Maddeyi Nİteleyen özellikler nitelemek ne demektiR? Maddeleri Nİtelemek hep kolay midir?

GÜNLÜK HAYATTA YOKLUĞUNU DÜŞÜNEMEDİĞİMZ ELEKTRİK BİR ENERJİ TÜRÜDÜR.

ELEKTRİK ENERJİSİ AYDINLANMA DIŞINDA TIP, ULAŞIM, TAŞIMACILIK, İLETİŞİM GİBİ BİRÇOK ALANDA KULLANILMAKTADIR.

ELEKTRİK KOLAY ÜRETİLİR TAŞINABİLİR VE DİĞER ENERJİLERE DÖNÜŞTÜRÜLEBİLİR.

ELEKTRİK ENERJİSİNİN KULLANIM ALANI ÇOK GENİŞTİR.

GÜNLÜK HAYATIMIZDA BİRÇOK İŞİMİZİ ELEKTİRK ENERJİSİ KULLANARAK HALLEDERİZ.

2. 
   ELEKTRİĞİN GÜNLÜK YAŞANTIMIZDAKİ YERİ VE ÖNEMİ
   

• 
  EVDE İŞ YERİNDE OKULDA AYDINLANMA ELEKTRİKLE SAĞLANIR.
  
• 
  EVLERDE KULLNILAR BİRÇOK ARAÇ VE GEREÇLER ELEKTRİKLE ÇALIŞMAKTADIR. ÖRNEK, TV, BİLGİSAYAR, ÇAMAŞIR MAKİNASI, ÜTÜ…
  
• 
  ELEKTRİK AYRICA ULAŞIM ALANINDA DA KULLANILIR. TRAMVAY, TREN, TRALEYBÜS…
  
• 
  KARA DENİZ VE HAVA ULAŞIMINDA İÇ AYDINLATMA ELEKTRİKLE SAĞLANMAKTADIR.
  
• 
  ELEKTRİK KESİNTİSİNDE İSE BİR NEVİ HAYAT FONKSİYONLARI DURMUŞ OLUR HEMEN HEMEN HİÇBİR İŞ YAPILAMAZ HALE GELİR.
  
• 
  ELEKTRİĞİNISIYA, HAREKETE, SESE VE IŞIĞA DÖNÜŞTÜRÜLMESİ ONUN VARLIĞINI BİZLERE İSPATLAMIŞ OLUR.
  

****ELEKTRİKLİ ALETLERİN ÖRNEKLENDİRİLMESİ*****

• 
  FIRIN, ELEKTRİK SOBASI, TOST MAKİNASI GİBİ ALETLERDE ELEKTRİK ENERJİSİ ISI ENERJİSİNE DÖNÜŞÜR.
  
• 
  ÇAMAŞIR MAKİNESİ, MİKSER, VANTİLATÖR, YÜRÜYEN MERDİVENLERDE İSE HAREKET ENERJİSİNE DÖNÜŞÜR.
  
• 
  AMPÜLLERLE IŞIK ENERJİSİNE DÖNÜŞÜR.
  

• 
  İLETİŞİM ARAÇLARINDA ELEKTRİK ENERJİSİ SES ENERJİSİNE DÖNÜŞÜR.
  

3. 
   FARKLI ELEKTRİK KAYNAKLARI
   

• 
  ISI, IŞIK, SES VE HAREKET BİRER ENERJİ TÜRÜDÜR.
  
• 
  ELEKTRİK DE BİR ENERJİDİR.
  
• 
  ENERJİLER BAŞKA ENERJİLERE DÖNÜŞEBİLİRLER.
  
• 
  ISI, HAREKET VE KİMYASAL ENERJİYİ ELEKTRİK ENERJİSİNE DÖNÜŞTÜREREK ELEKTRİK ÜRETEN ARAÇLARA ELEKTRİK ÜRETEN ENERJİ KAYNAĞI YA DA ÜRETEÇ DENİR.
  
• 
  ÜRETEÇ BAŞKA ENERJİLERİ ELEKTRİK ENERJİSİNE DÖNÜŞTÜRÜR.
  
• 
  JENERATÖR, PİL, AKÜMLATÖR VE DİNAMOLAR BAŞLICA ELEKTRİK KAYNAKLARIDIR.
  

*******ELEKTRİK SANTRALLERİ ÜÇ ÇEŞİTTİR******

1. 
   HİDRO ELEKTRİK SANTRALLERİ:
   

• 
  SUYUN HAREKET ENERJİSİNİ ELEKTRİK ENERJİSİNE ÇEVİRİR.
  
