MersiN İLİ potansiyel yatirim konulari araştirmasi

Tablo 149: Türkiye, TR62 Bölgesi ve Mersin’de Karayolları Durumu (km) (2013)

	İl ve Devlet Yolu	Otoyol	Köy Yolu	Toplam
Mersin	1,217	157	5,177	6,551
TR62 Bölgesi	2,169	309	9,697	12,175
Türkiye	63,496	2,127	323,043	388,666

Kaynak: Karayolları Genel Müdürlüğü ve Mahalli İdareler Genel Müdürlüğü

Mersin ili karayolu ağı toplam Türkiye karayolu ağı içerisinde %1.7 oranında, TR62 Bölgesi karayolu ağı içerisinde ise %53.8’lik paya sahiptir

Çevresindeki tüm illere direkt karayolu ile bağlanma olanağına sahip olan ilde; Adana-Gaziantep ve Ankara otoyoluna uzanan Adana-Erdemli otoyolu bulunmaktadır.

Tablo 150: Mersin ve Türkiye Geneli Taşımacılık Değerleri (2012) (Milyon)

	Taşıt-Km	Yolcu-Km	Ton-Km
Mersin	2,144	6,369	5,404
TR62 Bölgesi	4,070	12,005	10,440
Türkiye	93,989	258,874	216,123
TR62 Bölgesi/Türkiye(%)	4.3	4.6	4.8
Mersin/TR62Bölgesi (%)	52.7	53.1	51.8
Mersin/Türkiye(%)	2.3	2.5	2.5

Kaynak: Karayolları Genel Müdürlüğü

Not: Karayolları Genel Müdürlüğü sorumluluğu altındaki yol ağı dikkate alınarak hesaplanmıştır.

Mersin ili, Türkiye toplam taşıt trafiğinin %2.3’ünü, toplam yolcu trafiğinin ve yük trafiğinin %2.5’ini karşılarken, TR62 Bölgesi taşıt trafiğinin %52.7’sini, yolcu trafiğinin %53.1’ini ve yük trafiğinin de %51.8’ini karşılamaktadır.

Tablo 151: Seçilmiş Bazı Kara Taşıtlarının Bölge ve Türkiye İle Karşılaştırılması (Aralık 2013)

	Otomobil	Minibüs	Otobüs	Kamyonet	Kamyon	Motosiklet	Bin Kişi Başına Düşen Otomobil Sayısı
Mersin	197,998	7,149	5,348	80,005	27,324	136,435	116
TR62 Bölgesi	448,668	16,606	10,192	163,243	45,431	259,003	116
Türkiye	9,283,923	421,848	219,885	2,933,050	755,950	2,722,826	121

Kaynak: TÜİK

Tablodan da görüldüğü üzere, Aralık 2013 yılı itibarıyla, bin kişi başına düşen otomobil sayısı Türkiye genelinde 121 iken, Mersin ve TR62 Bölgesi genelinde 116’dır. İldeki otomobil varlığının, Türkiye genelindeki otomobil varlığından aldığı pay %2.1, TR62 Bölgesi otomobil varlığından aldığı pay ise %44.1’dir.

5.2.2. Demiryolları

Mersin’de de ilk demiryolu Mersin-Yenice arasında 1882 yılında açılmıştır. 1886 yılında ise bu hata Yenice-Adana hattı eklenmiştir.

İl sınırları içerisinde 66 km tek hat 44 km çift hat olmak üzere toplam olarak 110 km’lik hatta yolcu ve yük taşımacılığı yapılmaktadır. Yolcu trenlerinin sevk ve kabulü için 3 adet yolcu peronu ve yük trenleri için 3 adet yükleme rampası olup, Mersin limanına 250 metre demir yolu ile hat bağlantısı bulunmaktadır. Liman içinde de 31 km Demiryolu ile 51 adet makas bulunmaktadır. Deniz yolu ile gelen transit yükler demir yolu ile Ortadoğu ülkeleri ve Orta Asya Türk Cumhuriyetlerine taşınmaktadır.

