Lüğətin quruluşu

D

DADI – dayə

DAĞ BOĞAZI – dərə
DAĞCI – alpinist
DAĞILIM – paylanma, bölüşdürmə; milli gelir dağılımı – milli gəlirin bölünməsi
DAHİLİYECİ – daxili xəstəliklər üzrə mütəxəssis, terapevt
DAHILİYE KOĞUŞU – daxili xəstəliklər şöbəsi
DAKTİLO – 1) makinaçı; 2) maşında yazma; 3) yazı makinası
DAL – 1) budaq, şax; 2) sahə, bölmə; sanayi dalı – sənaye sahəsi
DALYA – georgin
DALKAVUK(-ğu) – yaltaq
AMAT(-dı) – kürəkən
DAMITIK: damıtık su – distillə olunmuş su
DAMLALIK(-ğı) – pipet, damcıtökən
DAMPERLİ: damperli kamyon – yükünü özüboşaldan maşın
DANİŞMAK – məsləhət almaq, məsləhətləşmək, müzakirə etmək, müşavirə etmək
DANİŞMAN – məsləhətçi, müşavir; cumhurbaşkanının ulusal güvenlik danişmanı – prezidentin milli təhlükəsizlik üzrə müşaviri
DANIŞTAY – dövlət şurası
DANTEL, DANTELA – krujeva, şəbəkə, tor
DARBE – 1) zərbə (müxtəlif mənalarda); 2) çevriliş
DARGIN – incimiş, küsmüş; kendisine dargınım – incimişəm
DAVACI – iddiaçı, tələbkar, şikayətçi
DAVALI – 1) məhkəmədə olan iş, iddialı; 2) işi məhkəmədə olan; cavabdeh
DAVUL – təbil, böyük baraban
DAYANIŞIK – həmrəy, həmfikir
DAYANIŞMA – yekdillik, həmrəylik
DAZLAK – daz, dazbaş
DEBRAYAJ – qoşqu (avtomobil)
DEFANS – müdafiə; defans hattı – müdafiə xətti
DEFİLE – modaların nümayişi
DEFOL – rədd ol!, çəkil get!, çıx get!
DEĞİNMEK – toxunmaq, dəymək
DEKOVİL – dar raylı dəmiryolu, dar dəmiryolu
DELEGE – nümayəndə
DEMEÇ(-ci) – məlumat, bəyanat, müsahibə; demeçte bulunmak – bəyanat vermək
DEMET(-ti) – dəstə, buket, dərz, naçka; ot demeti – ot dərzi; çiçek demeti – gül dəstəsi; bir demet onluk – bir parça onluq
DEMİN – bu dəqiqə, bu dəm, indicə
DEMİRBAŞ – dövlət əmlakı, inventar fond, inventar; dairenin demirbaşı – idarənin inventarı
DEMODE – dəbdən düşmüş, moddan düşmüş
DENEME – sınaq, yoxlama; deneme pilotu – sınaqçı-təyyarəçi
DENETİM, DENETLEME – nəzarət etmək
DENETLEMEK – nəzarət etmək
DENEY – tərübə; deneysel – təcrübi
DENGE – tarazlıq, müvazinət; dengesini kaybetmek – müvazinətini itirmək
DENİZANASI(-nı) – meduza
DENİZBİLİM – okeanoqrafiya
DEPAR – start
DEPAR YAPMAK – yarışa başlamaq
DEPARTMAN – idarə, müəssisə
DEPO – anbar, çən; silah deposu – silah anbarı; benzin deposu – benzin çəni
DEPREM – zəlzələ, yeraltı təkan; deprem bilimi – seysmologiya
DEREOTU(-nu) – şüyüd (tərəvəz)
DERGİ – jurnal, məcmuə
DERLEMEK – yığmaq, toplamaq
DERLİ TOPLU – səliqəli; derli toplu oda – səliqəli otaq
DERPİŞ(-ı): derpiş etmek – nəzərdə tutmaq, nəzərə almaq
DERSHANE – sinif otağı, auditoriya
DESEN – naxış, ornament (parçada)
DESTEKLEMEK – arxa olmaq, dayaq durmaq
DESTROYER – esmines (eskadra mina gəmisi)
DEVELOPE: develope etmek – aydınlaşdırmaq (foto)
DEVİNİM – hərəkət; devinmek – hərəkət etmək
DEVRİK – çevrilmiş, döndərilmiş
DEVRİMCİ – 1) inqilabçı; 2) inqilabi
DEVRİYE – patrul
DEVŞİRMEK – 1) yığmaq, toplamaq (meyvə və s.); 2) qatlamaq (xalça və s.)
DEYİM – ifadə; başka bir deyimle – başqa sözlə
DEYİRGİ – 1) biçin, yığım; 2) biçin mövsümü, yığım mövsümü
DİŞ – 1) zahiri, xarici görünüşü; 2) xarici; diş pazar – xarici bazar; diş siyaset – xarici siyasət
DİKEY – şaquli
DİLBİLGİSİ – qrammatika
DİLBİLİMCİ – dilçi, dilşünas
DİLEKÇE – ərizə
DİNÇ – sağlam, möhkəm, gümrah, canıbərk, qıvraq
DİNDİRMEK – dayandırmaq, saxlamaq, kəsmək, sakitləşdirmək (hirsi, ağrını və s.) ; ilaç diş ağrısını dindirdi – dərman diş ağrısını kəsdi
