Kurs ishiga qo‘yilgan talablar va baholash mezoni

Ajiniyoz nomidagi Nukus davlat pedagogika instituti Turkiy tillar fakulteti o‘zbek tili va adabiyoti bakalavr ta’lim yo‘nalishi 3–kurs talabasi Maqsudova Hamidaning O‘zbek adabiyoti fanidan “Yulduzli tunlar romanida Bobur va boburiylar obrazlari tasviri” mavzusida tayyorlagan kurs ishining yakuniy natijalari

Kurs ishiga qo‘yilgan talablar va baholash mezoni:

Baholash mezonlari		Eng yuqori ball	To‘plangan ballar
Kurs ishining sifatli bajarilishi va rasmiylashtirilishi (40 ball)	Rejaning tuzilishi va izchilligi	5
	Kurs ishining mazmuni	10
	Ma’lumotlarning yangiligi	10
	Savodxonligi	10
	Xulosaning asosliligi	5
Himoya vaqtidagi ma’ruzasi (30 ball)	Kurs ishi mavzui va mazmunini izohlay olishi	10
	Mustaqil mulohaza va ijodiy yondashuvi	10
	Mavzu bo‘yicha taklif va tavsiyalarini bayon etishi	10
Himoya vaqtida berilgan savollarga javob berishi (30 ball)	Mavzuga oid ilmiy–nazariy ma’lumotlarni bilishi	10
	Mavzuga oid ilmiy–metodik tajribalardan xabardorligi	10
	Savollarga javob berishda o‘z mulohazalarini asoslay olishi	10
	J A M I	100

Maqsudova Hamidaning O‘zbek adabiyoti fanidan “Yulduzli tunlar romanida Bobur va boburiylar obrazlari tasviri””mavzusida tayyorlagan kurs ishi va himoyasi uchun “___” ball (“___” %) qo‘yildi.

“_____” _____ 2023–yil

Komissiya a’zolari: S. Bekchanova

H. Allambergenov
M U N D A R I J A:

KIRISH....................................................................................................	4–5
I.BOB.Pirimqul Qodirovning hayoti va ijodiy merosi................................................................................................	3-8
II BOB. Pirimqul Qodirov asarlarida tarixiy davr ruhiyatining aks etish va obrazlar haqida …….....................................................................	9-19
III.BOB..“Yulduzli.tunlar“romanida tarixiy va tarbiyaviy tahlil……………………………………………………………………	19-23
XULOSA . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .	24-25
FOYDALANILGAN ADABIYOTLAR RO‘YXATI . . . . . . . . . . . . . .	26

