Microsoft Word Ishlab chiqarish iqtisodiyoti doc

Ishlab chiqarishni navbatdagi rejalashtirishini tashkil qilish. 
Ishlab 
chiqarishni navbatdagi rejalash amaliy va nazariy tayyorgarlikni hajmini va 
firmani ish jarayonini borishni o’z ichiga oladi. 
Navbatdagi rejalash firma strategik rejasini ishlab chiqish bosqichi 
hisoblanadi. Navbatdagi rejalash korxona faoliyatining har xil turlarini hajmi 
hisoblanadi. Navbatdagi rejani ishlab chiqish bo’limlaridan boshlanishi kerak. 
Oxirida bo’limlar bo’yicha rejalar byudjet va smetalar holida ishlab chiqiladi. 
Korxonaning navbatdagi rejasini ishlab chiqish 1.3-rasmda ko’rsatilgan. 

---

17
Navbatdagi rejani asosiy qismi bu qisqa muddatli rejalardir. Qisqa 
muddatli firma yoki alohida bo’limlarda bir yil muddatga ( oy, kvartal, yarim 
yil, yil) ishlab chiqiladi. 
Tezkor rejalar bir yildan to 10 ishchi kuni (2 kalendar hafta) o’z ichga 
oladi, ko’proq kunlik hisoblanadi.
Bunday rejalar odatdja 3 asosiy elementdan iborat bo’ladi:
- ishlab chiqarishni asosiy kuchini tashkil qiluvchi sex uchastka, liniyalarni 
ishlab chiqarish dasturlaridan; 
- bu bo’limlarga tezkor topshiriqlardan;
- buyumlar harakatining reja-grafigi va ularni texnologik zanjiri bo’yicha 
alohida qimslaridan tashkil topadi; 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
1.3-rasm 
Navbatdagi rejani boshqarish darajasi va rejalash muddati bo’yicha 
tartibli ishlab chiqish 1.4-rasmds ko’rsatilgan. 
1.4-rasm. Navbatdagi rejalashtirishda qisqa muddatli va tezkor rejalarni tartibli ishlab 
chiqish. 
Stratyegik reja 
Yillik (navbatdagi) tyexnik 
-iqtisodiy reja
Kv-l ish. chiq.dasturi
Oy. ish.ch. mas.
Oy. reja - grafigi
Xaft. i. ch. dasturi
Avans 
d t i
Buyurtma
kv
mas-i 
Oy.
buyurt.massivi 
Smyu-kun topshiriq
Boshqarish 
bshlimlarini 
darajasi 
(konsyern) 
K-na
dar-sida
boshqarish
Sex
darajasida
boshqarish 
Uchastka 
darajasida 
boshqarish
O’tkazish 
Ombo
NIOX
Ishlab chiqarish rejasi 
Foyda Boshqa 
l
Finans 
Kredit 
Invyestisiya 
rejasi
Pyersonal 
bo’yicha reja
Sotib olish 
rejasi
Xarajatlar rejasi 
Boshqa xarajatlar 
rejasi

---

18
Agar korxonada ishlab chiqishni tashkil qilish yuqori darajali 
avtomatlashtirilgan bo’lsa, unda “Texnik-iqtisodiy rejalashtirish” dasturli 
modul qo’llanishi mumkin. U korxonaning reja-iqtisod xizmatida 
qo’llaniladi va uchta blokdan iborat: 
1. Me`yoriy - ma`lumotlarni xabarlarini qo’llash: 
- ishlab chiqarilayotgan mahsulotlar tarkibi; 
- xom-ashyoni ishlatish me`yori;
- operasiyaviy texnologik jarayonlar (vaqt, baholash me`yorlari, texnologik 
jihozlash instrumentlari). 
2. Ishlab chiqarishni rejalashtirish. 
- buyurtma portfelini o’stirish (buyurtma bo’yicha rejalash); 
- ob`yom va nomenklatura bo’yicha har oyga ishlab chiqarish rejasini
o’stirish; 
- reja o’zgarganda ishlab chiqarish ko’rsatkichlarini qayta hisoblash; 
- ishlab chiqarish dasturini o’stirish; 
- ishlab chiqarish dasturining bajarilishi o’stirish; 
- reja resursi bo’yicha balanslashtirishni o’stirish; 
- tayyor mahsulot chiqarishni haqiqiy ob`yomini hisobga olish yoki 
hisobdan chiqarish; 
3. Reja tannarxini hisoblash. 
- ishlab chiqarishga me`yoriy sarflashni hisoblash (ularning hosil bo’lish 
markazi bo’yicha); 
- sex bo’yicha smeta sarfini hisoblash va korxona; 
- korxona va sexlar bo’yicha oylik yarimfabrikatlar va buyumlar tannarxini 
me`yoriy kalkulyasiyasini hisoblash; 
- tannarx asosida buyumlarni reja narxlarini hisoblash. 
Modulda rejalashni minimal muddati oy hisoblanadi. Reja bir yilga 
yoki kvartalga mo’ljallangan bo’lishi ham mumkin. Modul ishlab chiqish 
rejasini bir nechta usul yordamida o’sishiga imkoniyat yaratadi: mahsulotni 
yetkazib kelish uchun kelishilgan narx bo’yicha, ishlab chiqish buyurtmalari 
narx bo’yicha, o’tgan yil natijalari bo’yicha va boshqalar. 
Modul ishlab chiqish buyurtmalarini o’sishni ta`minlaydi, bo’limlar 
bo’yicha yarimfobrikatlarni ishlab chiqish me`yorini baholaydi, hamda xom-
ashyo, materiallari, buyumlarga bo’lgan ehtiyojni qondiradi, ularni bajarishga 
ketgan mehnat sarifini aniqlaydi.
Dasturli “Ishlab chiqarishga ketgan faktik sarfni hisobga olish” moduli 
korxonalardagi ishlab chiqarish buxgalteriya byuro (sektori)ni mutaxassislar 
ishlatishi uchun mo’ljallangan. U korxona ishlab chiqarish faoliyatini aniq 
muddatda sarflangan hisob funksionallarni tezlashtiradi. Modulni 
funksiyanallash korxonada ishlovchi “Texnik- iqtisodiy rejalash” modulini 
bo’lishi bilan bog’liq (1.5 va 1.6 rasm). 
Dasturli modul quyidagi vazifalarni bajaradi: 
1. Chiqarish me`yorini aniq hisobga olish: 
- har oynada sexlarda omborga kelgan tayyor buyumlar va yarim 
fabrikatlarni aniq chiqarish hisobi;
- tugallanmagan ishlab chiqarishni aniq me`yorini hisobga olish.