Medenî”; “şehirli, şehre ait, şehre özgü

3. İslam Medeniyetinin Avrupa’yı Etkilediği Alanlar:

a. Felsefe: İslam felsefesi kaynağını büyük oranda Batı’dan/Yunan’dan alırken Ortaçağ Batı dünyasını da büyük ölçüde etkilemiştir. Haçlı Seferleri, Sicilya ve Endülüs kanallarıyla İslam medeniyetini tanıma fırsatı bulan Batı, İslam’ın ileri seviyesindeki durumundan azami ölçüde istifade etmiştir. .atı dünyası Arapçadan yaptıkları çevirilerle daha sonra gerçekleşecek olan bir uyanışın temellerini hazırlamışlardır.

Batı düşüncesi üzerinde en önemli holü oynayan felsefî eserler Arapçadan yapılan tercümelerdir. Hatta Batı, İslam filozofları vasıtasıyla Aristo’yu tanımışlardır. İslam’da tabiat felsefesini kuran Ebû Bekir Râzî’nin eserlerinin Latinceye tercümesi İslam felsefesinin Batı’ya girişinde önemli bir adım teşkil etmiştir. Aristo psikolojisi Kindî ve Farabî üzerinden Batı dünyasına geçmiştir. Latinceye tercüme döneminde İbn Sinâ’nın eserlerinden birçoğu XII. yy.dan itibaren Batı’da tanınmıştır. Dolayısıyla Kindi, Farabi, İbn Sina, İbn Rüşd, Harezmi ve İbn Haldun gibi düşünürler Avrupa’da ilgiyle okunmuştur.

b. Tıp: İslam tıbbı Avrupa medeniyetini doğrudan etkileyen bir alandır. X. yy.ın ortalarında Güney İtalya’da Hipokrat şehri olarak bilinen Salerno şehrinde kurulan tıp okulunda Arapça eserlerin Latinceye tercümesiyle İslam tıbbının Avrupa üzerindeki ilk etkileri görülmüştür.

İbn Cezzâr’ın tıbba ait olan ve Yolculara Azık adlı eseri Latinceye, Yunancaya ve İbraniceye çevrilmiştir. Özellikle filozof İbn Sina’nın Avrupa tıbbı üzerinde etkisi çok büyük olmuştur. el-Kanun fi’t-Tıb adlı eseri Cremonalı Cerard tarafından XII. yy.da Latinceye tercüme edilmiştir. Ebubekir er-Razi’nin el-Havi adlı eseri Ferec b. Salim tarafından 1279’da Latinceye çevrilmiş ve Batı tıp dünyasında uzun yıllar temel başvuru kaynakları arasında yer almıştır.

İbn Rüşd’ün el-Külliyyât fi’t-Tıb adlı eseri telifinden altmış yıl sonra tercüme edilerek, çeşitli Avrupa şehirlerinde basılmıştır. Ali b. Abbas’ın yazdığı ve Batıda Liber Refius olarak bilinen el-Kitabu’l-Melik adlı ansiklopedisi, tıbbın teorik ve pratik her yönünden bahsediyordu.

Müslümanların Avrupa üzerindeki etkisinin en açık işareti, tıp alanında yazılmış Arapça eserlerin XVI. yy.a kadar Avrupa üniversitelerinde el kitabı olarak korunmuş olduğu görülmektedir. Avrupa’da tıp ilmini öğreten okullar, Salerno, Montpellier, Padua, Bologna ve Paris bulunuyordu. Paris’teki okulun salonu Razî ve İbn Sinâ’nın çizdiği tıp ilmine ait şema ve resimlerle süslüydü.

c. Matematik: Müslümanların en büyük başarılarından biri matematikteki buluşları ve rakam sistemidir. Müslümanlar sıfırı bularak matematiğin gelişmesine büyük katkı sağlamışlardır. Harizmî Ortaçağda matematik alanındaki fikir ve faaliyetlere en fazla etki etmiş olan kişidir.

Müslümanlar, geometri ve astronomide kullanılan trigonometri ile de uğraşmışlar, bu ilmi geliştirmişler ve yeni bir şekil vermişlerdir. XII. asırda yetişmiş olan büyük matematik bilgini Nasiruddîn et-Tûsî, Öklid postulatının tutarsızlığını ortaya atmış ve buna bağlı olmayan geometrinin kurucuları olan Riemann ve Lobtchewsky’nin öncüsü olmuştur.