Microsoft Word turkiy guliston ziyouz com doc

HAMOQAT 

 

Hamoqat aql va ma’rifatning kamlig’indan hosil bo’ladurgan eng yomon xulqlarning biridur. 

Hamoqatning ma’niyi lug’aviysi balohatga yaqin o’ldig’indan ba’zi hukamo ahmoqlarni jahli murakkab 

ashobindandur, demishlar. Ahmoq kishilarni bir ishda aqliy va naqliy dalillar ila ko’ndurub bo’lmas, 

hamon o’zum bilarmanliglaridan ayrilmaslar. 

Ibn Sino hakim: «Ochuq va moddiy dalil ila isbot qilinmag’an bir narsani inkor qilmak asari 

hamoqatdur. 

Oqil inson bir masalaning har bir jihatini o’ylar, tadqiq va taftish qilur, qat’iy hukm qilmoqda 

shoshmas, ma’naviy jihatini ham tushunur. Dalilsiz, hujjatsiz bir jumlaning qiyosini rad yo qabul 

qilmak ahmoqlikdan hisoblanur», – demish. Ahmoqlik davosini topmak mushkil bo’lgan bir illatdur. 

Luqmoni hakim: «Man har bir marazning daf’ini va chorasini topdim, faqat ahmaqlik davosini 

topolmadim», – demish. 

 

Har bir kasalning davosi vordur,  

Ahmoq kasalining yo’q davosi.

 

 

Suqrot hakim: «Ahmoq kishi sukut ila ahmoqlig’ini yopsa, o’rtacha oqillardan hisoblanur edi. Lekin 

ahmoqlik ila sukut ikkisi bir odamda jam kelmas», – demish. 

Axloq ulamolari qoshinda hamoqat jaholatdan yomonroqdur. Zeroki, johilda faqat bir jahl bor. 

Ammo ahmoqda bir necha sohibi aqlni aldaydurgan yolg’on-yashig’ so’zlar bo’lurki, ko’p kishilarni 

aldab yo’ldan chiqaradur. Jaholatning davosi ilm o’ldig’i kabi hamoqatning darmoni aql va fikrdur. 

Inson o’z nafsiga jabr etub bo’lsa ham, nazari diqqat ila ibrat ko’zini ochmak uchun sa’y va g’ayrat 

qilsa, ahmaqlik balosidan qutulur. Tarbiya, nazariyadan mahrum bo’lgan inson har vaqt falokat va 

hasrat tuzog’iga tutilur. 

 

Dorusi yo’q dedi hukamolar hamoqating,  

Sud-u ziyonni bilmagay ablah qiyofating.  

Har kim o’zini bilmasa, bilgaymi o’zgani?  

---

Turkiy Guliston yoxud axloq. Abdulla Avloniy