• 
  AKARSULAR ÜZERİNE KURULAN BARAJLARLA SU DEPO EDİLİR, YÜKSEKTEN AKAN SU TÜRİBÜNLERİ VE ONA BAĞLI OLARAK JENARATÖRLERİ DÖNDÜRÜR. BÖYLECE ELEKTRİK ENERJİSİ ÜRETİLİR.
  
• 
  ÜLKEMİZDE ELEKTRİĞİN BÜYÜK BİR KISMI BU ŞEKİLDE ELDE EDİLİR.
  

2. 
   TERMİK SANTRALLERİ:
   

• 
  KÖMÜR, PETROL YA DA DOĞAL GAZ KULLANILARAK ELEKTRİK ÜRETEN SANTRALLERE DENİRÇ
  
• 
  YAKITIN YANMASI SONUCU MEYDANA GELEN ISI ENERJİSİ KAZANLARDAKİ SUYU BUHARLAŞTIRIR. BASINÇLI SU TÜRİBÜNDEKİ JENARATÖRÜ DÖNDÜREREK ELEKTRİK ENERJİSİ ELDE EDİLİR. ÇEVRE KİRLİLİĞİNE YOL AÇAR.
  

3. 
   GÜNEŞ ENERJİSİ VE YEL DEĞİRMENLERİ:
   

• 
  GELİŞMİŞ ÜLKELER GÜNEŞ ENERJİSİ VE YEL DEĞİRMENLERİNİ KULLANARAK HAREKET ENERJİSİNİ ELEKTRİK ENERJİSİNE ÇEVİREREK DAHA UCUZ ELEKTRİK ELDE EDİYORLAR.
  

4. 
   NÜKLEER SANTRALLER:
   

• 
  BU SANTRALLER ATOM ENERJİSİ İLE ÇALIŞIR.
  
• 
  MERKEZDE REAKTÖRDE OLUŞAN ISI SUYU BUHARLAŞIR VE YİNE TÜRİBÜNDEKİ JENARETÖRÜ DÖNDÜREREK ELEKTRİK ENERJİSİ ELDE EDİLİR.
  

*****EVLERE ELEKTRİK NASIL ULAŞIR?******

• 
  EVLERDE KULLANDIĞIMIZ ELEKTRİK SANTRALLERDE ÜRETİLİR.
  
• 
  SANTRALLERDE ÜRETİLEN ELEKTRİĞİN GERİLİMİ ARTIRILIR. YÜKSEK GERİLİMLİ ELEKTRİK ÇOK YÜKSEK METAL DİREKLER ARSINA GERİLMİŞ BAKIR YA DA ALÜMİNYUM TELLERLE TAŞINIR.
  
• 
  YÜKSEK GERİLİM HATLARINA YAKLAŞMAMAK GEREKİR, BURALRADA ELEKTRİK AKIMI 220 VOLTA DÜŞÜRÜLÜR, EVLERE AYRI AYRI HATLARDAN VERİLİR.
  
• 
  BİNALARA ÇEKİLEN ELEKTİRK BİNA ANA SİGORTASINA VERİLİR. BURADA EVİN ELEKTRİK TESİSATINA BAĞLANTI YAPILIR.
  
• 
  SİGORTA : ELEKTRİĞİN EVLERE AŞIRI KULLANILMASINDA DOĞACAK SORUNLARI VE ELEKTRİK YANGINLARINI ÖNLEMEK İÇİN KULLANILAN ARAÇTIR.
  

****************PİLLER*****************

• 
  GÜNÜMÜZDE EN ÇOK KULLANILAN ÜRETEÇLERDEN BİRİDİR.
  
• 
  CEP TELEFONU, RADYO, SAAT, GİBİ PEKÇOK ARAÇTA KULLANILIR.
  
• 
  PİLLER BARINDIRDIKLARI ENERJİYE GÖRE BOY BOY VE ÇEŞİT ÇEŞİTTİR.
  
• 
  CEP TELEFONARI BATARYA İLE ÇALIŞIR. BATARYA; BİRKAÇ PİLİN BİR ARAYA GELMESİ İLE KURULUR. ŞARJ ALETİ İLE BİTTİĞİNDE DOLUMU SAĞLANIR.
  
• 
  İLK PİL 1800 YILINDA İTALYAN FİZİKÇİ ALESSANDRO VOLTA TARAFINDAN YAPILMIŞTIR.
  
