KirkçEŞme tesisleri

MAHMUD H MEYDAN ÇEŞMESİ

Sarıyer İlçesi'nde Emirgân-Boyacıköy'de Hekim Ata Caddesi ile Boyacı Çeşme So-kağı'mn birleştiği yerdedir. II. Mahmud (hd 1808-1839) tarafından yaptırılmıştır. Yapı günümüze ulaşmışsa da bugün kullanılmamaktadır.

Bir set üzerinde yer alan dört yüzlü a-nıtsal bir meydan çeşmesidir. Düz bir çatıyla örtülü olan çeşmenin saçak hizasında silmeler dolaşmaktadır, cephe köşeleri dar kesitli başlıkları olan profilli pilastrlar ile belirginleştirilmiştir. Kesme taştan yapılmış olan çeşmenin bir yüzüne, cephenin ortasına mermerden bir çeşme taşı yerleştirilmiştir. Düz bir dikdörtgen levha olan aynataşı yanlarda ikişerli pilastrlar ile sınırlandırılmıştır. Su teknesinin yanlarında seki kısımları mevcut olup, önde içbükey olarak kavislenmektedir, teknenin ön yüzüne baklava motifi işlenmiştir.

Deniz tarafındaki cephesinde düz dört adet sütun, ikişer ikişer, büyük fakat çok sade olan aynataşını çerçevelemekte ve kitabe taşını taşımaktadır. Kitabenin metni Akif Mehmed Paşa'ya aittir, Yesarizade Mustafa İzzet tarafından ta'lik hatla yazılmıştır, tarih beyti şöyledir: Su gibi bir mısra '-ı berceste akdi hâmeden / Yapdı bu çeşme-ipâkizeyi Mahmûd Hân 12537 1837. Bir kornişle sonuçlanan kitabe levhası beş satır halinde beş bölüme ayrılmıştır.

Kornişin üzerine, o dönem çeşmeleri arasında tek örnek olarak görülen ilginç bir II. Mahmud tuğrası oturtulmuştur. O-val bir madalyon halindeki tuğranın çevresi çeşitli motiflerle bir dantel gibi sarılmıştır. Tuğrayı, altta hançer formları, onların üzerinde ikişer trompet ve zigzaglı

Boyacıköy'deki II. Mahmud Meydan Çeşmesi. Ertem Uca, 1994.

kıvrımlı dallardan oluşan bir çerçeve çevrelemektedir.

II. Mahmud döneminin sonlarında inşa edilen anıtsal ölçülerdeki çeşme, hem mimari tasarımı, hem de süsleme unsurlarında karakteristik ampir üslubu(->) özelliklerini aksettirmektedir.

Bibi. A. Egemen, istanbul'un Çeşme ve Sebilleri, İst. 1993, s. 532; M. Şimşek, "Batılılaşma Sürecinde İstanbul'da II. Mahmud Dönemi İmar Faaliyetleri", I, (Mimar Sinan Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, yayımlanmamış doktora tezi), İst. 1993, s. 437-438; Tanışık, istanbul Çeşmeleri, II, 187; Yüngül, Taksim Suyu, 43.

DOĞAN YAVAŞ