Mersin-Adana 2 hatlı demiryoluna 3. ve 4. hat yapımı proje aşamasındadır. Mersin-Adana arası karayoluyla bir saat civarında katedilirken 67 km’lik bu mesafe çift hatlı demiryolu ile 45 dakikaya düşmektedir. Şimdilik karşılıklı 54 sefer düzenlenen bu hatta 3.-4. Hatların devreye alınmasıyla birlikte sefer sayısı artırılacak olup, bu da karayollarındaki yoğunluğu azaltacaktır.

Mersin-Adana arasındaki yolcu tren trafiğinin yanında yoğun olarak yük trafiği de bulunmaktadır. Mersin Limanından gelen ve giden yükler ağırlıklı olarak Adana-Toprakkale-Narlı-Gaziantep-Nusaybin koridorunda taşınmaktadır. Ankara-Kayseri üzerinden gelen yüklerin Yenice-Adana-Gaziantep-Nusaybin yönüne taşınması nedeniyle özellikle Yenice-Adana arasındaki hatta darboğaz yaşanmaktadır. Yolcu ve yük tren trafiğinin rahatlatılması için Mersin-Adana arasındaki mevcut koridorun 4 hatlı hale getirilmesi için bu proje uygulamaya konulmuştur.

Mersin ili içindeki “yük merkezi” yatırımları: Potansiyel yükün demiryolu ile taşınabilmesi, kent içinde kalmış olan yükleme-boşaltma faaliyetlerinin daha modern bir şekilde verilmesinin sağlanması, kombine taşımacılığın desteklenmesi, bölgede bulunan yük potansiyeli ve gelişmeler de dikkate alınarak liman geri sahalarında ve sanayi Bölgelerinde yük merkezi oluşturulması kapsamında Mersin Limanının içinde, yakınında ve geri sahalarında demiryolu yük elleçleme merkezleri oluşturulmaktadır.

Mersin Limanında “yük taşımacılığı”: Mersin, dünya ticaretinde uluslararası bir merkez olma yolunda giderek güçlenen bir kenttir. Akdeniz’in doğusunda toplama limanı olmaya aday limanlar; Mersin, İskenderun, Malta, İsrail’in Hayfa ve Mısır’ın Port Said Limanlarıdır. Suriye Limanları hantal bürokrasileri, yetersiz altyapıları ve içinde bulundukları karışıklık itibarıyla devre dışıdır. Suriye için ifade edilen karışıklık Hayfa ve Port Said Limanları için de geçerlidir. Malta’nın mesafesi uzak, işçilik hizmetleri pahalıdır. Bu değerlendirme ışığında Ülkemiz limanları öne çıkmaktadır. Mersin’de mevcut Limanın yanına yeni bir liman daha yapılmasına ilişkin yatırım kararının da ne kadar isabetli olduğu buradan görülebilmektedir. Dolayısıyla, yakın dönemde Mersin’de faaliyette olacak iki adet büyük ölçekli limanın arka bahçesindeki lojistik imkânların da geniş tutulması, bu limanların hinterlandlarını daha da genişletecek, buralara yönelik yük potansiyelini de aynı oranda arttıracaktır.

Mersin Limanının 2007 yılında MIP Şirketine devri sonrasında, Limandan demiryollarına yönelik yükün arttırılması için önemli yatırım kararları alınmıştır. Öncelikle, Liman içindeki demiryolu varlığının kendi ticari faaliyetlerine engel oluşturacağını düşüncesiyle işletici firma ikna edilerek, liman içinde demiryollarına yönelik 5 yollu bir yükleme merkezi oluşturulmuştur. Halen Mersin Limanında elleçlenen yaklaşık 18 milyon ton/yıl yükün yaklaşık %5’ine hitap etmekte olan demiryollarının aldığı yatırım kararlarının devreye girmesine bağlı olarak bu oranın 2023 yılı itibarıyla 15 milyon tonlara kadar çıkması beklenmektedir.

