Kömür Kullanan Büyük Yakma Tesisleri için met kılavuzu

3.6. – Hammadde Tüketimi

Aşağıdaki bilgiler Avrupa Kömür ve Linyit Birliği’den (EURACOAL) alınmıştır.

Türkiye’nin yerel enerji kaynakları neredeyse sadece linyit ve düşük miktarlarda taş kömüründen oluştuğundan, ülke büyük ölçüde taş kömürü, petrol ve gaz ithalatına bağımlıdır. Ülke, birincil enerji ihtiyacının yaklaşık olarak %72’sini ithalattan karşılar. Türkiye’de, yaklaşık 1.3 milyar tonluk taş kömürü ve 11.5 milyar tonluk linyit kaynakları bulunur, ve bunların sırasıyla 0.5 milyar ton ve 9.8 milyar tonugörünürrezervdir. 2010 yılında Türkiye’nin birincil enerji üretimi toplamda 43.3 Mtce’yi bulmuştur. Aynı yıl, toplam birincil enerji üretiminde % 52’si yerli kömür, biyokütle ve atık % 15.4, petrol ve doğal gaz birlikte % 10.1, hidroelektrik% 14.7 ve diğer kaynaklar % 7.8’e karşılık gelmektedir. Bununla birlikte, tüketimde en büyük pay % 29.9’la doğal gaza ait olup, yerli kömüre düşen pay sadece % 15.0 olmuştur.

Türkiye kömür sektörü, başlıcaelektrik üretimindekullanılmak üzre, hem taş kömürü (2010’da 2.8 milyon ton) hem de linyit (69.0 milyon ton) üretmektedir. 2010 yılında toplam kömür üretiminin % 90’ından fazlası üç kamu iktisadi kuruluşunca gerçekleştirilmiştir: TÜRKİYE KÖMÜR İŞLETMELERİ (TKİ), ELEKTRİK ÜRETİM A. Ş. (EÜAŞ) ve TÜRKİYE TAŞ KÖMÜRÜ KURUMU. 2010’daTürkiye ayrıca termik santraller, çeliküretimi, endüstri ve evsel ısınma amaçlarıiçin kullanılmak üzre Rusya’dan % 38.3, Kolombiya’dan % 10.6, Amerika Birleşik Devletleri’nden % 9.0 ve Güney Afrika’dan % 7.6 oranında 26.9 milyon ton taş kömürü ithal etmiştir.

Halihazırda sadece küçük bir termik santral (300 MW) Zonguldak havzasından gelen yerel taş kömürü ile beslenmektedir, daha büyük olan İskenderun termik santralinde (1,200 MW) ise ithal taş kömürü kullanılmaktadır. Diğer termik santrallerinbir çoğu linyit kullanmaktadır.

Türkiye’deki kömürlü termik santrallerin toplam kapasitesi yaklaşık 10.6 GW’dır.

2010 yılında linyit üretimi toplam 69 milyon tonu bulmuştur. Türkiye’nin linyit üretiminin takriben % 90’ı açık ocaklardan yapılmaktadır. Bununla birlikte, başlıcaları Soma, Tunçbilek ve Beypazarı havzalarında olmak üzere bazı yeraltı madencilik faaliyetleri de mevcuttur.

TKİ tarafından otuz açık ocak ve dokuz yeraltı ocağı işletilmektedir, ve bunlardan 2009 yılında elde edilen satılabilir linyit 33 milyon tonu bulmuştur. EÜAŞ üç termik santral için 36 milyon ton satılabilir linyit üretmiştir. 2009 yılında özel sektördeki linyit üretimi 7 milyon tondu.

Linyitin büyük ölçekte açık ocak madenciliği ile üretilmesi, linyitin görece düşük maliyetle üretilmesini, böylece ithal enerji kaynaklarıyla rekabet edebilmesini sağlar. Ana pazarı, 2009 yılında toplam kapasitesi 8, 334 MW olan linyitle çalışan termik santrallerdir.

3.7. – Enerji tüketimi

Aşağıdaki bilgiler Avrupa Kömür ve Linyit Birliği’den (EURACOAL) alınmıştır.

Türkiye’nin enerji tüketimi, üretiminden çok daha hızlı bir büyüme göstermektedir, ki bu da ülkenin enerji ithalatına olan bağımlılığını artırmaktadır. Enerji talebi son yirmi yıllık zaman zarfında iki katına çıkmıştır ve bueğilimin, yıllık ortalama % 4’lük bir artış sergileyerek devam etmesi öngörülmektedir.

