Maktabgacha va maktab ta`limi vazirligi

Ichki tajribaga ochiqlik
“Tajriba” insonparvarlik psixologiyasi-dagi markaziy tushunchalardan biri bo’lib, ichki olamdagi hodisalarning (shu jumladan, tashqi olamdagi hodisalarning aks etishi) subyektiv tajribasining murakkab uzluksiz jarayonini ifodalash uchun ishlatiladi.
Inson qanchalik kuchli va yetuk bo‘lsa, turli salbiy ta’sirlardan shunchalik ozod bo‘lib bu ichki voqelikni tinglashga, unga ishonchga loyiq deb qarashga va “bugungi kunda yashashga” qodir bo‘ladi.
O‘zingizni tushunish
O‘zingiz va hozirgi holatingiz (jumladan, haqiqiy tajribangiz, istaklaringiz, fikrlaringiz va boshqalar) haqida iloji boricha aniq, to‘liq va chuqur; niqoblar, rollar va himoya qatlamlari orqali o‘zining haqiqiy shaxsini ko‘rish va eshitish qobiliyati; adekvat va moslashuvchan “men”-konsepsiyasi, joriy o‘zgarishlarga sezgir va yangi tajribani o‘zlashtiruvchi, “men” - real va “men” - idealning yaqinlashishi - bular ushbu mezon bo‘yicha shaxsiy rivojlanishning asosiy tendensiyalari.
Butunlik
shaxsiy rivojlanishning eng muhim yo‘nalishi – inson hayotining barcha jabhalarining integratsiyasi va o‘zaro bog‘liqligini, ayniqsa, ichki dunyo va shaxsning o‘zi yaxlitligini mustahkamlash va kengaytirishdir. Insonning boshidanoq bo‘lgan butunlikni saqlash va himoya qilish haqida gapirish to‘g‘riroq bo‘ladi.
Dinamizm
Shaxs ichidagi birlik va uyg‘unlik qat’iylik va to‘liqlikni anglatmaydi. Aksincha, shaxs doimiy, uzluksiz o‘zgarish jarayonida bo‘ladi. Shu ma’noda, yetuk shaxs, albatta, rivojlanib borayotgan shaxs, ya’ni shaxsning o‘sishi – uning borlig‘ligi yo‘lidir. Shuning uchun shaxsiy rivojlanish uchun eng muhim mezon - bu dinamizm, moslashuvchanlik, o‘zgarishlarga ochiqlik va o‘z-o‘ziga xosligini saqlab, dolzarb qarama-qarshiliklar va muammolarni hal qilish orqali rivojlanish va doimiy ravishda “jarayonda bo‘lish”.
SHAXSLARARO MEZONLAR:
Boshqalarni qabul qilish - Shaxslararo yo‘nalishda shaxsiy rivojlanish, birinchi navbatda, boshqa odamlarga bo‘lgan munosabat dinamikasida namoyon bo‘ladi. Shaxs qanchalik yetuk bo‘lsa, u shunchalik ko‘p boshqa odamlarni ular kabi qabul qilishga, ularning o‘ziga xosligini va o‘zi bo‘lish huquqini hurmat qilishga, tan olish qobiliyatiga ega bo‘ladi. Ularni so‘zsiz qadriyat va ishonch sifatida tan oladi. Va bu, o‘z navbatida, “inson tabiatiga fundamental ishonch” va odamlar o‘rtasidagi chuqur muhim hamjamiyat hissi bilan bog‘liq.