Kırgızistan’da Sağlık Sektörünün Ekonomik Analizi


Sağlık hizmeti sağlayıcılarının Devlet garantisi programının (DGP) 2009-2013 yıllarına seyri ve yapısı(3)



Yüklə 388,44 Kb.
səhifə3/4
tarix27.01.2018
ölçüsü388,44 Kb.
#40898
1   2   3   4

Sağlık hizmeti sağlayıcılarının Devlet garantisi programının (DGP) 2009-2013 yıllarına seyri ve yapısı(3)

Göstergeler

2009

2010

2011

2012

2013

2013 yılı 2009 yılına oranla, %

Yataklı bakım

2837,0

2783,9

4298,3

5478,4

6116,9

215,6

Büyüme hızı bir önceki seneye göre, %

100,0

98,1

154,4

127,5

111,7

+11,7%

Ambulatuvar bakımı

1838,1

2009,4

2866,1

3493,2

3541,4

192,7

Büyüme hızı bir önceki seneye göre, %

100,0

109,3

142,6

121,9

101,4

+1,4%

Toplam__4675,1__4793,3__7164,4'>Toplam

4675,1

4793,3

7164,4

8971,6

9658,3

206,6

DGP yapısı, %

Yataklı bakım

60,7

58,1

60,0

61,1

63,3

-

Ambulatuvar bakımı

39,3

41,9

40,0

38,9

36,7

-

Toplam

100,0

100,0

100,0

100,0

100,0

-







































Yukarıda ki tabloya göre, devlet garanti programının uygulanmasında fonların % 63.3 kadarı yataklı bakım için harcanmaktadır. 2013 yılında bu finansman oranı 2009 yılına nazaran neredeyse 2.2 kat artmıştır. Ve son 5 yıl içinde bu eğilim devam etmektedir, yani finansman kaynağı birincil bakım sağlanması için ayrılan finansmanla karşılaştırıldığında hastanede tedaviye öncelikli finansman kaynağı olarak aktarılmaya devam ettiği gözlemlenmektedir. Hastanede tedavi maliyetinin büyüme hızı 2013 yılında, 2009 yılına oranla %11,7 olarak gerçekleşirken, birincil bakıma ayrılan payın oranı ise sadece 1.4% artmıştır. Hastanede tedavi görmek zorunda olan hastaların sayısı artmaktadır.

Temel düzeyde hastaneler tarafından uygulanan ek ilaç tedarik programı, toplam kamu harcamalarının % 1 ile % 2’sini oluşturmaktadır.

Hastane tedavisi ayakta tedaviye (ambulatuar) göre daha pahalıdır. Kaynakların kıtlığı söz konusu iken, böyle bir dağılım, kaynakların verimsiz kullanımına yol açmaktadır.

Beyaz Rusya’nın tecrübesine bakacak olursak, kaynakların büyük bir kısmı polikliniklerde yoğunlaşmaktadır. İlk yardım bedava verilmektedir. Bunun sayesinde hastaların % 70’i kritik seviyeye ulaşmadan sağlığına kavuşmaktadır. Neticede Beyaz Rusya’da bugün BDT ülkeleri arasında yüksek yaşam beklentisi ve düşük bebek ölüm oranı kaydedilmiştir.

Bundan dolayı Tek ödeyici sistemindeki kaynakların büyük kısmı polikliniklerin finansmanına yönlendirilmelidir. Hastalıkları önlemek için kaynaklar harcanmalı.


Kaynakların Kullanımı

Sağlık sektörünün yeniden yapılandırılmasının dönüm noktası olarak program şeklindeki formata geçiş sayılabilir.


Bütçe oluşumunda temel oranlar. Devlet Garanti Programının kaynaklara göre dağılımı (som olarak)




2009

2010

2011

2012

2013

2013г. в % к 2009 г.