Birincil enerji tüketimi
Toplam birincil enerji tüketimi	Mtce	149.7
Taş kömürü tüketimi	Mtce	27.6
Linyit tüketimi	Mtce	20.1
Enerji arzı
Toplam net enerji üretimi	TWh	202.0
Net enerji ithalatı/ihracatı	TWh	-0.8
Toplam enerji tüketimi	TWh	201.0
Taş kömüründen enerji üretimi	TWh	19.1
Linyitten enerji üretimi	TWh	35.9
Kömür kullanılarak üretilen enerji kapasitesi	MW	2,281
Linyit kullanılarak üretilen enerji kapasitesi	MW	8,334

Tablo 3.5: “Türkiye 2011 verileri”, Euracoal. “Mtce” = kömürün eşdeğermetrik tonu.

4. Termik Santrallerde Taş kömürü ve Linyit Yakma konusunda Mevcut En İyi Teknikler

Avrupa Parlamentosu ve Konseyi’nin 2010/75/EU sayılı ve 24 Kasım 2010 tarihli Endüstriyel Emisyonlar Direktifi’nde (entegre kirlilik önleme ve kontrolü) Mevcut En İyi Teknikler (MET’ler) şu şekilde tanımlanmıştır: ”Emisyonların çevre üzerindeki etkilerinin bütün olarak önlenmesi, bunun mümkün olmadığı durumlarda en aza indirilmesi amacıyla tasarlanmış emisyon sınır değerleri ve iznin diğer şartlarına temel oluşturmak için belirli tekniklerin uygulanabilirliğini gösteren faaliyetlerin ve işletim yöntemlerinin geliştirilmesi sırasındaki en etkin ve ileri aşamayı”,anlamındadır”.

Bu tanım uyarınca:

1. 
   'teknikler' kullanılan teknolojiyi ve tesisin tasarlanma, inşa, bakım, işletme ve devreden çıkarma yöntemleri,
   
2. 
   'elde bulunan teknikler' sözkonusu teknikler ilgili üye devlette kullanılıyor veya oluşturulmuş olmasa dahi işletmeci tarafından erişilebilir olduğu sürece ilgili sektörde ekonomik ve teknik olarak sürdürülebilir koşullarda ve maliyetler ile avantajlar dikkate alınarak uygulamaya olanak veren ölçüde geliştirilmiş teknikler,
   
3. 
   'en iyi' Çevrenin bir bütün olarak en yüksek düzeyde korunmasında en etkili olananlamındadır.
   

Pratikte, verilmiş bir teknik ne zaman MET olarak kabul edilir? Cevap basit: Teknik, IPPC Bürosu tarafından hazırlanan MET Referans Belgelerinin (BREFs) herhangi birinde (bakınız http://eippcb.jrc.es/reference/ ) değiniliyor ise MET’tir. Referans Belgelerin herhangi birinde MET olarak belirtilmiyorsa MET değildir.

Ayrıca METler ile En İyi Çevresel Uygulamaları ayırt etmek gerekir. En İyi Çevresel Uygulamalar, Referans belgelerin herhangi birinde MET olarak yer almayan fakat uygulandığında tesis ve çevresi için olumlu etkileri olan, üretim sürecinde gerçekleştirilen pratik işlemlerdir,
Burada sunulan MET’lerin büyük çoğunluğu, Büyük Yakma Tesisleri BREF’inden alınmıştır, ve bu bölümün her kısımında, BREF’te daha fazla bilgi bulunabilecek ilgili kısmına referans verilmiştir. Büyük Yakma Tesisleri BREF’i, bu endüstriyel sektöre özgü MET’leri ortaya koyar. Bununla birlikte, bazı diğer BREF’lerde de, bu sektörün çevresel etkilerinin değerlendirilmesi ve azaltılması için uygulanabilecek teknikler konusunda dikkate alınabilecek MET’ler ve ilgili başka bilgiler de bulunabilir:
Büyük Yakma Tesisleri’nde kullanılan soğutma sistemlerinin çevresel etkileri hakkında daha fazla bilgi, Endüstriyel Soğutma Sistemleri BREF’inde sunulmuştur. Bu kısımda, sözkonusu bu BREF’e bazı atıflarda bulunulmuştur.

Fosil yakıt yakılmasından kaynaklanan emisyonların izlenmesi ve raporlanması konusunda, emisyonların izlenmesi için kullanılan metod ve enstrümanlar, yürürlükteki ulusal veya uluslararası metodlar olmalıdır. Genel anlamda izleme konusuyla ilgili daha ayrıntılı bilgi için, İzleme Genel Prensipleri BREF’ine (İzleme BREF’i) referans yapılır. Bu BREF, MET içermemekle birlikte, ölçümler ve veri yönetimine ilşikin birçok ilgili bilgi sunar. Bu kılavuzun taslak halinin oluşturulması esnasında, İzleme BREF’i gözden geçirilmektedir. Ayrıca, Endüstriyel Emisyonlar Direktifi’ ne göre BAT Sonuç’ları çıkarılmasının mümkün olmamasından dolayı, Avrupa Komisyonu tarafından, statüsü ”BREF”’yerine ”Referans Raporu” olarak değiştirilmiştir.