• 
  1960 YILLARINDA UZAYDA KULLANILMAK ÜZERE GÜNEŞ PİLLERİ GELİŞTİRİLDİ.
  
• 
  AKÜMLATÖR; ULAŞIM ARAÇLARINA ELEKTRİK SAĞLAYAN ÜRETEÇTİR
  

4. 
   ELEKTİRİĞİN YOL AÇABİLECEĞİ TEHLİKELER
   

• 
  GÜNLÜK HAYATIMIZDA EN ÇOK KULLANDIĞIMIZ ELEKTRİK DİKKATLİ KULLANILMAZSA TEHLİKELİ OLABİLİR.
  
• 
  80-90 VOLTU GEÇEN AKIMLAR ÖLÜME NEDEN OLABİLİYOR.
  

******DİKKAT EDİLMESİ GEREKEN HUSUSLAR*****

• 
  EVLERDE ESKİYEN VE KIRILAN PRİZLER DEĞİŞTİRİLMELİDİR.
  
• 
  PRİZE GEREĞİNDEN FAZLA FİŞ TAKILMAMALIDIR.
  
• 
  BANYO GİBİ NEMLİ YERLERDE PRİZLER KAPALI OLMALIDIR.
  
• 
  PRİZE ÇİVİ ÇATAL GİBİ METAL CİSİMLER TAKILMAMALIDIR.
  
• 
  KABLOLARIN SAĞLAMLIĞI KONTROL EDİLMELİDİR.
  
• 
  TSE BELGESİ OLAN ARAÇLAR SATIN ALINMALIDIR.
  

TSE=TÜRK STANDARTLARI ENSTİTÜSÜ

• 
  ELEKTRİK ENERJİSİ İLE KESİNLİKLE OYUN OYNANMAZ.
  

5. 
   PİLLERİ TANIYALIM
   

• 
  PİLDE AKÜDE VE BATARYADA (+) VE (-) OLMAK ÜZERE İKİ UÇ VARDIR. BU UÇLARA KUTUP ADI VERİLİR.
  
• 
  KURU PİLLER GERÇEKTE DE KURU DEĞİLDİRLER.İÇERİSİNDE ISLAK BİR MADDE OLAN NİŞADIR İLE DOLUDUR.
  
• 
  PİİLER BİRİKTİRDİĞİ ENERJİLERİ TÜKETİNCE BİR SÜRE SONRA BOŞALIRLAR.
  
• 
  BİTMİŞ PİLLERİ GELİŞİGÜZEL YERLERE ATMAMAK GEREKİR.
  
• 
  PİLİN İÇERİSİNDEKİ ZEHİRLİ MADDE TABİATTA KALICI KİRLİLİĞE NEDEN OLABİLİR.
  
• 
  TOPRA VE SUYA KARIŞARAK BİTKİ VE HAYVANLAR YOLUYLA İNSANLARA DA BULAŞABİLİRLER.
  
• 
  TÜKENEN PİLLER AYRI TORBALARDA TOPLANMALIDIR.
  
• 
  PİLLERİ AÇMAK AĞZA SÜRMEK VE ATEŞE ATMAK TEHLİKELİ VE YASAKTIR.
  

6. 
   BASİT ELEKTRİK DEVRESİ KURALIM
   

• 
  DEVRE ELEKTİRİĞİN İZLEDİĞİ YOLA DENİR.
  
• 
  ELEKTRİK DEVRESİ; ELEKTRİK ÜRETECİNDEN BAŞLAYIP YİNE ÜRETEÇTE BİTEN KESİNTİSİZ YOLDUR.
  
• 
  BASİT BİR ELEKTRİK DEVRESİ; PİL, AMPÜL, BAĞLANTI KABLOLARI VE ANAHTAR GİBİ ARAÇLARDAN OLUŞUR.
  
• 
  BAĞLANTI KABLOLARI İLETKEN MADELEREDN YAPILIR.
  
• 
  İLETKEN MADDELERİN ÜZERİNDE SERBEST HAREKET EDEN ELEKTRONLAR VARDIR.
  
• 
  AMPÜLLERİN IŞIKVEREBİLMESİ İÇİN İLETKEN TELLERDEN BİRİNİN PİLİN (-) KUTBUNA DİĞERİNİ DE (+) BAĞLANMASI GEREKİR.
  
• 
  İLETKEN TELLERDEN GEÇEN AKIMLARA ELEKTRİK AKIMI DENİR.
  