  1. Bütçe:

Hastane tedavisi- temel oran Стационары - базовая ставка

1340

1700

1550

4400

4400

328,3

Aile tedavi merkezi. Kişi başına düşen oran

57,4

79

82

186

176

306,6

Dişçilik- kişi başına düşen oran

12,5

15

18

41

40

320,0

Acil yardım– ekip başına düşen oran

175000

220000

240000

550000

550000

314,3



Hastanede tedavi görenler

700

750

1200

1650

1950

278,5

Aile tedavi merkezi/Aile doktorları grubu

65

70

80

100

100

153,8

Zorunlu sigorta ödemeleri– kişi başına oran

30

30

30

45

45

150,0

  1. Yerli bütçe

Hastanede tedavi görenler-temel oran

1340

1340

1110

3387

2855

213,0

Aile tedavi merkezi – kişi başına düşen oran

-

97

94

220

222,8

-

Aile doktorları grubu – kişi başına düşen oran

-

97

93

220

222,8

-

Dişçilik

-

16

14

36

32,9

-

Acil yardım -ekip başına düşen oran

-

166038

176540

372252

377000

-

Devlet bütçesine dayalı olan standartlar yüksek hızla artış göstermiştir. Bunların içinden hastanede tedavi için 3,3 kat artış meydana gelmiştir. Her yıl tedavi için ayrılan kaynakların artması ile her bölgeden tedavi görmek için hastaneye yatırılanların sayısı da artmıştır. Toplam harcamaların 2,4 kat artması ile beraber doktorların maaşlarında 2,7 kat artış kaydedilmiştir. Bu oran 2013 yılında toplam harcamaların % 69,3 ‘üne denk gelmiştir. İlaçlar için harcamalar 1,7 kat, yemek için harcamalar 1,9 kat artış kaydetmiştir.

Zorunlu sağlık sigortası oranları tüm bölgeler için aynı oranda belirlenmiştir. 2013 yılında Aile doktoru grubu oranı sigortalılar için 100 som ve hastanede tedavi olanlar için 1950 som civarında belirlenmiştir.

Kalitenin düşük düzeyde olmasnın nedeni olarak anketi cevaplayanların %61,8’i motivasyon eksikliğini göstermişler.

Başka bir deyişle doktorların % 93’ü aldıkları maaştan memnun değillerdir.

Kalitenin düşük düzeyde olmasının ikinci nedeni olarak ileri teknolojinin olmaması olarak görülmüştür.

Kalitenin düşük düzeyde olmasının üçüncü nedeni olarak standartlara göre kaynaklardan tasarruf sağlamak için ucuz ilaçların verilmesidir.

Tek ödeyici sistemin kaynaklarının çoğunluğu polikliniklerin finansmanına yönlendirilmeli.

Sağlık sigortasında sabit bir payın maddi teknik altyapının geliştirilmesine yönelik harcanması sağlanmalı.

Poliklinikte sunulan hizmetin kalitesini tedavi görmüş hastaların vermeleri doğru yaklaşımdır.



  • Daha sonra hizmetlerin kalitesi sağlığına kavuşmuş hastaların sayısı ile belirlenmeye başlar.

  • İmtiyazlı hastalar devlet tarafından ayrılan kaynakların % 94’ü kullanılmaktadır.


Çalışanların ücreti

  • Doktorların maaşları mezunları kendi alanında çalışmalarını motive etmemektedir. Garantili ve ekli ücretlerden oluşmaktadır. Tek kaynağı- emek ödeme fonudur. Ek ödemeler de söz konusu fon tarafından yapılmaktadır.

  • Çalışanları motive etmenin temelini saat başına ödemeden vazgeçerek parça başı ödeme formunun kabul edilmesi oluşturacaktır. Doktorların emeğine değer vermenin kriteri olarak tedaviden sonraki hastanın sağlığına kavuşması olmalı. Ek ödemelerin kaynağını ücretli hizmetlerden oluşan fonlar oluşturabilir. (Türkiye örneği)


Sağlık sisteminde özel-kamu işbirliği- finansmanı ve riskleri paylaşmalıdır.

  • Ülkemizde kamu sektörü devlet garanti Programına finansman sağlamamaktadır. Bu bedava tıbbi yardımların payını düşürmüştür.

  • Özel ve kamu sektörlerin aktiflerinin birleştirilmesi kaynakların etkin kullanımını sağlayacaktır. Devlet tarafından tıp alanında altyapı yatırımlarına yönelik planlamalar yapılmamaktadır.