Bilindiği üzere, Avrupa ve Amerika’nın üretim noktasındaki büyüklüğünü kaybetmesi ve Asya Kıtası’nın gelişerek güçlenmesi, Ortadoğu pazarlarının, ülkemizin de içinde olduğu birçok ülkenin, çok daha büyük kapasitesiyle öne çıkmasını sağlamaktadır. Dünyadaki bu gelişme ve eğilim sürerken, Mersin çok daha stratejik ve derinlikli bir konuma gelmektedir. Mersin’in geçmişteki lojistik etkinliği sadece Türkiye ve Orta Doğu Ülkeleri ile sınırlı iken, Mersin artık; Avrupa ve Amerika’dan Asya’ya gidecekler için de zorunlu bir intermodal taşıma üssü durumuna gelmektedir.

Mersin-Yenice arasındaki 43 km.lik parkurda Mersin Liman gerisinde Mersin Tırmıl, Taşkent ve Yenice olmak üzere 3 adet lojistik etkinlik noktası bulunmaktadır.

Mersin (Tırmıl) Lojistik Merkezi: Mersin merkezde bulunan lojistik merkezin gerek şehir merkezinde kalması ve gerekse kapasite olarak talepleri karşılayamaması nedeniyle, Mersin Limanına çok yakın konumda Tırmıl mevkiinde 160,000 m²’lik bir alanda yeni bir “Yük Merkezi” kurulması projesi kapsamında çalışmalar tamamlanmıştır. Bu çerçevede, TIRMIL’da 12 adet yol, Lojistik Hizmet Binası, 100*25 m. ebadında 1 adet rampa, 500*25 m. ebadında betonlanmış stok sahası yapılmıştır. Ayrıca, 1 adet de otomatik vagonlar için boşaltma havuzu yapılacaktır. İlaveten 1 adet yaya üst geçidinin inşaasına başlanmış, 2 adet karayolu araç üstgeçidinin proje çalışmaları sürmektedir.

Yenice Lojistik Merkezi: Yenice’de hem Mersin Limanın son elleçleme ayağını oluşturan hem de Çukurova’nın demiryolu merkezinin konuşlandırıldığı bir “Yük Merkezi” oluşturulmaktadır. Proje kapsamında 12,000 m² kapalı alan, 50,000 m² beton saha ve 13,750 m² yükleme rampası yapılacak olup, lojistik merkez toplam 415,000 m² alan üzerine oturacaktır.

Projenin yaklaşık maliyeti 34,891,690.85 TL’dir. 25.06.2013 tarihinde firmaya yer teslimi yapılmıştır. İşin tamamlanma süresi 350 gündür. Bugüne kadar Yenice Lojistik Merkezi kapsamında yol altyapı işleri tamamlanmış olup, yol üst yapı işlerinin %95’i tamamlanmıştır. Tamamlandığında 1,000,000 ton/yıl taşıma yapılması beklenmektedir.

Taşkent Lojistik Merkezi: Taşkent’teki mevcut İstasyonun genişletilmesi durumunda, Mersin-Tarsus Organize Sanayi Bölgesi ve Mersin Lojistik İhtisas Organize Sanayi Bölgesi ile büyük ölçekli çok sayıdaki sanayinin taşıma taleplerine cevap verilebilmesi mümkün olacaktır.

Taşkent’ten yapılmakta olan taşımaların 2013 yılı sonu itibarıyla gelen eşyada 400,000 ton, giden eşyada ise 450,000 ton olmak üzere toplam 850,000 ton olması beklenmektedir. Öngörülen yatırımın devreye girmesi sonrasında Taşkent Yük Merkezinden yapılacak taşımaların yaklaşık 5-6 kat artması mümkündür. Bu çerçevede, İstasyona bitişik durumdaki yaklaşık 300 dönümlük alanın kamulaştırılarak, Lojistik Merkezin kapasitesinin arttırılması planlanmaktadır.