NOT:

• 
  ELEKTRONLAR PİLİN(-) KUTBUNDAN (+) KUTBUNA DOĞRU İLETKEN ÜZERİNDE HAREKET EDERLER. BUNA ELEKTRON AKIŞ YÖNÜ DENİR.
  
• 
  ELEKTRİK AKIMININ YÖNÜ İSE (+) KUTUPTAN (-) KUTBA DOĞRU KABUL EDİLİR. BUNA DA ELEKTRİK AKIM YÖNÜ DENİR.
  
• 
  ELEKTRİK YÜKÜNÜN HAREKETİNE İZİN VEREN MADDELERE İLETKEN MADDE DENİR.
  
• 
  ELEKTRİĞİN İLETİLMESİNDE BAKIR MADDELER KULLANILIR.
  
• 
  PORSELEN, KURU AĞAÇ, KAUÇUK, CAM, PLASTİK GİBİ MADDELER KAZANDIKLARI ELEKTRONLARI BİR BÖLGEDE TUTAR VE CİSMİN HAREKET ETMESİNİ ÖNLERLER. BÖYLE MADDELERE DE YALITKAN MADDE DENİR.
  
• 
  BİR ELEKTRİK DEVRESİNDE DEVRE ELEMANLARI SEMBOLLERLE İFADE EDİLİR.
  

DEVRE ELEMANI	SEMBOLLE GÖSTERİMİ
AMPÜL
İLETKEN TEL
ÜRETEÇ	(+) (-)
ANAHTAR	AÇIK KAPALI

DEVRE ELEMANLARI KAPALI OLDUĞU DURUMDA AMPÜL YANAR.


DEVRE ELEMANLARI AÇIKKEN AMPÜL YANMAZ.

7. 
   ELEKTİRİĞİ KONTROL EDELİM
   

• 
  ELEKTRİK ENERJİSİNİ EVİMİZE KABLOLARLA GELDİĞİNİ VE ORADAN EVİN İÇİNE DAĞILDIĞINI ÖĞRENDİK.
  
• 
  ELEKTRİĞİ KONTROL ETMEMİZİ SAĞLAYAN DÜĞMEYE ANAHTAR DENİR.
  
• 
  LAMBALARIN IŞIK VERMESİNİ İSTEDİĞİMİZDE ELEKTRİK DÜĞMESİNE BASARIZ. ELEKTRİK DEVRESİ KAPANIR VE LAMBALAR IŞIK VERİR.
  
• 
  BU OLAYIN TAM TERSİ DURUMUNDA İSE LAMBA IŞIK VERMEZ VE DEVRELER AÇIK DURUMA GELİR VE AKIM GEÇMEMİŞ OLUR.
  
• 
  ELEKTRİK İLE ÇALIŞAN TEKNOLOJİK ÜRÜNLERİN AÇILIP KAPANMASINI DÜĞMELERİNE BASARAK YAPABİLİRİZ.
  
• 
  DUVARLARDA VE ELEKTRİKLİ ARAÇLARDA BULUNA DÜĞMELER ELEKTRİK AKIMININ GÜVENLİĞİNİ SAĞLAMADA YARDIMCI OLMUŞ OLUR.
  
• 
  PRİZ; ELEKTRİKLİ ARAÇLARIN FİŞLERİNİN TAKILDIĞI YERDİR.
  

1. 
   DÜNYAMIZIN YAPISINI İNCELEYELİM
   

1. 
   DÜNYAMIZIN ŞEKLİ NEYE BENZER?
   

2. 
   DÜNAYAMIZIN GÖZLEMLENEBİLİR KATMANLARI NELERDİR?
   

3. 
   DÜNYAMIZIN GÖZLEMLENEMEYEN KISIMLARINDA NELER VAR?
   

2. 
   YER KABUĞUNUDA NELER VAR? NELER YAŞANIYOR?
   

1. 
   YER KABUĞUNUN ANA MADDESİ KAYAÇLAR
   

2. 
   KABUKTAKİ HAZİNELER: MİNERALLER VE MADENLER
   

3. 
   HAYATI TOPRAK BESLER
   

4. 
   EROZYON: AKIP GİDEN TOPRAKLAR
   

5. 
   KİRLİ ÇEVREDE YAŞAMAK ZOR
   

1. 
   DÜNYAMIZIN YAPISINI İNCELEYELİM
   

1. 
   DÜNYAMIZIN ŞEKLİ NEYE BENZER?
   

• 
  DÜNYAMIZIN OLUŞUMU İLE İLGİLİ GEÇMİŞTE BİRÇOK GÖRÜŞ ÖNE ATILMIŞTIR.
  