DİNGİL – ox
DİNLENME – istirahət
DİPNOT(-tu) – haşiyə, səhifənin aşağısında, xətt altında yazılan mətn, qeyd, izahat
DİRENİŞ – tərslik etmək, inadkarlıq etmək, qarşı durmaq, müqavimət göstərmək
DİNMEK – dayanmaq, dinmək, sakitləşmək, kəsilmək; yağmur dindi – yağış kəsildi; ağrı diniyor – ağrı sakitləşir
DİREKSİYON – sükan; direksiyon başında – sükan arxasında
DİREY – heyvanlar aləmi, fauna
DİYANET(-ti) – dindarlıq, möminlik; diyanet sahibi bir adamdır – mömin bir adamdır
DİZİ: dizi film – çoxseriyalı film
DİZGE – sistem; güneş dizgesi – günəş sistemi
DİZGİN – cilov, yedək
DİZİCİ – yığıcı
DOĞA – təbiət; doğa bilimleri – təbiət elmləri
DOĞAÇ(-cı) – improvizasiya, ekspromt, hazırlıqsız, bədahətən; – doğaçtan şiir söylemek – bədahətən şer söyləmək
DOĞAL – təbii; doğal ayıklanma – təbii seçmə; doğal gaz – təbii qaz
DOĞAN – şahin
DOĞAY – fauna
DÖGAÜSTÜ – fövqəltəbii, qeyri təbii, xariqüladə
DOĞRAMACI – dülgər
DOĞU – şərq, şərqi; orta doğu – orta şərq; doğu anadolu – şərqi anadolu
DOKU – toxuma (biologiya)
DOKUMA – 1) parça, qumaş; 2) toxuma, toxunma; dokuma sanayii – toxuculuq sənayesi
DOKUMACI – toxucu
DOKUBİLİM(-i) – histologiya
DOKUNAKLI – 1) təsirli, həyəcanlandırıcı; dokunaklı sesle – təsirli səslə; 2) güclü, tünd, çox təsirli; dokunaklı rüzgar – güclü külək; dokunaklı şarap – tünd şərab
DOKUNUM – lamisə, toxunma hissi
DOLANDIRICI – fırıldaqçı
DOLAY – ətraf, ətraf yerlər; Ankara dolaylarında – Ankara ətrafında
DOLAYI – buna görə, bu səbəbdən, bununla əlaqədar
DOLGU – plomb
DOLMAKALEM – avtoqələm
DOLMUŞ – marşrut, taksi
DOMATES – tomat, pomidor
DONANMAK – bəzənmək, bəzədilmək; gelin pek güzel donanmış – gəlin çox gözəl bəzənmişdir
DONATIM – təchizat, ləvazimat, avadanlıq; teknik donatım – texniki avadanlıq
DONATMAK – 1) bəzəmək; 2) təchiz etmək; hazırlamaq
DONUK – tutqun, donuq; donukbir işıltı – tutqun işıq
DORUK(-ğu) – zirvə
DOSA – pilləkən, nərdivan, trap
DÖKME DEMİR – çuqun
DÖMİFİNAL – yarımfinal
DÖMİŞEK – kəmşirin (şərab)
DÖNEM – dövr, müddət, mərhələ; hazırlık dönemi – hazırlıq dövrü
DÖNEMEÇ(-ci) – döngə
DÖRTGEN – dördbucaqlı
DÖVİZ – 1) valyuta; serbest döviz – sərbəst valyuta; döviz rayici – valyuta kursu; 2) deviza, veksel; 3) şüar, çağırış
DURAÇ(-cı) – turac
DURAK(-ğı) – dayanacaq; son durak – son dayanacaq
DURAKLAMA – aravermə, ayaq saxlama; 2) durğunluq; duraklama devri – durğunluq dövrü; 3) sakitlik, atışmanın dayanması; cephede duraklama – cəbhədə sakitlikdir
DURUM – vəziyyət, şərait, hal; buhranlı durum – böhran vəziyyəti; coğrafi durum – coğrafi şərait; hava durumu – hava şəraiti
DURUŞMA – işə baxma, məhkəmə, məhkəmə təhqiqatı
DUYARKAT – emulsiya
DÜĞÜN – toy, toy-düyün
DÜMEN – sükan
DÜRÜŞT(-tü) – sərt, qaba, kobud; dürüşt söz – kobud söz; dürüşt muamele – qaba rəftar
DÜŞ – 1) yuxu, röya, yuxu görmə; düş yormak – yuxu yozmaq; 2) xəyal, təsəvvür
DÜŞEY – şaquli; düşey izdüşüm – şaquli kəsik
DÜŞÜK(-ğü) – 1) kiçik, aşağı (qiymət, temperatur və s.); düşük faiz – kiçik faiz; düşük fiyat – aşağı qiymət; 2) devrilmiş; 3) düşkün
DÜŞÜNÜR – mütəfəkkir
DÜZEN –1) qayda, qanun, nizam, intizam; 2) rejim, quruluş; sosyal düzen – ictimai quruluş; 3) akkord
DÜZEY – səviyyə (müxtəlif mənalarda)
DÜZME – saxta, qəlp
DÜZYAZI – nəsr