  • Devlet garanti programı çerçevesinde devletin tıbbi hizmetleri ödemesi ‘’devlet siparişi’’ şeklinde yürütülebilir.

  • Her bir hastanede ve poliklinikte acil tahlillerin yapılabilmesi için özel-kamu laboratuarlarına ihtiyaç duyulmaktadır.

  • Özel- kamu işbirliğinin finansman aracı olarak inşaatı ortak finanse etme ve sigorta ödemelerinin garantilenmesi yöntemleri kullanılabilir.


Kırgızistan’da ilaç temini

İlaç piyasası Kırgızistan’da yüksek gelir getirisi olan bir sektör olarak karşımıza çıkmaktadır. 900 işletme, 2717 eczacılık organizasyonları, 38 ilaç üretici işletmeler faaliyette bulunmaktadırlar. İlaçların %97’si yurtdışından ithal edilmektedir. Bu ithalatın %60’ı Rusya’dan yapılmaktadır.

Başlıcaları ‘’Neman-Farm, ‘’Farma-Traid’’ ve ‘’Elyay’’ yer almaktadır. Bunlar yerli piyasanın talebini %37 oranında karşılamaktadır. Kırgızistan’da ilaçların % 18’inin kalite sertifikası yoktur.

Ülkemizde kronik hastalıklar için Devlet Garantisi Programı çerçevesinde ilaçların temini sağlanmaya başlamıştır. Bununla fakir aileler için ilaçlardan yararlanma imkanı sağlanmıştır.

Bununla beraber üzerinde durulması gereken husus hastaların bu ilaçlardan yararlanıp yararlanmadıklarını denetlemek mümkün olmamaktadır. Hastalar söz konusu ilaçlardan yararlanabilecekleri hakkında bilgi sahibi değillerdir.

Emekli ve çocuklar sırasıyla % 13 ve % 1 oranında yardım almaktadırlar. Ancak bunlar ilaçlara yönelik tüm ihtiyaçlarını karşılayamamaktadır.

2005-2013 yıllarında Tek ödeyici sisteminde bütçe harcamalarının ilaçlara ayrılan payı azalmıştır. Eğer ilaçların fiyatının artmakta olduğunu hesaba katarsak, bütçeden ayrılan payın % 11 civarında olması çok düşük bir düzeyde olduğunun göstergesidir.

Piyasa araştırmaları aynı ilaç fiyatlarındaki değişim onlarca kez değişmekte olduğunu göstermiştir. Ayrıca, ilaçların nihai maliyetleri döviz kurlarından da etkilenmektedir. Devlet tarafından satın alınan pahalı ilaçların yarısından fazlası Kırgızistan’a komşu ülkelere göre daha yüksek fiyatlardan ithal edilmektedir. Diğer bir değişle Kırgızistan’da ilaçlar yurtdışından daha pahalı.

Doktorlar da ilaç işine (ticaretine) karışmış durumdalar. Hastalara reçeteyi yazan doktorun ilaç işine karışmaması gerek. İlaç firmaları sırf destek almak amacıyla tıpta profesörleri ve doktorları davet ederek konferanslar, sunumlar organize ediyorlar, gelen doktorlara da indirim yapacaklarını ve satıştan pay alacaklarını belirterek işlerine sokmaya çalışıyorlar. Bu tür olayların ortadan kaldırılması gerek.

Bazı hekimler özel ilaç şirketleri veya laboratuvarlar ile anlaşmada oldukları için hastalara gereksiz ilaç reçeteleri yazıyor yada gereksiz analizlere gonderiyorlar. Yoneticiler ilaç tedarikçileri ile anlaşma yaparak ilaç malzemelerinin sağlanması için parayı yatırıyor, malzemelerin “alındığı” kayda geçiriliyor, ama gelen ilaçlar eczaneler aracılığıyla satılmaktadır.

Ülke mevzuatında ilaç fiyatlarının devlet tarafından düzenlenmesi konusu dikkate alınmamaıştır. İlaç fiyatları arz ve talebe göre oluşmaktadır. Toptan ve perakende ilaç satışları için sabit bir ölçude katma değer ödeme yöntemleri kullanılmıyor. Toptan ve perakende satış yapan tüm ilaç firmaları özel mülkiyete ait olduğundan dolayı ilaç fiyatları da onların arzularına gore belirlenmektedir.