• 
  1876 YILINDA LAPLAŞ TARAFINDAN ÖNE ATILAN GÖRÜŞE GÖRE; DÜNYA ÖNCELERİ KIZGIN BİR GAZ VE TOZ KÜTLESİ İDİ. KENİ ETRAFINDA DÖNMEYE BAŞLAMADAN ÖNCE DÜZGÜN BİR BİÇİMİ YOKTU. ZAMANLA DIŞTAN İÇE DOĞRU SOĞUMAYA BAŞLARKEN, YAPISINDA Kİ AĞIR MADDELER MERKEZDE TOPLANMAYA BAŞLADI. BU MADDELER BİRLEŞEREK YERKÜRE ADLI MADDEYİ OLUŞTURDU.
  
• 
  ATMOSFER TABAKASI GÜNEŞTEN GELEN ZARARLI IŞINLARI EMEREK CANLININ ZARAR GÖRMESİNİ ENGELLER.
  
• 
  DÜNYAMIZIN YAŞININ TAHMİNİ OLARAK YAŞI 4,6 MİLAYAR YIL OLDUĞU İFADE EDİLMEKTEDİR.
  
• 
  DÜNAYMIZ ÜST KISMINDAN BİRAZ BASIK, ORTA KISMINA (EKVATORA) DOĞRU GİDİLDİKÇE BİRAZ ŞİŞKİNLEŞİR. DÜNAYMIZIN KENDİNE ÖZGÜ YUVARLAĞA YAKIN BU ŞEKLİNE GEOİD DENİR.
  
• 
  DÜNAYMIZIN ŞEKLİNİN YUVARLAĞA YAKIN OLDUĞUNU İSPATLAMAK İÇİN;
  
• 
  SÜREKLİ DOĞUYA GİDEN BİR UÇAK BAŞALDIĞI YERE GERİ DÖNER.
  
• 
  DENİZ KIYISINDA OTURUP UZAKLARA BAKTIĞIMIZDA GÖKYÜZÜ İLE DENİZ BİRBİRİNE ÇOK YAKIN GÖRÜNÜR, DENİZ İLE GÖKYÜZÜNÜ AYIRAN İNCE ÇİZGİYE UFUK ÇİZGİSİ ADI VERİLİR.
  
• 
  UZAKTAN BİZE YAKLAŞMAKTA OLAN BİR YELKENLİNİN ÖNCE YELKENLERİ SONRA GÖVDESİ EN SON DA TAMAMI GÖRÜNÜR, BU DA DÜNYANIN ŞEKLİ HAKKINDA BİZE BİLGİ VERİR.
  

2. 
   DÜNAYAMIZIN GÖZLEMLENEBİLİR KATMANLARI NELERDİR?
   

• 
  DÜNYAMIZIN OLUŞUMUNDA AĞIR MADDELER, DÜNYANIN MERKEZİNDE TOPLANMIŞ; DAHA HAFİF MADDELER İSE DIŞA DOĞRU KATMANLAR OLUŞTURMUŞTUR. BU KATMANLAR DIŞTAN İÇE DOĞRU:
  

1. 
   HAVA KÜRE (ATMOSFER)
   
2. 
   TAŞ KÜRE ( YER KABUĞU )
   
3. 
   SU KÜRE
   
4. 
   ATEŞ KÜRE ( MAĞMA )
   
5. 
   AĞIR KÜRE ( ÇEKİRDEK )
   

NOT:

• 
  HAVA KÜRE, SU KÜRE, TAŞ KÜRE DÜNYANIN GÖZLEMLENEBİLİR KATMANLARIDIR.
  

SU KÜRE

ATEŞ KÜRE

AĞIR KÜRE ( ÇEKİRDEK )

TAŞ KÜRE ( YER KABUĞU )

HAVA KÜRE (ATMOSFER)

**************HAVA KÜRE ( ATMOSFER)**************

• 
  DÜNYAMIZIN ETRAFINI SARAN VE ONUNLA BİRLİKTE HAREKET EDEN GAZ KARMANINA DENİR.
  
• 
  HAVA KÜRENİN İÇERİSİNDE FARKLI YOĞUNLIKLARDA GAZLAR BULUNUR.BU GAZLARIN YOĞUNLUĞU EN FAZLA OLANI YERE EN YAKIN BULUNA GAZDIR.
  

