Komisyonumuzun çalışması Şehir ve Bölge Planlaması Bölümü eğitim programını uluslar arası ölçütlerle değerlendirilerek, Avrupa Birliği ülkelerindeki standartlarla uyumlu hale getirilmesine yönelik öneriler geliştirmeyi ve İ
Yüklə 3,54 Mb.
|
- Bu səhifədəki naviqasiya:
- Kentsel Tasarım Programı
- Şehir ve Bölge Planlama Programı
- BÖLÜM 3 Yükseköğretimde Ulusal ve Uluslararası Akreditasyon
- 3.2. Türkiye’de Yükseköğretimde Uluslararası Akreditasyon
- 3.2.1. European University Association (EUA)
|
(Derlenen Kaynaklar: İlgili Bölümlerin beyanları) (Hazırlayan: TUPOB 2007 Çalışma Grubu) Tablo 2.24 – Şehir ve Bölge Planlama Bölümlerinde Yürütülen Doktora Programları
(Derlenen Kaynaklar: İlgili Bölümlerin beyanları) (Hazırlayan: TUPOB 2007 Çalışma Grubu) 2.9. Değerlendirme Türkiye’deki şehir ve bölge planlama bölümleri ayrıntılı bir şekilde incelendiğinde farklı özelliklere ve yapılanmaya sahip oldukları görülmektedir. Başta öğretim üyesi ve yardımcılarının üniversitelere göre dağılımı olmak üzere, öğrenci sayıları, yayın performansları ve mesleki uygulamalara katılımları birbirlerinden çok farklıdır. Bu farklılık bir yandan çeşitliliği de beraberinde getirmesine karşın, öte yandan bölümlerin kendi performanslarının yeterince öne çıkaramaması şeklinde de sonuçlanmaktadır. Bölümlerin temel faaliyetlerinden biri olan öğretimin yanı sıra, bilime katkı ve mesleki uygulamalara danışmanlık ya da doğrudan mesleki uygulama yapma oranları, öğretim üyesi sayıları göz önüne alındığında birçok üniversitede sınırlı kalmaktadır. Türkiye’deki şehir ve bölge planlama bölümleri ağırlık verdikleri konulara göre farklılaşma göstermektedir. Lisans öğretimi düzeyinde bazı bölümler şehir ve bölge planlama ölçeğindeki yapılaşmış çevre konularında yoğunlaşırken, bazı bölümler ise mimarlık ölçeğindeki çalışmalara ağırlık vermektedir. Bu farklılaşma aynı zamanda şehir ve bölge planlama ölçeğindeki proje/uygulama saatlerinde de farklılaşmayı getirmektedir. Lisansüstü eğitimde ise, farklı uzmanlaşma alanlarına yönelik yürütülen yüksek lisans programlarındaki çeşitliliğin yanında Doktora programlarının sayıca ve konu çeşitliliği açısından sınırlı kaldığı görülmektedir. Öğretimde eşdeğerlik çerçevesinde, bölümler arasında ortak bir bilgi, beceri ve değer bileşenlerine ulaşılması gerekmektedir. Bu bileşenler bütününün sağlanması bölümler arası birlikteliği sağlayabilir. Ancak bu denkliğin hiçbir zaman çeşitliliği ortadan kaldırıcı ve zorlayıcı bir durum almaması sağlanmalıdır. 
BÖLÜM 3 Yükseköğretimde Ulusal ve Uluslararası Akreditasyon Yükseköğretim kurumlarının uluslararası ve ulusal düzeyde gelişmelere ayak uydurabilmeleri, birbirleri ile rekabet edebilmeleri için ortak kriterler uyarınca hareket etmeleri, performans seviyelerini kaliteyi tanımlayan standartlara yükseltmeleri gerekmektedir. Bu nedenle özellikle son yıllarda, yükseköğretimde ‘ortak kalite güvencesi’ ve ‘akreditasyon’ gibi kavramlar tüm dünyada olduğu gibi Türkiye’de de tartışılmaktadır. Akreditasyon kavramını çeşitli şekillerde tanımlamak mümkündür. Akreditasyon, toplam kalite yönetimini esas alan bir kalite değerlendirme sürecidir. Genelde ‘bir ürün veya hizmetin ilgili standartlara uygunluğunun belgelenmesi’ anlamına gelmektedir. 3.1. Yükseköğretimde Akreditasyon Avrupa Üniversiteler Birliği (European Universities Association – EUA)’nin kabul ettiği tanıma göre akreditasyon “kabul edilmiş standartlara uygun ve dönemsel olarak yapılan akademik değerlendirmeler sonucunda bir kurumun kalitesi hakkında formel olarak yapılan yazılı beyandır” (YÖK 2005). Akredite edilmiş bir yükseköğretim kurumu, faaliyetlerini belirli standartlara göre yürüten ve belirli bir kalite düzeyinin üzerinde öğrenci yetiştiren ve araştırmalar yapan bir kurum olarak tanınmaktadır. Başka bir ifadeyle, akreditasyon akademik değerlendirmelerin nihai sonucu olup, başlıca işlevleri kalite kontrolü ve kalite teminatıdır. Aktan ve Gencel (2007) yükseköğretimde akreditasyonu “bir yükseköğretim kurumunun ya da yükseköğretim kurumu tarafından uygulanmakta olan herhangi bir programın, ulusal ve/veya uluslararası düzeyde belirli performans standartlarına (kalite, verimlilik, etkinlik v.s.) sahip olduğunu ortaya koymayı amaçlayan ve böylece yükseköğretime talepte bulunan ve aynı zamanda kamuoyu nezdinde güven tesis etmeye yönelik bir sistem” olarak tanımlamaktadırlar. Yükseköğretimde akreditasyonun temel özellikleri aşağıdaki başlıklarda tanımlanabilir. (Aktan ve Gencel 2007):
