| Emeviler döneminde de halk, Müslümanlar, zımmîler ve kölelerden müteşekkildi. Müslümanlarda İslam toplumunun ilk unsuru olan “Araplar” ve “mevali”16 denilen Arap olmayan unsurlardan meydana geliyordu. Bu dönemde köleler toplumun önemli bölümünü teşkil diyordu ve kölelerin çoğu Slav, Rum ve zenci idi. Zımmîler ise fethedilen bölgelerde daha önce bulunan Kıptîler, Nabatlar, Rumlar, İranlılar ve diğerlerinden oluşuyordu.
İslam fetihlerinin ardından kendi istekleriyle Müslüman olan ve çoğunluğunu Türklerin, İranlıların ve Berberîlerin meydana getirdiği halk, önceden beri yaşadıkları topraklarda çoğunluk olarak bulunuyorlardı. İslamiyet’in ilkelerini yeterince algılayamamış ve Arap ırkçılığının etkisinde kalmış bazı çevrelerde Arapların yolda mevali aynı hizada yürümedikleri, törenlerde önlerine geçmelerine izin vermedikleri, aynı sofrayı paylaşmadıkları, onların mesleklerine aşağılayıcı gözle baktıkları tarihî kayıtlarda geçmektedir. Emevi yöneticilerinin onlara Kur’an ve sünnet’te bulunmayan vergiler yüklediği, fetihlere katıldıkları halde, Irak ve Horasan gibi bölgelerde askerî maaş divanına kaydedilmedikleri nakledilmektedir. Emevilerin, Arapları üstün gören ve onlara ayrıcalıklı statü tanıyan politikası karşısında Arap olmayan Müslümanlar ve daha ziyade İran asıllı mevali arasında, bir tepki olarak Şuûbiyye17 hareketini doğurmuştur.
Dostları ilə paylaş: |