% 78 ORANINDA----------------AZOT

% 21 ORANINDA---------------OKSİJEN

% 1 ORANINDA------------------SU BUHARI, ARGON, KARBONDİOKSİT VE DİĞER GAZLAR.

• 
  HAVA KÜRE YAKLAŞIK 1000km KALINLIĞINDA DEĞİŞİK ÖZELLİKLER GÖSTEREN BÖLGELERDEN OLUŞUR.
  
• 
  BU BÖLGELER AŞAĞIDAN YUKARIYA DOĞRU SIRALANIŞI ŞU ŞEKİLDEDİR:
  

((TROPOSFER---STRATOSFER---OZONOSFER---İYONOSFER---EKSOSFER))
((((((((((( TROPOSFER )))))))))))))))

• 
  CANLILARIN YAŞAMASI İÇİN EN ELVERİŞLİ KATMANDIR.
  
• 
  YERDEN YÜKSEKLİĞİ 16km BULUR. ATMOSFERDEKİ HAVANIN Ü BU KATMANDADIR.
  
• 
  METEOROLOJİK OLAYLAR BURADA GERÇEKLEŞİR.
  

((((((((((( STRATOSFER )))))))))))))))

• 
  TROPOSFERDEN SONRA BU JATMAN YER ALIR.
  

((((((((((( OZONOSFER )))))))))))))))

• 
  BU KATMANDA GÜNEŞTEN GELEN ZARARLI IŞINLARI KORUYAN OZON TABAKASI VARDIR.
  
• 
  BU TABAKAYA İNSANLAR SON ZAMANLARDA ÇOK ZARAR VERMİŞLERDİR. KULLANILAN SPREY VE PARFÜM TÜRÜ ŞEYLER TABAKAYI İCELTMİŞTİR.
  

((((((((((( İYONOSFER )))))))))))))))

• 
  RADYO, TELVİZYON, CEP TELEFONLARININ ÇALIŞMASI BU KATMAN SAYESİNDE OLUŞUR.
  

((((((((((( EKSOSFER )))))))))))))))

• 
  EN SON KATMANDIR BU KATMANDAN SONRA UZUY BOŞLUĞU YER ALIR.
  

*****************TAŞ KÜRE******************

• 
  ATEŞ KÜREYİ SARAN KATMAN TAŞ KÜREDİR.
  
• 
  DAĞLARIN DENİZLERİN ÜZERİNDE BULUNDUĞU, İNSALARIN HAYVANLARIN VE BİTKİLERİN YAŞAMINI DEVAM ETTİRDİĞİ KÜREDİR.
  
• 
  KALINLIĞI 6-40 km ARASINDADIR. BU KALINLIK HER YERDEAYNI DEĞİLDİR.
  
• 
  DENİZ DİPLERİNDE İNCE, KARALARDA ÖZELLİKLE DAĞLIK ARAZİLERDE DAHA KALINDIRLAR.
  
• 
  YER KABUĞUNU İNCELEYEN BİLİM DALI JEOLOJİ, YER KABUĞUNU İNCELEYEN BİLİM ADAMINA DA JEOLOG DENİR.
  

******************SU KÜRE******************

• 
  KATMANLARDAN BİRİ OLAN SU KÜRE YERYÜZÜNÜN YAKLAŞIK ÜNÜ KAPLAR. DENİZLER GÖLLER AKARSULAR VE YER ALTI KAYNAKALRINDAN OLUŞUR.
  
• 
  ÇOK BÜYÜK DENİZLERE YA DA DENİZLERİN BİRLEŞMESİ İLE OLUŞAN BÜYÜK SU KÜTLELERİNE OKYANUS DENİR.
  
• 
  SICAKLIĞIN DÜŞÜK OLDUĞU YERLERDE SU KATI HALDE BULUNUR. YANİ BUZ ŞEKLİNDEDİR.
  

3. 
   DÜNYAMIZIN GÖZLEMLENEMEYEN KISIMLARINDA NELER VAR?
   

MAĞMA

DENİZ

HAVA KÜRE

ÇEKİRDEK

ATEŞ KÜRE

TAŞ KÜRE


YER KABUĞU

• 
  ÜZERİNDE YAŞADIĞIMIZ KATMANA TAŞ KÜRE DENİLDİĞİN ÖĞRENMİŞTİK.TAŞ KÜRENİN ALTINDA ATEŞ KÜRE BULUNUR, EN İÇ KISMADA AĞIR KÜRE YADA ÇEKİRDEK ADI VERİLİR.ATEŞ KÜRE VE ÇEKİRDEK DÜNYANIN GÖZLEMLENEMEYEN KATMANLARIDIR.
  

