Kömür Kullanan Büyük Yakma Tesisleri için met kılavuzu

4.4. Toprak ve yeraltı sularında kirlilik riskini azaltmak için Mevcut En İyi Teknikler.

Büyük yakma tesislerinde atık ve atık su oluşması, toprak, yüzey ve yer altı sularının kirlenmesi bakımından yüksek risk içermektedir.

4.4.1. Ortaya çıkan atıkların yönetimi

Büyük Termik Santralde üretilen atıkların nitelendirilmesi, yasaların ön gördüğü şekilde sınıflandırılması (tehlikeli, tehlikesiz, inert), hijyenik ve güvenli şekilde depolanması, tanımlanıp etiketlenmesi ve doğru yönetilmesi yöntemleri izlenmelidir. Bu yöntemler Mevcut En İyi Teknoloji (MET) kabul edilmektedir.

Atıkların geçici depolanması, bu iş için özel olarak tasarlanmış, uygun önleyici tedbirleri bulunduran, atıkların doğru şekilde ayrıştırılmasını ve toprak ve suya (yüzey ve yeraltı) olası etkilerinin önlenmesini sağlayan tesislerde gerçekleştirilmelidir.
Bu amaçla tesis aşağıda belirtilenleri bulundurmalıdır:

• 
  Atıkların depolandığı alanlarda kaplanmışve su geçirimsiz yer yüzeyi.
  
• 
  Yakıt depoları ve tehlikeli atık depolarında, dökülme halinde atık hacmini tutabilecek kapasiteye sahip donanımlar (tutucu havuzlar).
  
• 
  Dökülen tehlikeli atıkları toplama sistemleri (geçirimsiz boşaltıcılar, emici gereçler vs.).
  
• 
  Yangın güvenlik sistemleri.
  

4.4.2. Toprak ve yer altı sularının kirlenmesini önlemek için mevcut en iyi teknolojiler ve uygulamalar:

• 
  Yer altı sularının kullanımında aşırıya kaçmamaya dikkat edilmesi.
  
• 
  Depolama tankları ve yükleme ve boşaltma tesislerinin, dökülme veya kaçaklarından kaynaklanan toprak ve su kirlenmesiönleyicişekilde tasarlanması.
  
• 
  Tank taşkınlarını algılama sistemleri kurulması.
  
• 
  Atık ve kimyevi maddelerin depolanmasında, geçirimsiz yüzeyli alanlardan faydalanılması.
  
• 
  Dökülmelerin olabileceği alanlarda toplama sistemleri bulundurulması.
  
• 
  Tankların tekrar doldurulmadan önce bütünüyle boşalmasının sağlanması için gerekli donanımların yerleştirilmesi ve uygun prosedürlerinuygulanması.
  
• 
  Tesisin tüm atık döküm alanlarında kaçak algılama sistemleri yerleştirilip, bakım ve onarım programlarının geliştirilmesi (özellikle yer altındakidepolama alanları için).
  
• 
  Özellikle yer altı sularının kontrollerinin gerçekleştirilmesi.
  

4.4.3. Yakma atık ve yanürünlerinin değerlendirilmesi (yanürünler)

Sanayiler, yakma atıklarını ve yan ürünleri, düzenli atık depolama sahasında bertarafyerine, bu ürünlerden mümkün olduğunca yararlanmaya odaklanmışlardır. Tekrar kullanma, bu yüzden en uygun seçenek ve gerekliliktir.