Burada yapılacak yatırım; Mersin Limanına hitap etmenin yanı sıra Tiryaki, Aves, Yıldız Entegre, Hayat Kimya, Anadolu Cam Fabrikası ve Çimsa Çimento Fabrikasına erişim sağlayabilecektir. Doğusunda Mersin-Tarsus Organize Sanayi Bölgesi, batısında Mersin Lojistik İhtisas Organize Sanayi Bölgesi bulunması ve her ikisine de demiryolu ile erişim mümkündür.

Burada çok verimli bir şekilde çalışmakta olan 3 adet İltisak Hattının etkinliği daha da artacaktır. Ayrıca otoyola ve D-400 karayoluna kolay erişim imkânı vardır (TCDD).

TCDD’nin Mersin ilinde gerçekleştirdiği taşımacılığa ait istatistiki veriler aşağıda verilmektedir.

Tablo 152: Mersin İli Demiryolu Yük Taşıma İstatistikleri (Ton)

Cinsi	2012			2013
	Toplam'>Gelen	Giden	Toplam	Gelen		Giden	Toplam
Kalsit	-	-	-	28,340		-	28,340
Boru	-	-	-	3,171		-	3,171
Suni Gübre	-	64,044	64,044	-		50,808	50,808
Akaryakıt	133,583	138,544	272,127	152,227		193,587	345,814
Yurt dışı	707,812	5,409	713,221	5,293		24,890	30,183
Demir	827	24,982	25,809	-		47,527	47,527
Konteyner	452,523	154,236	606,759	511,183		191,661	702,844
PVC	-	-	0	-		34,523	34,523
R.Kağıt	-	6,177	6,177	-		9,843	9,843
Ray	-	-	0	-		860	860
İplik	-	-	0	-		6,818	6,818
Diğerleri	55,004	68,369	123,373	63,950		5,549	69,499
Toplam	1,349,749	461,761	1,811,510	764,164		566,066	1,330,230

Kaynak: T.C. Devlet Demiryolları Genel Müdürlüğü Mersin Lojistik Müdürlüğü

Mersin ili demiryolu yük taşımacılığı istatistikleri incelendiğinde, 2008-2011 döneminde taşınan toplam yük miktarının azalış gösterdiği görülürken, 2012 yılında taşınan toplam yük miktarının bir önceki yıla göre önemli bir oranda arttığı dikkati çekmektedir. 2008 yılında il genelinde demiryolu yük taşıma miktarı toplam 1.4 milyon ton iken, küresel krizin etkisiyle birlikte 1 milyon ton seviyesine kadar gerilemiştir. Ancak 2012 yılında bir önceki yıla göre %75 oranında artış gösteren yük miktarı, 2013’de tekrar 2008 yılı düzeylerine inerek 1.3 milyon ton olarak gerçekleşmiştir.

Grafik 64: Yıllar İtibariyle Mersin İli Demiryolu Yük Taşıma İstatistikleri



Kaynak: T.C. Devlet Demiryolları Genel Müdürlüğü Mersin Lojistik Müdürlüğü

2012 yılı itibarıyla Mersin ili genelinde demiryolu ağı uzunluğu 106 km olup, Türkiye genelindeki demiryolu ağının %1.1’ini oluşturmaktadır. İl demir yolu ağı uzunluğu TR62 Bölgesi’nin ise %36.7’sini teşkil etmektedir. 2008-2012 döneminde Türkiye genelinde demiryolu ağı uzunluğu %10.8 oranında artış gösterirken, Mersin ve TR62 Bölgesi’nde demiryolu ağı uzunluğu sabit kalmıştır.

Tablo 153: Mersin İli, Türkiye ve Bölgede Demiryolları (Km)

	2008	2009	2010	2011	2012	Türkiye İçindeki Payı (%) (2012)
Mersin	106	106	106	106	106	1.1
TR62 Bölgesi	289	289	289	289	289	3.0
Türkiye	8,699	9,080	9,594	9,642	9,642	100.0

Kaynak: TÜİK