İlaç - sosyal açıdan çok önemli bir ürün olduğu için bu tür fiyatlandırma mekanizması kabul edilemez.



Kırgızistan'da, herhangi bir kurum, mali yetkililer ve vatandaşlarımızın elektronik sisteme girerek barkodlarla belirlenen ilaçların kayıt ve satış fiyatlarını öğrenebilecekleri ilaç malzemelerinin ulusal elektronik veri tabanının oluşturulması lazım.

  • İlaç ve tıbbi ürünlerin %97’den fazlası ithal edilmektedir

  • Devlet garanti programına göre ülkede düzeyinde ilaçların sağlanması. Hastaların izlenmesi alma

  • Ülkede önceden Devlet Garantisi programına göre hastahane düzeyinde emekliler, 5 yaşını doldurmamış küçük çocuklar ve engellilier bütçeden kişi başına ayrılmış finansman kadar ilaç parasından muaf tutulurdu, son yılda ayakta tedavi merkezleri de dahil edildi. Fakat hastaların bu imkandan yararlanıp yararlanamadığı konusunda denetleme söz konusu değildir ve bu da ilaç satıcıları ve doktorlar tarafından yasadışı eylemlere koşulları yaratmaktadır.

  • Bütçeden kişi başına sağlık giderleri ve ilaç temini için ayrılan finansman rakkamlarında istikrarlı bir artış vardır, fakat enflasyon oranını dikkate aladığımızda 45 som günümüzde en ucuz ilacı bile satın almaya yetmez.

  • Devlet garanti programına göre fonların %13 ve %1’i emekliler ve küçük çocukların tedavisi için kullanılmakta ama bu paralar belirtilen kategorideki kişilerin ihtiyaçlarını karşılamada yetersiz kalmaktadır.

  • Zorunlu Sağlık Sigorta Fonu’nun paraları yılın ilk yarısında sağlık kurumlarının butçelerine gelmemektedir. Fonun önemli payı hastanelere ancak 20 Aralık’ta verilmekte ve onların da ilaç, gıda temini ile ilgili ihaleleri ve anlaşmalarını gerçekleştirmeye zamanları kalmıyor.

  • Kaliteli ilaçların temin edilmesi için harcamaların %11’lik payı yeterli değildir.

  • Hastaneler ilaç satın almada bağımsızdırlar ve dolayısıyla ilaç satın alım süreci da şeffaf değil. İlaç işine hekimler da dahil, burada bir bariyer koymak gereklidir.

  • Gümrük Birliği'ne katıldıktan sonra, Kırgızistan ilaç fiyatları yükselecektir.

  • İlaçların bir ulusal veri tabanı geliştirilmesi lazım.

  • Herkes ilaçların satışta olup-olmadığı, varsa üretici fiyatlarını ve satıcının katma değerini görebilmelidir.

  • Türkiye'de ilaç satmak için birçok Avrupa ülkesindeki ortalama fiyat setinin üzerinde fiyat koymak imkansız. Bu deneyim ülkemizde uygulanabilir.

  • Barkod sayesinde ilaç piyasasında sahte yapılamaz.

  • Ulusal Veri Bankası’nın ana avantajları hizmet kalitesinin yükselmesi, tıbbi malzeme ve ilaç teminatında şeffaflık, hız ve istikrarın artması, ülkedeki sağlık maliyetlerinin düzenlenmesinin gelişmesi.

  • İlaç fiyatlarını düşürmek için, ilaç üreticileri ile uzun vadeli sözleşme imzalamak gerekiyor.