E

ECZACI – aptekçi, əczaçı

ECZANE – aptek, əczaxana
EDİNMEK – əldə etmək, sahib olmaq; dost edinmek – dost qazanmaq; meslek edinmek – sənət sahibi olmaq
EFENDİ – 1) ağa, sahib; 2) alicənab, namuslu; efendiden bir adam – alicənab adam; 3) cənab (xitab)
EFKAR – fikir, rəy
EGEMEN – 1) suveren; 2) hökmran, hegemon
EGEMENLİK(-ği) – 1) suverenlik, müstəqillik; milli egemenliği savunmak – milli suverenliyi qorumaq; 2) hökmranlıq, hegemonluq, ağalıq; egemenliği altına almak – öz hökmranlığı altına almaq
EĞE – qabırğa (anatomiya)
EĞİLİM – 1) eniş, maillik; 2) təmayül, meyl
EĞİTİM – tərbiyə, təlim, təhsil; eğitim gormek – təhsil almaq; eğitim sistemi – təhsil sistemi; milli eğitim bakanlığı – milli təhsil nazirliyi
EĞİTMEK – tərbiyə etmək, təhsil vermək
EĞRETİ – 1) düzəltmə, süni qoyma; eğreti diş – qoyma diş; 2) saxta, qəlp, süni (daş-qaş haqda); eğreti taş – süni daş; 3) müvəqqəti; eğreti körpü – müvəqqəti körpü
EHLİYET(-ti) – 1) bacarıq, səriştə; 2) səlahiyyət; şoför ehliyeti – sürücülük hüququ
EK(EKİ) – əlavə, üstəlik; eki sıgorta – əlavə sığorta; ekili – əlavə edilmiş, artırılmış
EKİM – oktyabr
EKİP(-bi, -pi) – 1) komanda, briqada; imdat ekipi – xilas etmə briqadası; 2) truppa; 3) dəstə
EKLEM – oynaq, bənd, buğum
EKMEK(-ği) – çörək
EKMEK FIRINI – çörəkxana
EKSELANS – zati ailələri (xitab)
EKSEN – ox (müxtəlif mənalarda)
EKSİ – minus, mənfi; eksi işareti – çıxma; beş eksi üç – beş çıx üç
EKŞİ – 1) turş; ekşi elma – turş alma; 2) qaşqabaqlı, narazı; ekşi suratlı – narazı sifətlə
EKŞİMEK – 1) turşumaq, qıcqırmaq; hamur ekşidi – xəmir qıcqırdı; 2) qaşqabaqlı olmaq, narazı olmaq
ELBİSE – libas, geyim, paltar; bayram elbisesi – bayram libası; iş elbisesi – iş paltarı
ELÇİLİK(-ği) – səfirlik
ELDİVEN – əlcək; yün eldiven – yun əlcək
ELEBAŞI(-nı, -yı) – başçı, dəstəbaşı; çetenin elebaşısı – quldur dəstəsinin başçısı
ELEĞİMSAĞMA – göy qurşağı
ELEMAN – 1) element, ünsür (müxtəlif mənalarda); 2) kadr, personal; eleman yetiştirmek – kadr yetişdirmək
ELEME – seçmə; eleme komisyon – seçki komissiyası
ELEŞTİRİ – 1) resenziya; 2) tənqid
ELEŞTİRME – tənqid
ELEŞTİRMECİ – tənqidçi
ELYAF – lif; suni elyaf – süni lif
EMARE – 1) nişanə, əlamət; 2) sübut, dəlil; emare ispatı – maddi sübut
EMEKLİ – təqaüdçü, istefaya çıxmış; emekliye çıkmak – təqaüdə çıxmaq, istefaya çıxmaq; emekli aylığı – pensiya
EMEL – arzu, dilək, məqsəd; emeline ermek – məqsədə çatmaq
EMİN – 1) etibarlı; emin kaynaklardan alınan haberler – etibarlı mənbələrdən alınan xəbərlər; 2) arxayın, əmin; ben arkadaşımdan eminim – mən dostumdan arxayınam
EMNİYET – 1) təhlükəsizlik; devlet emniyet organları – dövlət təhlükəsizlik orqanları; 2) inam, etibar; emniyet vermek – inandırmaq, arxayın salmaq