Akreditasyon, planlama disiplini çerçevesinde ele alındığında da, sürdürülebilir gelişme açısından küresel sistem ile yerel sistemi birbirine bağlayan ölçekte kalite, verimlilik, etkinlik gibi performans standartlarına ulaşabilmek için bir araç olarak nitelendirilmektedir. 1960 ve 1970’li yıllarda Amerika Birleşik Devletleri’nde ve sonrasında Avrupa Birliği’nde şehir planlama okullarında planlamaya uluslararası bir bakış kazandırma eğilimleri önem kazanmıştır. Bu bağlamda, şehir planlama eğitiminin sadece ulusal problemler üzerine yoğunlaştığı, öğrencilerin uluslararası düzeyde verimli olabilecek şekilde eğitilmediği görülerek, planlama mesleği ve eğitiminin küresel boyutta değerlendirilmesi çalışmalarına başlanmıştır. Bu yaklaşımlar doğrultusunda, gelişen ve değişen dünyayla uyumlu eğitim araçlarının geliştirilmesi yolunda önemli adımlar atılmıştır. Planlama eğitimi standartlarının bu değişime ayak uydurması ve eğitimde kaliteyi yükseltmek amacıyla gerçekleştirilen küresel oluşumlar, ‘Akreditasyon’ çerçevesinde değerlendirilmiştir. Genel olarak yükseköğretimde akreditasyon sürecinin altı temel aşaması vardır (YÖK 2007):
Akreditasyon, süreç ve sonuç aşamasında kurumlara pek çok fayda sağlamaktadır. Akreditasyon tek tek programların iyileştirilmesinin yanı sıra eğitim sisteminin bir bütün olarak gelişmesine de hizmet etmektedir. Ziyaret ekiplerinin bulguları, tüm sistemde geçerli olan konuları ve sorunları tespit etmeye yardımcı olmaktadır. Ziyaret ekipleri tarafından elde edilen sonuçların alınması ve incelenmesiyle karar organı, bulguları eğitimin geliştirilmesi amacıyla kullanabilir. Ayrıca, fakülteler ve programlar, ulusal standartlar temelinde bir akreditasyon sürecine katılmaktan mesleki açıdan yararlanabilirler. Fakülte personeli gerek ziyaret ekiplerine katılarak, gerekse uzman meslektaşları tarafından yapılan ziyaretler yoluyla öğretme ve öğrenmede en iyi uygulamaları takip etme fırsatı bulabilirler. Ayrıca toplum, eğitim sisteminin kendi kendisini eleştirebilen ve sürekli geliştiren bir yapıya sahip olduğu konusunda güven sahibi olur. Böylece akreditasyon sistemi eğitimin geliştirilmesi üzerine sürekli bir ulusal tartışmanın odağı olma görevi görür. Standartların belirlenmesi ve fakültelerin bu standartlara erişme ve bunları aşma çabalarına paralel olarak sistem sürekli gelişme felsefesini kazanır. Daha sonra standartlar eğitim programlarında beklenen yeni gelişimleri yansıtacak şekilde yeniden geliştirilebilir ve değiştirilir. Akreditasyonun iyi işlemesi için üç temel unsur gereklidir (YÖK 2007):
Yükseköğretimde akreditasyon ile;
3.2. Türkiye’de Yükseköğretimde Uluslararası Akreditasyon Türkiye’de 1990’lardan itibaren üniversitelerde uluslararası boyutta akreditasyon çalışmaları hız kazanmıştır. YÖK Strateji Raporu’nda da (2007) belirtildiği üzere, 1994-2004 yılları arasında O.D.T.Ü., Boğaziçi, Bilkent ve İ.T.Ü.’den toplam 33 Mühendislik programı ABET eşdeğerlilik belgesi almıştır. ABET’le ilişkiler mühendislik programlarının ulusal akreditasyonu sağlamak amacıyla ileride açıklanacak olan MÜDEK (Mühendislik Dekanları Konseyi)’in oluşturulmasında önemli rol oynamıştır. Ayrıca Türkiye yine bu yıllarda EUA (Avrupa Üniversiteler Birliği)’nın Kurumsal Değerlendirme Programı ile tanışmıştır. YÖK 1994-98 arasında Dünya Bankası finansmanı ile ‘Milli Eğitimi Geliştirme Projesi’ni yürütmüş, öğretmen eğitiminde standartlar ve akreditasyon süreci ve kriterleri belirlenmiştir. 