Farklı yan ürünlerden farklı şekillerde yaralanmanın onlarca değişik türü vardır. Her farklı yararlanma seçeneğinin, ihtiyaç duyulan ürünün kalitesi için farklı özel kriterleri vardır. Tüm bu kriterleri, MET referans belgesinde toplamak mümkündür. Kalite kriterleri çoğunlukla, külün yapısal özelliklerine ve kül içindeki yanmamış kömürmiktarı ya da ağır metallerin çözünürlüğügibi, zararlı madde içeriklerine de bağlıdır.
Karbon içeriği yönünden zengin küller, kül akışındanayrılabilir. Böylecekarbon oranı olarak zengin kül içindeki enerjinin kullanılması için kazana tekrar geri gönderilir ve çıkan külde de dah az kabon oluşur, faydalı geri dönüşüm seçenekleri açısından daha az sınırlandırılmıştır. (Anlaşılamamıştır.)
Islak gaz yıkama tekniğinin son ürünü, tesis için ticari bir ürün olan alçıtaşıdır. Doğal alçıtaşı yerine satılabilir ve kullanılabilir. FGD çamurları, FGD yan ürün (alçıtaşı) işlemlerinde mümkün olduğunca birleştirilir. Çamurlar, FGD ve SCR işlemleri uygulandığında, kazana tekrar enjekte edilebilir. Termik sanrallerde üretilen alçı taşının çoğunluğu uygulamada alçıpan sanayiinde kullanılır. Alçı taşının saflığı, kullanılacak kireçtaşı miktarını da sınırlar.
Yarı-kuru kükürt arıtımı işleminin son ürünü de, doğal mineraller yerine, cadde yapımı, gübreleme veya depolama alanlarının toprak çalışmaları, maden çukurlarının dolumu ve sugeçirmez barajyapıları gibi; farklı amaçlarda kullanılır.
Kömür ve linyitle çalışan yakma tesislerinden çıkan atık madde ve yan ürünlerin çok farklı şekillerde kullanımı tablo 4.8’de sunulmuştur.

KÖMÜR VE LİNYİT KULLANAN YAKMA TESİSLERİNİN ATIK VE YANÜRÜNLERİNİN YENİDEN KULLANIMI	Uçucu kül		Kazan altı külü		Sorpsiyon prosesi ürünleri	Alçıtaşı
	Linyit	Taş kömürü	Linyit	Taş kömürü
İnşaat endüstrisi
Beton katkı maddesi (‘Flual’)	X	X
Betona yönelik hafif ağırlıklı agregatlar	X	X	X	X
Köpük harç, gözenekli beton	X	X			X
Yüksek performanslı beton	X	X
‘Flual’ üretimi	X
Çimento endüstrisinde harman katkı maddesi	X	X
Çimento endüstrisinde ham mucur terkibi	X	X
Katılaşma gecikmesi için çimento katkı maddesi					X	X
Yalıtım duvarları	X	X			X
İnşaat alçıtaşı						X
Seramik endüstrisi	X	X	X	X	X
Yol yapımı ve peyzaj	X	X	X	X
RCC (Silindir Sıkıştırmalı Beton) tekniği ile baraj yapımı	X	X	X	X
Bitümlüyüzeyleme, birleştirici katmanlar ve baz altı mıcırları	X	X
Toprak işi ve yol yapımına yönelik yer stabilizaysonu ve gevşek yapım materyalleri	X	X	X	X	X
Ses yalıtımı		X		X	X
Arazi dolum teknolojisi, atık arıtımı	X	X	X	X
Arazi doldurma	X	X	X	X	X	X
Tehlikeli madde immobilizasyonu	X	X
Arazi dolumu taban astarı için astar malzemesi	X	X			X
Arazi dolum kapatma için yüzey filtresi			X	X
Kanalizasyon çamuru tavlama					X
Biyolojik atık su temizlemeye yönelik temel materyal			X	X
Botu hattı arkları için doldurma malzemesi
Stabilize kül çimento karışımı	X	X			X
Ark doldurma	X	X			X
Diğer kullanım metotları	X	X	X	X
Madencilikte tasfiye malzemesi	X	X	X		X
Zeolit üretimi	X	X
Alfa ve beta yarı hidrat üretimi						X
Kağıt endüstrisinde doldurma materyali					X	X
Anhidrit üretimi					X
Müler – Kühne-prosesi	X	X	X	X	X	X
Termal geri dönüşüm			X	X
Baca gazı kükürt giderimi					X

Tablo 4.8:Kömür ve linyit yakımından kaynaklanan atık ve yan ürünlerin yeniden kullanılmasına örnekler