EMPOZE: empoze etmek – zorla boynuna qoymaq
EMPRİME – naxışlı ipək parça
ENAYİ – axmaq, gic
ENDİŞE – narahatlıq, həyəcan, əndişə; endişe duymak – həyəcan keçirmək
ENFİYE – burunotu
ENGİN BİLGİ – erudisiya, hərtərəfli bilik
ENİŞTE – yeznə
ENJEKTÖR – şpris (tibb)
ENKAZ – söküntü, uçuqlar, sınıqlar
ENLEM – en dairəsi; kuzey enlemi – şimal en dairəsi
ENTERESAN – maraqlı, maraq doğuran
EPE – qılınc
EPEY, EPEYCE – olduqca, həddən ziyadə, həddən çox; epey bir adam – vacib adam
ER – 1) kişi; 2) sıravi əsgər
EREK(-ği) – məqsəd
ERDEM – ləyaqət, məziyyət
ERGEÇ – gec-tez, əvvəl-axır, haçansa
ERGİN – 1) yaşa dolmuş, buluğa çatmış; aklı ergin – kamil insan; 2) yetişmiş, dəymiş; ergin yemiş – yetişmiş meyvələr
ERİŞİLMEZ – əlçatmaz, ünyetməz
ERİŞMEK – 1) nail olmaq, müvəffəq olmaq; yüksek bir mevkiye erişmek – yüksək mənsəbə nail olmaq; 2) yetişmək (meyvə və s.); yemişler çabuk erişti – meyvələr tez yetişdi; 3) çatmaq, yetişmək; bahar erişti – bahar gəldi
ERİYİK(-ği) – məhlul
ERMEK – 1) çatmaq, yetişmək, müvəffəq olmaq, nail olmaq, əldə etmək; muradına ermek – muradına çatmaq; 2) yetişmək, dəymək; ekinler ermeden bicilmez – taxıl yetişməsə biçilməz
ESEN – sağlam; esen kalın – sağlıqla qalın
ESENLİK(-ği) – sağlamlıq, səhhət
ESINLENMEK, ESINMEK – ruhlanmaq, ilhamlanmaq
ESNEK(-ği) – elastik, əyilgən; esnek cisimler – elastik cisimlər
ESPRİ – hazır cavab, ağıllı söz, sərrast cavab, incə zarafat
EŞ – 1) tay, oxşar; eşiyok – tayı olmayan; 2) həyat yoldaşı
EŞARP(-bı) – şərf
EŞDEĞER – ekvivalent, bərabər; eşdeğer ağırlık – eyni çəki
EŞİT – eyni, bərabər; eşit haklı – bərabər hüquqlu
EŞİTLİK(-ği) – eynilik, bərabərlik
EŞİTSİZ – qeyri-bərabər
EŞİTSİZLİK(-ği) – bərabərsizlik
EŞKIYA – quldur, soyğunçu
EŞLİK(-ğı) – 1) oxşarlıq, bənzərlik, eynilik; 2) müşayiət; gitara eşliğinde – gitaranın müşayiəti ilə
EŞSİZ – 1) tayı olmayan, çüt olmayan, tək, tənha; 2) misilsiz, tayı bərabəri olmayan, qeyri-adi; eşsiz bir başarı – qeyri-adi müvəffəqiyyət
ETEK, ETEKLİK(-ği) – fəallıq, aktivlik
ETKİ – təsir; etki derecesi – təsir dərəcəsi; etki yapmak – təsir etmək
ETKİLİ – təsirli, effektli
ETKİN – aktiv, fəal
ETKİNLİK(-ği) – fəaliyyət
EVET – bəli
EVETLEMEK – təsdiq etmək, dəm tutmaq
EVRE – mərhələ, faza
EVREN – kainat, kosmos aləmi
EVRENSEL – 1) dünyəvi, beynəlxalq, beynəlmiləl; evrensel savaş – dünya müharibəsi; 2) ümumi, universal; 3) sonsuz, hədsiz, ölçüsüz; evrensel mutluluk – sonsuz xoşbəxtlik
EVRİM – təkamül
EYER – yəhər
EYLEM – hərəkət, fəaliyyət, iş, əməliyyat
EYLÜL – sentyabr
EZELİ – əbədi, həmişəlik
EZGİ I – 1) melodiya, hava; 2) üsul, qayda, tərz
EZGİ II – zülm, təzyiq, əsarət; sömürge ezgisi – müstəmləkə əsarəti
EZME – paştet, püre