1997’de, Ankara İngiliz Büyükelçiliği ve Unitas ile işbirliği içinde ‘Türk Üniversiteleri Kalite Değerlendirme Projesi’ adlı pilot projeyi gerçekleştirilmiştir. Avrupa Birliği Ülkelerinde Yükseköğretim-Yeni Gelişmeler’ (Mayıs 2000) ve ‘Avrupa Kredi Transfer Sistemi’ (Ocak 2001) çalışmaları yayınlanmıştır. Üç Türk üniversitesi 2002-2003’de EUA’nın ‘Kalite Kültürü Projesi’ne katılmış, İ.T.Ü. programın 2005 dönemine katılmak üzere seçilen iki üniversiteden biri olmuştur. 3.2.1. European University Association (EUA) European University Association (EUA)18- Avrupa Üniversiteler Birliği’nin amacı Avrupa’daki yükseköğretim kurumlarında Bologna Süreci’nin eksiksiz uygulanması, sürdürülebilir bir ekonomik gelişmeye ve yenilikçiliğe katkı sağlayacak araştırmaların yapılabilmesi ve fonların oluşturulması, yükseköğretimde Avrupa boyutunda kalite kontrolü ve yaratıcılığın özendirilmesi, küresel boyutta yapılan çalışmaların tanıtılması ve konu ile ilgili diğer kuruluşlar ile ilişkilerin geliştirilmesidir. EUA’nın misyonu, özerk üyelerin aktif desteği ve rehberliğinde Avrupa’daki yüksek eğitim ve öğretimde iç içe örülmüş bir eğitim sistem ağını oluşturmaktır. Bu ağ, eğitim kalitesini yükseltmeyi ve araştırmayı teşvik edip topluma katkıları geliştirmeyi amaçlamaktadır. EUA, kuruluş maddelerine uygun olarak üyelerine yüksek eğitim, öğretim ve araştırma dallarında bir Avrupa alanı yaratmak konusunda hizmet vermekte ve politikalar üretmektedir. 2007’de 45 Avrupa ülkesinden 760 Üniversite EUA üyesidir . EUA Kurumsal Değerlendirme Programının temel amacı, karar verme süreçlerini ve örgüt yapısını ele alarak bir üniversitenin değişme kapasitesini değerlendirmektir. Program, bu süreçlerin ve yapıların akademik canlılığı, yenilikçiliği ve stratejik vizyonu ne ölçüde desteklediğini belirler. Ayrıca, üniversitenin etkili bir iç kalite kültürü için süreçleri, araç-gereçleri ve yapıları, geliştirip geliştirmediği ortaya koyulur. Kurumsal değerlendirme yalnızca üniversitenin kendisinden talep gelmesi durumunda yapılmaktadır. Değerlendirmenin amacı, bir üniversitenin öğretim ve araştırma alanlarında arzulanan hedeflerine, kurumun işlevlerini yürütmek zorunda olduğu harici sınırlamalar çerçevesinde erişmesine yardımcı olmaktır. Kurumsal değerlendirme süreci, üniversite tarafından hazırlanan bir öz değerlendirme raporunun oluşması ile başlar ve bu tüm değerlendirme uygulamasının başarısı için temeli oluşturur. Ekip raporu okuduktan sonra üniversitenin içinde bulunduğu ortamı, genel yapısını ve kilit konumdaki kişilerini tanımak amacıyla üniversiteye ön çalışma niteliğinde iki günlük bir ziyaret düzenler. Ekip üyeleri ayrıca fakültelerden ve üniversite birimlerinden birkaçını ziyaret eder, bazı öğrencilerle, akademik ve idari personel ve üniversitenin dış paydaşlarıyla görüşmeler yapar. Ekip, bu birikime dayanarak üniversitenin öz değerlendirme raporuna ek olarak daha fazla bilgi ve veri talebinde bulunur. Ekip daha sonra üniversitede üç gün sürecek olan ana ziyaretini gerçekleştirir. Ekibin ilk ziyareti sonucunda ulaştığı sonuçları netleştirmek ve genişletmek amacıyla daha ayrıntılı incelemeler ve tartışmalar gerçekleştirilir. Bu amaçla, üniversitenin akademik ve idari kadrosu ve öğrencileriyle yapılan görüşmelere devam edilir. EUA ekipleri kurumsal değerlendirmede şu dört temel soruya yanıt alır:
Bu sorulara verilen yanıtlar, üniversitenin misyonu ve üniversitenin içinde yer aldığı ulusal eğitim sisteminin genel yapısı gibi etmenlere bağlı olarak değerlendirilir. Ana ziyaret, ekip başkanının sözlü bir raporuyla sonuçlanır. Ayrıntılı sonuçlar ve öneriler yazılı rapor biçiminde sunulur ve rapor son halini almadan önce yorumlar yapılması ve hataların düzeltilmesi amacıyla üniversiteye gönderilir. Bu süreçten beklenen yararlar:
Yüklə 3,54 Mb. Dostları ilə paylaş:
| |||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||