*************ATEŞ KÜRE*************

• 
  ÇEKİRDEĞİN ÜSTÜNDE YER KÜRENİN ALTINDAKİ KATMANDIR. MANTO DİYE DE ADLANDIRILIR.
  
• 
  SICAK VE AKIŞKAN YAPIDADIR.
  
• 
  KALINLIĞI YAKLAŞIK OLARAK 2900km DİR.
  
• 
  ORTALAMA SICAKLIĞI 2200 C DİR. SICAKLIK ÇEKİRDEĞE YAKIN YERLERDE ARTARKEN YER KABUĞUNA YAKIN YERLERDE AZALIR.
  
• 
  İÇİNDE Kİ AKIŞKAN YAPIAYA MAĞMA DA DENİR.
  
• 
  MAĞMAYI OLUŞTURAN MADDELER SÜREKLİ HAREKET HALİNDEDİR VE AKIŞKANDIRLAR. YERYÜZÜNÜ YAKIN YERLERDE LAV OLARAK DIŞARI ÇIKARLAR.
  

*************AĞIR KÜRE ( ÇEKİRDEK )***********

• 
  DÜNYAMIZIN MERKEZİNİ OLUŞTURAN EN İÇ KATMANDIR.
  
• 
  DIŞ VE İÇ ÇEKİRDEK OLMAK ÜZERE İKİ KISIMDAN OLUŞUR.
  
• 
  MERKEZDE OLDUĞU İÇİN DİĞER KATMANLARIN AĞIRLIĞI BURADA BÜYÜK BİR BASINÇ OLUŞTURUR.
  
• 
  BASINÇ SAYESİNDE DEMİR NİKEL GİBİ KATI MADDELERİN, SICAKLIĞIN YAKLAŞIK OLARAK 4500 C – 5000 C OLDUĞU AĞIR KÜREDE KATI HALDE KALMASINI SAĞLAR.
  
• 
  KALINLIĞI 3500Km DİR.
  

NOT:

• 
  TAŞ KÜRE DİĞER KATMANLARA GÖRE İNCE, HAFİF KIRILGAN VE ÇOK SICAK OLMAYAN BİR KATMANDIR.
  
• 
  ATEŞ KÜRE İSE DAHA KALIN, DAHA AĞIR VE ÇOK SICAK OLAN AKIŞKAN BİR KATMANDIR.
  
• 
  ÇEKİRDEK DÜNYANIN İÇİNDE ÇOK AĞIR VE ÇOK SICAK BİR KÜRE HALİNDE BULUNUR.
  

3. 
   YER KABUĞUNUDA NELER VAR? NELER YAŞANIYOR?
   

1. 
   YER KABUĞUNUN ANA MADDESİ KAYAÇLAR
   

• 
  YER KABUĞUNU OLUŞTURAN LEVHALAR KIRILGAN VE HAREKET HALİNDEDİR.
  
• 
  BU LEVHALAR BİRBİRİYLE ÇARPIŞIR, AYRILIR VE SÜREKLİ YER DEĞİŞTİRİR.
  
• 
  YER KABUĞUNU OLUŞTURAN, YAPISINDA TÜRLÜ BİLEŞİM VE KARIŞIMLARIN BULUNDUĞU TAŞ VE KAYALARA KAYAÇ DENİR.
  
• 
  KAYAÇLARIN PARÇALANARAK KÜÇÜLMÜŞ HALİNE TAŞ DENİR.
  
• 
  TAŞLARIN PARÇALANMASIYLA ÇAKILLAR MEYDANA GELİR.
  
• 
  ÇAKILLAR İSE PARÇALANARAK KUMA DÖNÜŞÜR.
  

KAYAÇLAR OLUŞUM VE YAPISI BAKIMINDAN ÜÇE AYRILIR

1. 
   PÜSKÜRÜK KAYALAR (MAĞMATİK)
   

• 
  MAGMANIN YERYÜZÜNE YA DA YER KABUĞUNUN ÇATLAKLARINA SIZMASI SONUCU SOĞUYARAK KATILAŞMASIYLA OLUŞUR.
  
• 
  MAGMADAN GELEN LAVLARI, YERYÜZÜNE ÇIKMADAN YER KABUĞUNUN BOŞLUK VE ÇATLAKALRINDA SOĞUMASIYLA GRANİT DENEN KAYAÇLAR OLUŞUR.
  