F

FALSO – 1) səhv; 2) yanlış

FANİLA – 1) flanel (yun); 2) fufayka, alt köynək; yün fanila – yun fufayka
FARE – siçan, siçovul; fare zeheri – siçan zəhəri
FASLI – mərakeşli
FASULYE – lobya; kuru fasulye – quru lobya
FATURA – faktura, haqq-hesab; fatura bedeli – faktura dəyəri
FAUL(-lü) – kobud oyun, qaydanın pozulması; faul yapmak – oyunun qaydasını pozmaq; faul atışı – cərimə zərbəsi
FAVORİ – 1) bakenbard; 2) favorit
FAZLA – 1) həddən çox, artıqlaması ilə; fazla konuşuyor – o çox danışır; 2) artıq; burada fazladır – o burada artıqdır
FECİ(-ii, -si) – faciəli, fəlakətli, müsibətli, dəhşətli; feci akibet – faciəli aqibət
FELÇ(-ci) – iflic; ekonomik felç – iqtisadi iflic
FENALAŞMAK – pisləşmək, xarabalaşmaq, fənalaşmaq, ağırlaşmaq
FENALIK(-ğı) – pislik, fənalıq
FENNİ – 1) elmi; 2) texniki
FERAGAT(-ti) – imtina etmə; haklarından feragat etmek – hüquqlarından imtina etmək
FERAH – geniş; ferah oda – geniş otaq
FERİBOT(-tu) – sal, bərə; tren feribotu – dəmiryol bərəsi
FERMUAR – zəncirbənd
FESHETMEK – 1) ləğv etmək, pozmaq (müqaviləni və s.); 2) buraxmaq (parlamenti), fəaliyyətini dayandırmaq (cəmiyyətin və s.)
FESİH(-shi) – 1) ləğv, ləğv etmə, pozma, pozulma; nikah fesihi – nigahın pozulması; 2) buraxılma, bağlanma; parlamentonun fesihi – parlamentin buraxılması
FIÇI – boçka, çəllək
FIKRA – 1) felyeton, lətifə; 2) paraqraf, parça (mətndən), bənd, maddə (qanun)
FIRIN – 1) peç, soba; elektrik fırını – elektrik peçi; atom fırını – atom (nüvə) reaktoru; 2) çörəkxana
FIRINCI – çörəkbişirən, şatır, çörəkçi
FIRLATMAK – 1) atmaq, tullamaq, tolazlamaq; bir kenara fırlatmak – kənara tullamaq; 2) buraxmaq; 1) bir roket fırlatmak – raket buraxmaq
FISILDAMAK – pıçıldamaq, pıçıltı ilə danışmaq; kulağına fısıldamak – qulağına pıçıldamaq
FISILAŞMAK – pıçıldaşmaq
FISILTI – pıçıltı; fısıltıyle – pıçıltı ilə
FISKIYE – fəvvarə
FİDE – şitil; fidelik – şitillik
FİİL – 1) hərəkət, iş, əməl; 2) fel
FİİLEN – həqiqətən, əslində, faktiki
FİKSTÜR – təqvim (oyunların təqvimi)
FİLE – 1) saç üçün tor; 2) tor zənbil; 3) tor (futbol qapısının)
FİLİKA – avarlı, qayıq
FİLO – donanma, flot, eskadra, flotiliya, eskadrilya; ticaret filosu – ticarət donanması
FİRAR – fərarilik, dezertirlik
FİRAVUNFARESİ(-ni) – manqusta
FİRKATEYN – freqat (keşikçi hərbi gəmi)
FİRKETE – sancaq (saç üçün)
FİSKE – 1) çırtma, şıqqıltı; fiske ile – şıqqıltı ilə; 2) çimdik; bir fiske tuz – bir çimdik duz
FİŞ – 1) payacıq; 2) yarlık, nişan; 3) jeton, talon; 4) kontakt, ştepsel; dişi fiş – rozetka, ştepsel yuvası; erkek fiş – ştepsel çəngəli
FİYAT(-tı) – qiymət, dəyər, məzənnə; fiyat biçmek – qiymət qoymaq
FİYAT LİSTESİ – preyskurant
FLÖRE – rapira (məşq qılıncı)
FLÜT(-tü) – fleyta; flüt çalmak – fleyta çalmaq
FOK(-ku) – suiti
FON – 1) fon; 2) fond; para fonu – pul fondu
FONT(-tu) – çuqun
FOR – hücumçu; forlar – hücumçular
FORMALİTE: gümrük formaliteleri – gömrük müamilələri
FORVET(-ti) – 1) hücum; forvet hattı – hücum xətti; 2) hücumçu
FREN – əyləc, tormoz
FRENGİ – sifilis
FRENKÜZÜMÜ(-nü) – qırmızı qarağat; siyah frenküzümü – qara qarağat
FRENLEMEK – tormozlamaq, əyləmək, ləngitmək; işi frenlemek – işi ləngitmək
FRİGORİFİK(-ği): frigorifik gemi – refrijerator
FRİJİDER – soyuducu qurğu, refrijerator
FRİKİK(-ki) – sərbəst (zərbə)
FUAR – yarmarka; İzmir fuar – İzmir yarmarkası
FÜME – hisə verilmiş, hisdə qurudulmuş, füme balık – hisə verilmiş balıq
FÜZE – raket, reaktiv mərmi


