KirkçEŞme tesisleri

Fahri Kopuz

TETTV'Arşivi

Şehzadebaşı'mn en önemli simalarından biriydi. Musikiyle ilgili hemen bütün faaliyetlerini ve saz yapımcılığını yürüttüğü bir sanat atölyesi halindeki küçük dükkânı, dönemin musikicilerinin de toplandığı ö-nemli bir musiki mahfiliydi.

20. yy'da Türk musikisinin en dikkate değer bestekârlarından biri olarak kabul edilen Fahri Kopuz'un, büyük bir bölümü şarkı olan 60 kadar eserde imzası vardır. Bu eserler arasında Musahibzade Celal'in "Atlı Ases" opereti de bulunmaktadır. Şarkılarının güftelerini, Ömer Bedrettin Uşaklı, ismail Hami Danişmend, Süleyman Nazif, Yahya Kemal, Halit Fahri Ozan-soy, Orhan Seyfi Orhon ve Hasan Âli Yücel gibi yaşadığı dönemin ünlü şairlerinden seçmiş olması dikkat çekicidir.

Şarkılarının büyük bir kısmı, lirik aşk şarkıları kimliğindedir. "Çoban yıldızı gibi canıma kıydın Ayşe", "Eğilmez başın gibi gökler bulutlu efem", "Âşıkım dağlara kurulu tahtım" ve "Uyandı bülbülüm dumanlı dağda" gibi eserlerinde belirgin bir Anadolu duyarlılığının izleri görülür. "Sunar bir câm-ı memlû bin teh-i peymâne-den sonra" örneğindeki gibi bazı şarkılarında ise bestekârın rind-meşrep özelliklerinin öne çıktığı görülür. "Sevdiklerimin cümlesi çıktı terelelli", "Gel şu tayyare ile hâk-i kederden kaçalım", "Bana önce sözleri biraz manalı geldi" ve "Karanfil tüfek elde, gümüşlü piştov belde" gibi şarkılarında ise hafif, hayata uçuk renkli bir gözlüğün çerçevesi arkasından bakmaktadır. Yahya Kemal'in şiirinden bestelediği, Gece Leyla'yı ayın ondurdu / Koyda tenha yıkanırken gördü şarkısında bir aşk destanı denemesine girişen bestekâr, Dıştan Viranbağlıyını /içten yanardağlıyım /Bırakmamyâdellere/Ben Tuna'ya bağlıyım mısralarında bir Rumeli türküsü hassasiyetini terennüm eder. Bazı şarkıları Bayan Şeha ve Hafız Celal Bey gibi sanatkârlar tarafından plaklara da okunmuş olan Fahri Kopuz'un, Sedad Öztoprak'la ortaklaşa besteledikleri suzidil saz semaisi, Türk musikisinin önde gelen saz eserleri arasındadır.

Sayılamayacak kadar çok öğrenci yetiştiren Fahri Kopuz'un, Nazari ve Ameli Ud Dersleri adlı eseri 1920'de, kendi eserlerini derlediği Külliyat'ı da 1949'da yayımlanmıştır.

Bibi. inal, Hoş Şada; B. S. Ediboğlu, "Fahri Kopuzla Bir Konuşma", Radyo, S. 40 (l Nisan 1945); M. Rona, 50 Yıllık Türk Musikisi, îst, 1960; M. N. Özalp, Türk Musikisi Tarihi, Ankara, 1989; Y. Öztuna, BTMA, I.

MEHMET GÜNTEKİN