bu sonuç, Küçükbakkalköy'deki eğitim yapısı ile son derece tutarlıdır.

Aktif nüfusun yüzde 46,46'sımn yer aldığı tarım dışı üretim faaliyetlerinde çalışanlar ve ulaştırma makinesi kullananlar kategorisindeki dağılım incelendiğinde kayda değer bir iç farklılaşma göze çarpmaktadır. Mahalledeki istihdamın yarıdan fazlasını oluşturan bu önemli kategorinin iç dağılım kalıbı incelendiğinde, 31 işkolunun sadece 9'unda istanbul genel ortalamasını kayda değer biçimde aşan yoğunluklara rastlanıyor. Bu işkolları arasında ince iş marangozluğu, sıhhi tesisatçılık, boyacılık, yapı kalfalığı ve inşaat işleri gibi iş alanlarının bulunması özellikle dikkat çe-• kicidir. Bu kategorilerin tümü inşaat işleri ile ilgili olup ön eğitim gerektirmeyen ve yaparak öğrenilen mesleklerdir. Bu işkollarındaki yoğunlaşma, büyükşehir ortalamasının yaklaşık 1,51 kat üzerindedir.

Küçükbakkalköy'deki istihdam yapısının bir diğer özelliği de şoförlük gibi minimum bir ön eğitim gerektiren işkolunda-ki yoğunlaşmadır. Bu işkolundaki yoğunlaşma, büyükşehir ortalamasının neredeyse iki kat üzerindedir. Tarım dışı üretim faaliyetlerinde çalışanların en fazla kümelendikleri işler sırasıyla, her çeşit şoförlük, inşaat işçiliği, terzilik, döşemecilik, makine montajcılığı, marangozluk, metal işçiliği, gıda ve içki sanayii işçiliği ve tesisatçılıktır. Bu bulgular birlikte ele alındığında, Küçükbakkalköy'de ekonomik açıdan aktif nüfus -eğitim düzeyinin göreli olarak düşük olması nedeniyle- yeterince yararlanamadığı iş pazarlarındaki kayıplarını, göreli olarak daha az ön eğitim ve beceri gerektiren iş pazarlarında ve küçük mal ve hizmet üreticiliği gibi adlandırabileceğimiz inşaat işleri ve şoförlük gibi alanlarda kapamaya çalışmaktadır. Ne var ki bu alanlar kadın işgücüne genellikle kapalı işkollarıdır. Bu nedenle kadınların sanayi istihdamına katılma oranının metropoliten ortalamanın çok altında oluşu hiç de şaşırtıcı değildir. Makine montajcılığı kategorisindeki yoğunlaşma da bu genel değerlendirme kapsamında ele alınabilir. Bu işkolundaki yoğunlaşmanın İstanbul'da Anadolu yakasında E-5 yolu üzerinde sıralanmış sermaye yoğun (dolayı-

sıyla becerili işgücü gerektirmeyen) çeşitli otomotiv ve montaj fabrikalarında çalışan işgücünden kaynaklandığı söylenebi-

MURAT GÜVENÇ