Microsoft Word bmi b. Boltaev doc

Buzilgan fayllar va disklarni tiklash. Magnit disklarni ishlatishda ko’pincha 
fizikaviy va mantikiy buzilishlar uchrab turadi va bular axborotlarni xato 
o’qilishiga olib keladi. 
Fizikaviy kamchiliklar (FD) mexanik ta’sirlar, magnit maydoninng ta’siri, 
magnit katlamining eskirishi va boshqa sabablarga ko’ra paydo bo’lishi mumkin. 
FD ning paydo bo’lishi ba’zi sektor va klasterlarni ishga yaroqsiz holga keltiradi 
va bu faylni to’lik tiklab bo’lmaydi. 
Mantiqiy kamchiliklar diskning sistema sohasining zararlanishi tufayli kelib 
chikadi. Bularga bo’limlar jadvali, fayllar joylashuv jadvali (FAT), yuklovchi 
sektor (zagruzochniy sektor), kataloglar va boshqalar kiradi. 
Bunday buzilishlar tok manbaining to’satdan uchirilishi, xato ishlovchi 
dasturlarning to’xtab qolishi, kompyuter viruslari ta’sirida sodir bulishi mumkin. 
Diskka xizmat kursatuvchi dasturlar. Buzilgan fayllar va disklarni tiklash uchun 
CHKDSK, SCANDISK, DEFRAG utilitlari va NDD dasturlari ishlatiladi. 
Magnit disklardan foydalanish vaqtida, ularning ish faoliyatlarida ayrim 
kamchiliklar yuzaga keladi. Fayllarni yozish va o’qish amallari bajarilmay qoladi, 
bu albatta disklarning fizik va mantiqiy buzilishlaridan kelib chiqadi. Disklardagi 
mantiqiy va fizik buzilishlarni davolash uchun Norton Dissk Doctor (NDD) utiliti 
qo’llaniladi. 
NDD dasturi avtomatik tarzda disklarni tashxis qiladi va buzilgan disklarni 
davolaydi. Diskka tashxis quyish - diskning holatini har tomonlama tahlil qilish va 

---

42
14 
ulardagi mantiqiy buzilishlarni aniqlashdir. 
Tashxis jarayoni maxsus testlar orqali olib boriladi. Diskdagi buzilishlarni 
aniqlagani haqida NDD foydalanuvchiga ma’lumot beradi. Dasturni chakirish va 
uni faollashtirish uchun NDD.EXE buyrugidan foydalaniladi. 
Scan Disk dasturi disklardagi nosozliklarni tekshiradi, papkalar va asosiy 
diskdagi fayllarning xatoliklarini aniqlaydi. Bu dasturdan ko’pincha WINDOWS 
dan notugri chiqqanda (Kompyuterni Пуск-Завершение работы Выключит 
компютер ketma-ketligi dan uchirilmaganida) foydalaniladi. Buning uchun 
Пуск/Программы / Стандартные / Служебные программы qism menyusida 
Proverka diska (Scan Disk) bo’limi nomi «sichqoncha» bilan 2 marta bosilsa, 
ekranda bu dasturning muloqot oynasi hosil bo’ladi. Bu oynada tekshirilishi kerak 
bo’lgan nomlarini tanlash mexanizmi aks ettirilgan. 
Tekshirish ikki - Standart (Standartnaya) yoki to’liq (Polnaya) rejimda bajarilishi 
mumkin. Bu rejimlardan kerakligi va xatoliklarni avtomatik tugrilash (Ispravlyat 
oshibki avtomaticheski) xolati tanlanib Zapusk tugmasi bosiladi. 
Diskni Defragmentatsiya qilish (Defrag). Ma’lum vaqt utgandan sung 
kupchilik fayllar fragmentlarga ajratiladi va ular diskning har xil bo’laklarida 
joylashib qoladi, bu esa faylni o’qish va saqlash ishlarini sekinlashtiradi. Fayllarni 
bir joyga to’plash va ularni siqish jarayoni defragmentatsiya deb yuritiladi va bu 
jarayon fayllarni yozish va ukishni tezlashtirish imkonini beradi. Fayllarni 
defragmentatsiya kilish - Defragmentatsiya diska ҒDefrag dasturi yordamida 
amalga oshiriladi. Bu dastur ishlaganda, ekranda defragmentatsiya oynasi ochiladi 
va defragmentatsiya jarayoni qanday kechayotgani protsentlarda ko’rsatilib 
turiladi. 

---

23
2.3. Maxsus kompyuter tizimlariga xizmat kursatish dasturiy