G

GAGA – dimdik; gagasına yem vermek – dimdiyindən yem vermək

GAİLE – qayğı, əziyyət, çətinlik; ev gailesi – ev qayğıları
GALAKSİ – qalaktika
GALİBA – ehtimal ki, güman ki, yəqin ki; galiba yağmur yağacak – yəqin ki yağış yağacaq
GAR – vağzal
GARDENPARTİ – qəbul (bağda, təmiz havada)
GAYBUBET(-ti) – iştirak etmək
GAYET(-ti) – çox, olduqca çox; gayet elverişli şartlar – olduqca əlverişli şərtlər
GAYRET(-ti) – cəhd, səy; gayreti batıla – mənasız cəhdlər
GAYRİREŞİT(-di) – həddi buluğa çatmamış
GAYRİSAFI – 1) ümumi; gayrisafı gelir – ümumi gəlir; 2) brutto (malın tara ilə birlikdə çəkisi)
GAYRİSIHHİ – səhiyyə tələblərinə uyğun olmayan, natəmiz, çirkli
GAZOZ – qazlı su (butulkalarda)
GAZYAĞI(-nı) – neft, ağ neft; gazyağı ocağı – pilətə, maşınka
GEBE – hamilə
GECELİK(-ği) – gecə köynəyi
GEÇİCİ – 1) müvəqqəti; geçici hükümet – müvəqqəti hökumət; 2) yoluxucu, keçici
GEÇİM – 1) yaşayış üçün vəsait, güzəran, dolanışıq; 2) həyat, varlıq
GEÇİT PARMAKLIĞI – şlaqbaum
GELENEK(-ği) – ənənə; geleneke göre – ənənəyə görə
GELENEKSEL – ənənəvi; geleneksel düzen – ənənəvi qayda
GELİNCİK(-ği) – 1) lalə; 2) gəlincik
GELİŞME – artım, inkişaf; gelişme seviyesi – inkişaf səviyyəsi
GELİŞMİŞ – inkişaf etmiş
GELİŞTİRMEK – inkişaf etdirmək, mükəmməlləşdirmək, təkmilləşdirmək; etraflıca geliştirmek – hərtərəfli inkişaf etdirmək
GENEL – 1) ümumi; genel eğitim – ümumi təhsil; 2) əsas, baş; genel kurmay – baş qərargah
GENELLİKLE – ümumiyyətlə
GENSORU – sorğu (parlamentdə)
GERDANLIK(-ğı) – boyunbağı, həmail
GEREÇ(-ci) – 1) material; ateşe dayanıklı gereç – odadavamlı material; yapı gereçleri – inşaat materialları; 2) ləvazimat, vəsait; okul gereçleri – məktəb ləvazimatı
GEREKÇE – əsas, dəlil, sübut
GEREKMEK – lazım olmaq, gərək olmaq
GEREKSİNMEK – ehtiyac duymaq
GERİCİ – irticaçı, mürtəce
GERİCİLİK(-ği) – irtica, mürtəcelik
GERİLLA – partizan hərəkatı, partizan müharibəsi
GERİLLACI – partizan
GERİNMEK – gərnəşmək
GEVEZE – çərənçi, boşboğaz, naqqal, gəvəzə
GEVŞEK(-ği) – 1) zəif, boş, lax; gevşek dügüm – zəif bənd; 2) iradəsiz, mütərəddid, zəif; gevşek adam – iradəsiz adam; 3) üzgün, süst, halsız
GEVŞEME – zəifləmə, boşalma; distiplinin gevşemesi – intizamın zəiflədilməsi
GEYİK(-ği) – maral, xallı maral
GEZEGEN – planet
GEZEGENLERARASI – planetlərarası
GİBİ – kimi; aslan gibi – aslan kimi
GİDER – xərc, məxaric, məsrəf; bütçenin gider kısmı – büdcənin məxarici
GİDERMEK – 1) aradan qaldırmaq, yox etmək, kənar etmək; 2) təmizləmək
GİŞE – siyirtmə pəncərə, kassa
GİYSİ – libas, paltar
GÖÇEBE – köçəri
GÖÇMEN – köçkün, qaçqın, mühacir, emiqrant; göçmen kuşlar – köçəri quşlar
