4-BLOK.
VIRTUAL OLAMDAGI DO’STLARING VA DUSHMANLARING
Egallanadigan bilim va ko’nikmalar
:
Zamonaviy ijtimoiy tarmoqlar qanday
ko’rinishga ega
.
Ijtimoiy tarmoqlarda muloqot qilish xususiyatlari.
Tarmoqdagi etiket.
Tarmoqdagi etiketning asosiy qoidalari.
Foydalanuvchi ijtimoiy tarmoqlarda uchratadigan xavf.
Ijtimoiy tarmoqlardagi xavfSizlikning asosiy qoidalari.
Akkauntingizning himoyasi
Kiberbulling bu nima?
Kiberbulling turlari.
Kiberbullingga qarshi ta’sir ko’rsatish qoidalari
.
Ме
dia va uning yoshlar auditoriyasi
ga ta’siri
.
Yoshlar uchun yangi mediada o’zlarini rivojlantirish imkoniyatlari
.
1-MAVZU.
IJTIMOIY TARMOQLARDAGI MULOQOT. TARMOQDAGI
ETIKET
Treningga kirish
Ushbu mashg’ulot qoidalarga
bag’ishlangan
.
Lekin
oddiy
qoidalarga emas, balki internet-
muhitdagi
va
ijtimoiy
tarmoqlardagi
hulq-atvor
qoidalariga. Biroq, mavzuga
chuqurlashishdan oldin, keeling,
birinchi tekshiramiz
–
biz
qoidalarga amal qila olamizmi va
bunga qanchalik tayyormiz?
Keling, kichkina test o’tkazamiz
.
Mashq
103
М
P 1.
Qoidalarga qanchalik aniq amal qilishimiz mumkin. Trener barcha
ishtirokchilarga varaqalarni ularga ro'yxati bilan tarqatadi. Ishtirokchilar
matnni oldindan ko'rmasliklari uchun varaqlar yuzlarini pastga qaratib
tarqatiladi.
Trener vazifani tushuntiradi: ushbu testdan o'tishingiz kerak. Har bir
bandni diqqat bilan o'qing. Sinovni bajarish vaqti 5 daqiqa. Trenerning
buyrug'i bilan tinglovchilar topshiriqni bajarishni boshlaydilar. Bir
daqiqa o'tishi bilan - murabbiy aytadiki, 4 daqiqa qoldi, keyin - 3 daqiqa
qoldi
…
Testning matni:
1.
Topshiriqni bajarishdan oldin, quyida keltirilgan barcha bandlarni
diqqat bilan o’qib chiqing
.
2.
Varaqning ustki o’ng burchagida ismingizni yozing
.
3.
2-banddag
i gapda “ism” so’zining atrofida doira chizing
.
4.
Ushbu varaqaning pastki o’ng burchagida 5 ta kichkina doiracha
chizing.
5.
4-bandga muvofiq holda, har bir chizilgan doirachaga belgi (x)
qo’ying
.
6.
5-bandga muvofiq holda, har bir doirachaning atrofiga
to’rtburchak
chizing.
7.
Ushbu varaqdagi barcha “5” raqamlarni doirachaga oling
.
8.
Ushbu varaqning ustki o’ng burchagida belgi (x) qo’ying
.
9.
Siz hozir chizgan belgi atrofiga uchburchak chizing.
10.
Ushbu varaqning orqa tomonida 724
х
12
ko’paytiring
.
11.
Taxtada 10-bandga muvofiq holda, javobni yozing.
12.
Ushbu bandga yetib kelib, stulingiz ustida orqa bilan
oldinga qarab o’tiring
.
13.
Agarda Siz ozingizni
ko’rsatmalarni aniq bajargan
deb
hisoblasangiz, deb hisoblasangiz, ushbu gapning ohirida belgi (x)
qo’ying
.
14.
Ushbu varaqning orqa tomonida 257 + 87 + 16 matematik misolni
bajaring.
15.
Ruchka bilan ushbu
О
О
О
doirachalarda teshik hosil qiling.
104
Test nimani ko'rsatdi? Ushbu qoidalar juda muhimdir, chunki ular ko'pincha
hayotimizni osonlashtiradi, imkoniyatlarimizni kengaytiradi va qator
vazifalarni soddalashtiradi. To'g'ri, ko'pincha beparvolik yoki istamaslik tufayli
biz qoidalarga amal qilmaymiz.
Shu bilan birga, hayotimiz, haqiqiy dunyomiz 99% ma'lum qoidalarga
muvofiq kechadi. Va biz, bu dunyoda yashayotgan ekanmiz, ularning
aksariyatini rad eta olmaymiz, chunki bu qoidalar bir-biriga bog'liqdir:
-
xavfsizligimiz bilan
–
masalan,
yo’l harakati
,
yong’in xavf
sizligi qoidalari;
-
sog’ligimiz bilan
–
shaxsiy gigiyena qoidalari;
-
jamiyatdagi holatimiz bilan
–
davlat qonunlarini bajarish;
-
ahloq bilan
–
o’girlamaslik, kattalarni hurmat qilish, yaqinlarga yordam
berish.
Ammo paradoks shuki, yuqorida aytib o'tganimizdek, u yoki bu sababga ko'ra
biz aniq, qisman yoki umuman ushbu qoidalarga amal qilmaymiz. Xo'sh, kim
ko'chadan kelganida qo'llarini yuvmasdan uyga kirmagan; uy vazifasini
bajarmasdan, sherigidan yoki shpargalkadan ko'chirishga harakat qilmagan;
mumkin bo'lmagan joydan ko'chalarni kesib o'tmagan va hokazo. Va biz real
hayotdagi faoliyatimiz haqida gapirmoqdamiz. Ammo virtual dunyo -
Internet, ijtimoiy tarmoqlar mavjud. Uni ushlab korishning ilojisi yo'q - u
gadjetimizda yashaydi. Gadjetni ochdim
–
u bor. Yopdim - u yo'q! Ko'rinib
turibdiki, Usbu jarayonni va va bu dunyodagi qoidalarni boshqaramiz, deb
tasavvur qilamiz.
Ha, Shubhasiz, u erda ham ma'lum qoidalar mavjud. Masalan, biron joyga
kirish uchun Siz ro'yxatdan o'tishingiz kerak, xabarlarni faqat shu tarzda va
shu formatda yuborish mumkin, bitta tarmoqqa faqat video joylashtirilish
mumkin ... Ammo biz buni shunchaki virtual dunyo ishlaydigan ramka sifatida
qabul qilamiz. Qolganlari uchun bizda hech qanday qoidalar yo'qdek
tuyuladi! Ozodlik! Ammo shundaymi?
Endi Siz ushbu barcha keltirilgan bandlarni o’qigach, faqat 2
-
bandda ko’rsatilgan topshiriqni bajaring. Boshqa
vazifalarga e
’
tibor
bermang.
Siz 16-
band bo’yicha topshiriqni bajarganingizdan so’ng, testni
yakunlagan
’
. Varaqni o
’
giring va qo
’
lingizni ko
’
taring.
Tajriba ko
’
rsatishicha, ishtirokchilarning 20-50% xatoga yo
’
l qo
’
yadi va
avtomatik tarzda testning barcha bandlarini bajaradi.
|