ÖZELLİKLERİ:

• 
  PÜSKÜRÜK KAYAÇLAR SERTTİR.
  
• 
  GENELLİKLE KRİSTALLİ YAPIDADIR.
  
• 
  PÜSKÜRÜK KAYAÇLARDA FOSİLLERE RASLANMAZ.
  

2. 
   TORTUL KAYAÇLAR
   

• 
  YERYÜZÜNDEKİ KAYAÇLAR SU, RÜZGÂR GİBİ DIŞ ETKENLER NEDENİ İLE SÜRÜKLENİP PARÇALANIR. BU PARÇALAR GENELLİKLE DENİZ VE GÖL DİPLERİNDE YA DA KARALARDA ÇUKUR YERLERDE BİRİKİP TORTULAŞIR.
  
• 
  KİL TAŞI, KAYA TUZU, ALÇI TAŞI, KÖMÜR VE PETROL TORTUL KAYAÇLARA ÖRNEKTİR.
  

ÖZELLİKLERİ:

• 
  TORTUL KAYAÇLAR YUMUŞAKTIR.
  
• 
  TABAKALAR HALİNDE OLUŞMUŞTUR.
  
• 
  TORTUL KAYAÇLARDA FOSİLERE RASTLANIR.
  
• 
  MİNERAL BAKIMINDAN ÇOK ZENGİNDİRLER.
  

NOT:

• 
  GEÇMİŞTE YAŞAMIŞ VE TORTUL KAYAÇLAR İÇİNDE KORUNARAK GÜNÜMÜZE KADAR BOZULMADAN GELEN CANLI KALINTI YA DA İZLERE FOSİL DENİR.
  

3. 
   BAŞKALAŞIM KAYAÇLARI
   

• 
  PÜSKÜRÜK VE TORTUL KAYAÇLAR BASINÇ VE SICAKLIĞIN ETKİSİYLE DEĞİŞİKLİĞE UĞRAYARAK BAŞKALAŞIM KAYAÇLARINI OLUŞTURUR.
  

ÖRNEĞİN; KALKERİN DEĞİŞMESİYLE MERMER, KÖMÜRÜN DEĞİŞMESİYLE ELMAS MEYDANA GELMİŞTİR.

• 
  YER KABUĞUNU OLUŞTURAN KAYAÇLARINYAPISINDA
  

ÖZELLİKLERİ:

• 
  YAPAY OLARAK ELDE EDİLEMEZLER
  
• 
  BELLİ BİR KİMYASAL YAPIYA SAHİPTİRLER
  
• 
  CİVA HARİÇ KATI HALDE BULUNURLAR.
  
• 
  BELLİ BİR SERTLİKLERİ VARDIR.
  
• 
  EKONUMİK DEĞERİ OLAN VE DOĞADA AZ OLAN MADDELERE MADEN DENİR. ALTIN, ELMAS GİBİ…
  

2. 
   KABUKTAKİ HAZİNELER: MİNERALLER VE MADENLER
   

*******ÇEVREMİZDE BULUNAN BAZI ÖNEMLİ MİNERALLER******

• 
  GRANİT------BİNA YAPIMINDA, KURŞUN KALEM UCUNDA KULLANILIR.
  
• 
  DEMİR, MİKA----OTOMOBİL VE SANAYİ ALANINDA
  
• 
  KAYA TUZU----TUZ ÜRETİMİNDE
  
• 
  ALÇI TAŞI----- TEBEŞİR YAPIMINDA
  
• 
  KİL----PORSELEN, FAYANS, TUĞLA, KİREMİT YAPIMINDA
  
• 
  SİLİSYUM VE GÜMÜŞ---- CAM VE AYNA YAPIMINDA KULLANILIR.
  

3. 
   HAYATI TOPRAK BESLER
   

• 
  YER KABUĞUNUN EN ÜST KATMANINA TOPRAK DENİR.
  
• 
  YERYÜZÜNDE BULUNAN KAYAÇLAR MEKANİK VE KİMYASAL ETKENLERDEN DOLAYI PARÇALANIR. KOPAN PARÇALAR DA ZAMANLA UFALANIR VE BÖYLECE TOPRAK KATMANINI OLUŞTURURLAR.
  

******MEKANİK ETMENLER***********

• 
  GECE GÜNDÜZ ARASINDAKİĞ SICAKLIK FARKLARI
  
• 
  YAĞMUR SULARININ KAYAÇLAR İÇİNE SIZMASI İLE OLUŞAN GENLEŞME VE BÜZÜŞMELER
  
•