GÖGÜS(-ğsü) – 1) döş, döş qəfəsi, sinə; 2) üst deka (musiqi)
GÖKBİLİMİ(-ni) – astronomiya
GÖMLEK(-ği) – 1) köynək; iç gömlek – alt köynəyi; 2) örtük, üzlük
GÖRENEK(-ği) – adət, vərdiş; görenekle – vərdişlə
GÖREV – 1) vəzifə, xidməti borc, iş; 2) rol, funksiya; ne ile görevlidir – onun rolu nədir?
GÖEVDEN ALMAK – vəzifədən çıxartmaq, işdən qovmaq
GÖREVLİ OLMAK – vəzifə sahibi olmaq
GÖRGÜ – təcrübə, həyat təcrübəsi, səriştə
GÖRGÜLÜ – təcrübəli, səriştəli
GÖRGÜSÜZ – təcrübəsiz, səriştəsiz
GÖSTERGE – əqrəb, göstərici
GÖSTERİ – 1) baxış, nümayiş; 2) proyeksiya (ekrana şəkillər salma)
GÖSTERİMCI – kinomexanik
GÖZDE – istəkli, əziz, sevimli; gözde plaklar – sevimli vallar; mevsimin gözde rengi – mövsümün dəbdə olan rəngi
GÖZETLEMEK – izləmək, güdmək
GÖZLEM – müşahidə; bilimsel gözlemler – elmi müşahidələr; yabancı gözlemler – xarici müşahidələr
GÖZLEMCİ – müşahidəçi
GÖZLEMEVİ(-ni) – rəsədxana
GÖZÜKMEK – görsənmək, görünmək
GÖZÜPEK – cəsur, qorxmaz
GREKOROMEN – klassik güləş
GREV – tətil; greve girmek – tətilə başlamaq
GREVCİ – tətilçi, tətil edən
GRİ – boz; koyu gri – tünd boz
GUGUK(-ğu) – ququ quşu
GÜCENDİRMEK – incitmək, xətrə dəymək, küsdürmək, acıqlandırmaq, hirsləndirmək, əsəbiləşdirmək
GÜCENMEK – incimək, küsmək, acıqlanmaq, hirslənmək
GÜÇ(-cü) – çətin, ağır; güç bir duruma düşmek – çətin vəziyyətə düşmək
GÜÇLEŞMEK – çətinləşmək, mürəkkəbləşmək, ağırlaşmaq, dolaşığa düşmək
GÜÇLÜK(-ğü) – çətinlik, əzab, əziyyət; güçlük cekmek – çətinlik çəkmək; binbir güçlükle – min bir əziyyətlə
GÜDERİ – zamşa, sığın dərisi, maral dərisi; güderi eldiven – zamşa əlcək
GÜDÜMLÜ – idarə oluna bilən, istiqamətlənə bilən; güdümlü ekonomi – planlı iqtisadiyyat; güdümlü füze – idarə olunan raket
GÜL – qızılgül
GÜNCEL – aktual
GÜNDEM – gündəlik; gündeme almak – gündəliyə daxil etmək
GÜREŞ – güləş; güreş meydanı – güləş meydanı
GÜTMEK – 1) sürmək, sürüb aparmaq, otarmaq; bu çoban hayvanları iyi guduyor – bu çoban heyvanları yaxşı otarır; 2) güdmək; başka bir gaye gütmek – başqa məqsəd güdmək
GÜVEN – 1) etimad; güvene layık olmak – etimada layiq olmaq; 2) əmin, arxayın; güvenle bakmak – arxayınlıqla baxmaq
GÜVENCE – zəmanət
GÜVENİLİR – etibarlı, mötəbər; bir güvenilir müttefik – etibarlı müttəfiq
GÜVENLİK(-ği) – 1) təhlükəsizlik; güvenlik garantisi – təhlükəsizlik zəmanəti
GÜVENSİZ – mütərəddid, etibarsız, qətiyyətsiz, inamsız
GÜVENSİZLİK(-ği) – inamsızlıq, etimadsızlıq; güvensizlik oyu – etimadsızlıq rəyi
GÜVERTE – göyərtə
GÜVEY, GÜVEYİ – 1) adaxlı, nişanlı; 2) kürəkən
GÜZ – payı; güz guneşi – payız günəşi
GÜZERGAH – yol, trassa
GÜZLÜK – payızlıq; güzlük ekim – payız əkini
GÜZÜN – payızda