K I R I S H
Adabiyot - xalq mulki. U inson hayotida alohida ahamiyatga ega. Inson bor ekan, adabiyot ham bo'ladi. Adabiyotning о'Imasligini ta ’minlovchi ikkita qudratli omil bor. Ularning biri adabiyotning g ‘oyat buyuk tarbiyaviy-ma ’rifiy ahamiyati bo‘lsa,ikkinchisi, uning insonlarga zavq-shavq berish xususiyatiga egaligidir. Zero, inson har qanday davrda, har qanday sharoitda ham busiz yasholmaydi:doimo tarbiyaga, doimo та ’rifatgava badiiy zavq olishga muhtoj. Ana shunga ko‘ra, tarbiyaviy-estetik ahamiyatga ega bo‘Igan yetuk asarlarga aslo zavol yo‘q. Bunga qarama-qarshi holda quruq zamonasozlik ruhida yozilgan hamda hukmron mafkura va siyosatning istagi bilan maydonga kelgan, badiiyati bo ‘sh asarlarning umri qisqa bo ‘ladi. Bunday asarlar davr sinovlariga bardosh berolmay, tezda unutiladi. Afsuski, XX asrda yaratilgan asarlar orasida ana shunday «mahsulot»lar ozdir.
San'atning boshqa turlari kabi badiiy adabiyot ham hayotni undagi insonlarning ruhiy holati, o'y-fikrlarini aks ettiradi. Hayot hamisha insonlarning tirikchiligi, mehnat faoliyati, kurashi, his-tuyg'ulari, kechinmalaridan iborat. Adabiyotning tasvir mavzuyi, avvalambor, insondir. Inson tasviri yo'q, u ko'zda tutilmagan joyda badiiy adabiyot ham bo'lmaydi. Shunga ko'ra adabiyotshunoslik ilmida markaziy o'rinni egallovchi tushuncha ham obraz qahramon tushunchasidir.
Obraz – timsol tushunchasining keng va tor ma'nolari mavjud. Keng ma'nodagi timsol tushunchasi ijodkorning fikr-tuyg'ulari singdirilgan hayot manzarasini anglatsa, tor ma'noda badiiy asarda aks ettirilgan inson siymosini ifodalaydi. Badiiy obraz esa voqelikni faqat sanʼatga xos usulda oʻzlashtirib va oʻzgartirib xarakterlovchi estetik kategoriya. Shuningdek, badiiy asarda ijodiy qayta yaratilgan har qanday voqea ham Obraz deb yuritiladi. Obrazda obyektiv anglash bilan subyektiv ijodiy tafakkur qorishib ketadi. Badiiy Obrazning oʻziga xos xususiyatlari real voqelikka va fikrlash jarayoniga boʻlgan munosabatda aniq namoyon boʻladi. Obraz vokelikning badiiy inʼikosi sifatida real mavjud obyektning hissiy aniq, tayin zamon va makonda davom etgan, moddiy tugal, oʻzicha yetuk xususiyatlariga ega boʻladi. Badiiy obrazni real obyekt bilan chalkashtirmaslik kerak; u shartlilik, ramziylik xususiyati bilan real voqelikdan farq qiladi va asarning ichki «illyuziyali» olamini tashkil qiladi. Obraz voqelikning oddiy inʼikosi boʻlmay, balki uni umumlashtirib, alohida, oʻtkinchi, tasodifiy hodisaning eng mohiyatli, oʻzgarmas, muqim, adabiy jihatlarini ochib beradi.
“Yulduzli tunlar“ — oʻzbek yozuvchisi Pirimqul Qodirov qalamiga mansub tarixiy roman. Asarda Zahiriddin Muhammad Bobur hayoti haqida soʻz yuritiladi. Muallif mazkur roman ustida oʻn yil davomida ish olib borgan.„Yulduzli tunlar“ga „Boburnoma“ hamda „Humoyunnoma“ asarlari asos boʻlgan. Bu asar dunyoga mashhur o'zbek hukmdori, atoqli shoir, o'z davrining qomusiy bilimlari bilimdoni Zahiriddin Muhammad Bobur hayotiga bag'ishlangan asar bo’lib, zamonaviy o'zbek romanchiligining yetuk namunasi hisoblanadi.O'zbekiston Xalq yozuvchisi Pirimqul
Qodirov ushbu roman o'zining talabalik yillaridagi Amir Temur va Bobur Mirzo shaxslariga ixlosmandligi hosilasi ekanini aytgan. Hozirgi globallashuv davr jarayonida milliy qadriyatlarni asrash,yoshlarni badiiy adabiyotga qiziqtirish dolzarb muommolardan biridir.Shu jumladan hukumat vakillari ham bu borada tegishli chora mtadbirlar amalga oshirmoqda.
Bugungi kunda O‘zbekiston o‘z taraqqiyotining yangi, yuksak bosqichiga qadam qo‘ymoqda. Biz milliy tiklanishdan – milliy yuksalishga erishishni o‘z oldimizga eng muhim va ustuvor vazifa qilib qo‘ydik. Bu ulug‘ maqsadga esa jahon ahli bilan hamjihat va hamkor bo‘lib yashash, ochiq demokratik jamiyat qurish, hayotimizda milliy va umumbashariy qadriyatlarga hurmat tuyg‘usini yanada keng qaror toptirish orqaligina erishish mumkinligini biz yaxshi anglaymiz.¹