Kaynakça

  1. Айнура Ибраимова, Бактыгуль Акказиева, Айбек Ибраимов, Элина Манжиева, Бернд Речел. КЫРГЫЗСТАН Обзор системы здравоохранения: время перемен. Том 13 № 3 2011ВОЗ, 2011

  2. Анализ финансовой устойчивости. Программы государственных гарантий в среднесрочном периоде. Фомс и министерство здравоохранения КР Информационный обзор № 17

  3. По данным Министерства здрвоохранения КР

  4. Дамира Ниязалиева: В Кыргызстане финансирование здравоохранения в 6 раз меньше потребностей. 28/03/11 09:15, Бишкек – ИА «24.kg», Айзада КУТУЕВА

  5. Андреев Е.М. Кваша Е.А. Новый счет младенческой смертности: предварительные итоги. http://demoscope.ru/weekly/2013/0541/analit05.php

  6. Составлены по данным ФОМС КР.     

  7. Кто контролирует лекарственный рынок? http://rus.azattyk.org/content/article/25376156.html

  8. Некоторые врачи идут на сговор с фармкомпаниями и частными лабораториями, выписывая ненужные препараты и направления на анализы, - председатель ФОМС Г.Шакирова http://zdorovie.akipress.org/news:18843/


Ek 1: 2009-2013 yılında Kırgız Cumhuriyeti'nde hastalıkların ana türlerine göre Kırgızistan vatandaşları vakalarının sayısı sürekli bir artış göstermektedir





mutlak sayı

100.000 nüfus başına

2009

2010

2011

2012

2013

2009

2010

2011

2012

2013

TOPLAM

1803554

1835244

1902566

2118796

2118602

47996,8

48248,3

49550,9

54344,3

53237,4

Bazı enfeksiyöz ve paraziter hastalıklar

60062

58984

60747

64088

63427

1598,4

1550,7

1582,1

1643,8

1593,8

Neoplazmalar

25934

26013

28362

31882

31394

690,2

683,9

738,7

817,7

788,9

Kan hastalıkları

91875

94167

92428

93590

88040

2445,0

2475,6

2407,2

2400,5

2212,3

Endokrin hastalıkları

110337

108799

111961

107567

108734

2936,3

2860,3

2915,9

2759,0

2732,3

Mental bozukluklar

52195

52561

54672

63292

67631

1389,0

1381,8

1423,9

1623,4

1699,5

Sinir sistemi hastalıkları

102444

113897

117637

127842

136614

2726,3

2994,3

3063,8

3279,0

3432,9

Göz ve uzantılarının hastalıkları

89651

95501

105694

120318

114846

2385,8

2510,7

2752,7

3086,0

2885,9

Kulak ve mastoid hastalıkları

64186

72967

78084

74858

76408

1708,1

1918,3

2033,6

1920,0

1920,0

Dolaşım sistemi hastalıkları

238072

247064

267797

287724

294471

6335,7

6495,3

6974,6

7379,7

7399,6

Solunum hastalıkları

303543

280282

278217

276041

277876

8078,0

7368,6

7246,0

7080,1

6982,6

Sindirim sistemi hastalıkları

182148

175769

193253

326106

293629

4847,4

4620,9

5033,1

8364,2

7378,5

Deri ve deri altı doku hastalıkları

76313

77533

76339

76780

78112

2030,9

2038,3

1988,2

1969,3

1962,8

Kas-iskelet sistemi hastalıkları

65479

68397

73533

78697

83606

1742,5

1798,1

1915,1

2018,5

2100,9

Genitoüriner sistem hastalıkları

203580

214870

214852

230811

239369

5417,7

5648,9

5595,7

5920,0

6015,0

Gebelik, doğum ve doğum sonrası dönem

52248

58418

56947

61171

64117

2707,9

2991,4

2889,1

3065,4

3165,2

Konjenital anomaliler

2906

3106

2881

3329

3830

77,3

81,7

75,0

85,4

96,2

Semptomlar, belirtiler ve kötü tanımlanmışlar

3545

4216

1811

2108

2393

94,3

110,8

47,2

54,1

60,1

Yaralanmalar ve zehirlenmeler

79036

82700

87351

92592

94105

2103,3

2174,2

2275,0

2374,9

2364,7



Yüklə 388,44 Kb.

Dostları ilə paylaş:
1   2   3   4




Verilənlər bazası müəlliflik hüququ ilə müdafiə olunur ©muhaz.org 2024
rəhbərliyinə müraciət

gir | qeydiyyatdan keç
    Ana səhifə


yükləyin