H

HABBE: habbe yi kubbe yapmak – milçəkdən fil düzəltmək

HABİS: habis tümör – bədxassəli şiş
HAD – kəskin, çətin; had apandisti – kəskin apendisit
HAF – yarımmüdafiəçi
HAFİF – 1) yüngül; hafif bir bavul – yüngül çamadan; hafif bir baş ağrısı – yüngül baş ağrısı; 2) yüngülxasiyyət, ciddi olmayan, dəmdəməki
HAFİF HARAKET – düşünülməmiş hərəkət
HAFİF SİKLET – yüngül çəki
HAFTAYM – taym (idman)
HAİZ – malik olan, sahib olan; böyle büyük bir kudreti haizdir – belə böyük bir qüdrət sahibidir
HAKETMEK – layiq olmaq, qazanmaq; cezayi haketti – o cəzaya layiqdir
HAKEM – arbitr, münsif
HALA – bibi
HALAT – kanat, buraz, tros
HALEN I – hal hazırda, indi, bu an, hələ ki
HALEN II: halen ve kalen – sözdə və əməldə
HALKOYU(-nu) – referendum, ictimai rəy
HAMMADDE – xammal
HAMUR – 1) xəmir; 2) kütlə (taxta, kağız və s.)
HANEDAN – sülalə
HANTAL – 1) biçimsiz, kobud, yöndəmsiz; 2) ağır, ləng
HARCAMA – xərc, çıxar, məxaric, məsarif
HARCIALEM – 1) ucuz, əlverişli; 2) adi, bayağı, çeynənmiş, şablon
HAREKAT(-tı) – əməliyyat (hərbi)
HARİCİYECİ – xarici işlər nazirliyinin əməkdaşı
HARP(-pı), HARPA – arfa
HASAR – zərər, ziyan, itki; hasara uğramak – ziyana düşmək
HASAT(-dı) – biçin, yığım
HASIM(-smı) – rəqib, düşmən
HAŞLAMA – sudabişmiş, qaynadılmış, pörtülmüş, buğda bişirilmiş
HAŞLAMAK – qaynatmaq, pörtmək; yumurta haşlamak – yumurta qaynatmaq
HAVADİS – yenilik, təzə xəbərlər, sensasiya; havadis konusu – sensasiya mövzusu
HAVALANMAK – 1) havasını dəyişmək; 2) uçmaq, havaya qalxmaq; 3) yellənmək, dalğalanmaq
HAVALE – 1) tapşırma, həvalə etmə; 2) göndərmə, yollama (pul); posta havalesi – poçtla göndərmə
HAVAN – 1) həvəngdəstə; 2) minomyot
HAVLU – dəsmal, məhrəba, xovlu
HAVRA – sinaqoq (yəhudi məbədi)
HAVUÇ(-cu) – kök (botanika)
HAVYAR – kürü, ikra; siyah havyar – qara kürü
HAYAL KIRIKLIĞI – ümidi kəsilmə, ümidi boşa çıxma, xəyalı puç olma
HAYDUT(-du) – quldur, soyğunçu; deniz haydutu – dəniz qulduru, pirat
HAYDUTLUK(-ğu) – quldurluq, soyğunçuluq
HAZIRLOP(-pu) – 1) qaynadılmış yumurta; 2) yüngülcə, asanca, zəhmətsiz, əziyyətsiz
HAZİRAN – iyun
HELA – tualet, ayaqyolu
HELEZON – 1) spiral; 2) ilbiz, balıqqulağı, mərcan qulu; 3) qulaq seyvanı
HELİKOPTER – vertolyot
HEP – 1) hamı, bütün, hər şey; hepiniz – siz hamınız; hepsini biliyor o – hər şeyi bilir; 2) həmişə; sen hep geç kalırsın! – sən həmişə gecikirsən
HEZİMET – məğlubiyyət
HIRÇIN – 1) tez özündən çıxan, tündməcaz, tündxasiyyət, əsəbi, davakar, cəncəl; 2) coşan (dəniz)
HIRS – 1) tamahkarlıq, acgözlük, hərislik; fazla kar hırsı – varlanmaq hərisliyi; 2) hirs, acıq
HIRSIZ – oğru
HISIM(-smı) – qohum, qohum-əqrəba
HISIMLIK(-ğı) – qohumluq; hısımlık bağı – qohumluq əlaqəsi
HIZ – sürət; gelişme hızı – inkişaf sürəti; fırtına hızını aldı – fırtına yavaşıdı; 2) güc; hız vermek – gücləndirmək
HIZGÖSTERGESİ – spidometr
HIZLANMAK – sürət götürmək, sürətlənmək, sürət artırmaq; rüzgar hızlanmaklandı – külək gücləndi
HIZLI – 1) sürətli, cəld; 2) güclü, möhkəm, bərk; hızlı konuşmak – bərkdən danışmaq
HİPERMETROP(-pu) – uzaqgörən
HISSE SENEDİ – aksiya; hısse senedi sermayesi – aksiyaya qoyulmuş kapital
HİSSEDAR – payçı, ortaq, şərik, kompanyon, auksioner, səhmdar
HİSSEDARAN MECLİSİ – səhmdarlar məclisi, auksionerlər məclisi
HİZA – səviyyə; hizaya getirmek – tarazlaşdırmaq
HİZMET(-ti) – xidmət, qulluq; yurda hizmet – vətənə xidmət
HİZMETÇİ – xidmətçi, xadimə
HOCA – 1) müəllim, mürəbbi, tərbiyəçi; 2) xoca
HOKKA: mürekkep hokkası – mürəkkəb qabı; şeker hokkası – qənd qabı
HORAPLÖR – səsucaldan, reproduktor
HOSTES – stüardessa, bort baxıcısı
HOŞNUT – razı, məmnun, xeşnud
HOŞNUTLULUK(-ğu) – razılıq, məmnunluq, xoşnudluq
HOŞNUTSUZLUK(-ğu) – narazılıq; hoşnutsuzluk yaratmak – narazılıq yaratmaq
HUBABAT(-tı) – dənli bitkilər, taxıl bitkiləri
HUMMA – qızdırma, titrəmə-qızdırma
HUNHARCA – vəhşicəsinə, vəhşiliklə
HUSUS – iş, məsələ, hadisə, vəziyyət; bu hususta ne düşünüyorsunuz? – siz bu məsələ barədə nə düşünürsünüz?
HUY – xasiyyət, xarakter
HUZUR – 1) sakitlik, rahatlıq; 2) iştirak; huzur unuzda – sizin iştirakınızla
HUZURSUZLUK(-ğu) – narahatlıq, həyəcan
HÜMAYUN – sultan; sarayı hümayun – sultan sarayı
HÜR(-rrü) – azad, müstəqil
HÜSNÜKABUL(-lü) – mehriban qəbul, səmimi görüş
HÜRRİYET(-ti) – azadlıq; gerçek hürriyet – əsl azadlıq; basın hürriyeti – mətbuat azadlığı
HÜVİYET(-ti) – 1) şəxsiyyət; 2) şəxsi vərəqə, pasport