Mikroprotsessorlar va mikroehm asoslari

K 145IK 1807 KIS universal k on trolleri.
К 1451К 1807 KIS oilasidagi MP q o ’Ilanilishi b o ’y ic ha en g universaldir va 
x o ’ja lik qurilm alarini boshqarish uchun m o ’ljallangandir (masalan, kir yuvish 
mashinaiari, muzlatgichlar, SV CH pechkalar va shu kabilar), biroq bu M P boshqa 
jo ylarda ham ishlatilishi mum kin . Bu MP pro g ram m a b o ’yicha nazorat etilayotgan 
tashqi qurilmani ishiatish, k o ’rsatilgan vaqtni hisobga olgan holda ulanish - 
ulanmasligi va datchiklarni holatlarini boshqarishga imkon beradi.
К 145 IK 1807 KIS 48 chiqishga ega, ulardan 15 tasi kirish, 24 tasi chiqish uchun 
ishlatiladi. Chiqishlarini vazifasi 7.8-rasmda k o ’rsatilgan.
К К о Г Ф П С
t a l i
u e n e r a t o r d a n
D a i c l u k l a r n i n g
h o i a l l a n m
k o d l a r i
X o t i r a
q u n l m a s i d a n
b u v m q l a r n i
o ’q i s h
k l a v i a t u r a d a n
^
n n p u l i ‘s i d a n
s i n x r o n i / . a s i y a l a s h
K u c h l a n i s h
m a n h a s i
17
14
2
!
18
20
' AK_ 
2 4
1:2
1-4
X I
X
2
X 3
X 4
X5 
X
6 
X 7
X
8 
X9 
X
10 
X I I
X 12
Kl
K
2
S P
VK
U
1
I! 
2 
U3 
U4 
I J 5
U
6 
U 7
U 8
U9 
U
10 
14! 
U
1
2
U13 
I J 1 4
l П 5 
Ш
6
U 1 7 
U 18 
(J 19 
U 2 0
1 3 2 !
U 2 2
U 2 3
2
S_
i i L
3 4
. 34 ...
4Q_
,42_
43
4 6
4 7
Q a y d e t u v c h i q u r i l m a g a .
b a j a r u \ c h i q u r i l m a va 
b a j a r u \ c h i m e x a n i z i n g a
b o s h q a r i s h t a ’siri
Q a y d e t u v c h i q u n i m a d a .
b u y r u q l a r a d r e s i n i
s c h y o t c l n g i n i h o l a t i n i va
o ' n l i k s e k i m d l i k k o d n i
a k s et i shi
Q a y d e t m c h i
q u r i l m a n i bi r l i k
s e k u n d l a r n i a k s e t i s h va
x o t i r a n i 3 2 k b i t g a c h a
k e n g a y t i n s h
D a t c h i k l a r v a k l a v i t u r a m
s o ’r o q e t i s h q a y d q i l u v c h i
q u r i l m a n i b o s h q a r i s h
x o t i r a q u r i l m a s i g a
b u y r u q l a r n i k i r i t i s h
7.8-rasm. R Ы 5И К 1807 K on lro llen n i um um iy ко 'r in ishini chiqishlarini vazifalari.
240

---

7.9-rasm. K145 IK1807 KIS negizidagi kontrollerni tuzilish sxemasi
3 a p
7.10-rasm. Klavialtirani KI 45 IKI807 KJS ga ulanish sxemasi
Kontroller tashqi o b ’ektlarni D X Q ga yozilgan pro g ram m a b o ’yicha boshqaradi 
va boshqarish modulidan, kirish/chiqish qurilmalaridan tashkil topgan.
7.9-rasmda K 145IK 1807 KIS negizida qurilgan kontrollerning boshqarish 
modulini 
tuzilish 
sxemasi 
keltirilgan. 
U 
K1451K1807 
KIS 
boshqaruvchi 
mikrokontrollerdan, um um iy hajmi 2K x4 bitlik ikkita K 1601RR(2 ) integral sxemali 
yarim o ’tkazgichli doimiy xotira qurilmasidan, K 165G F2(3) integral sxemasidagi
241

---

fazalar generatoridan; K1 va K2 (4) klaviaturalarini so ’roqlab turuvchi xabarlarni 
invertoriovchidan, kiritish/chiqarish qurilm alaridan, klaviatura va qayd qiluvchi 
qurilmalardan tashkil topgan.
Bu yerda p rogram m a soziangandan keyin K1601RR1 integral sxemalari o ’ziga 
o 'xshash ne giz da tuzilgan D X Q si bilan almashtiriladi.
M ikro kontrollem i asosiga quyidagilar asos qilib olingan: bajaruvchi qurilmani 
ulash; vaqtincha ushlab turish; datchiklarni holatlarini analiz qilish; qaror qabul qilish 
va boshqarish buyruqlarini berish; bajaruvchi qurilmani o'chirish. Keyinchalik bu 
jarayon boshqa bajaruvchi qurilm a uchun qaytarilishi m um kin va tegishli datchiklarni 
holatlariga b o g ’liq hold a tarmoqlanadi.
Datchiklarni s o ’rash 
8
ta shina buyicha, y a ’ni KIS U 17-U 24 chiqishlariga 
8
bitli 
s o ’rash kodlarini berib amal ga oshiriladi. B uerd a X1-X4 chiqishlari b o ’yicha 
datchiklarni holatlarini bildiruvchi 4 ta bitli kod analiz qilinadi.
Boshqaruvchi m a ’lumot KIS U1-U8 chqishlariga 
8
bitli boshqarish kodi orqali 
beriladi,
Foydaianuvchi va kontroller bilan m a'l u m o tlarn i alm ashib turishi uchun 
kiritish/chiqarish qurilm asi bor. Bu qurilm ada boshlang'ic h m a ’lumotni va 
kontrollerni, bajaruvchi qurilmani ishlashini boshqarish uchun klaviatura ham da 
programmani sozlashni, uni bajarilish jarayonin i borishini nazorat qilish uchun qayd 
etuvchilar bor.
Klaviaturalarni so'ras h KIS U I 7 - U 2 4 chiqishlaridan klaviaturani chiqish 
shinalariga 
8
dan 27V gacha b o ’lgan past darajadagi kuchlanishli xabarlarni borishini 
y o ’qligi orqali am alga oshiriladi. Shu bilan birgalikda KIS K1 va K2 chiqishlari 
bo'yic ha chiqish shinalari analiz qilinadi.
M a ’lum otlam i kiritishda klaviaturalar bosiladi, natijada tegishli zanjir ulanadi 
va KIS U 17-U 24 chiqishlarida bosilgan klaviaturani (tegishli raqamni yoki 
operatorni) kodini im p u l’slari paydo bo'la di. Raqamli klavishalar yo rd am id a 
yozilayotgan yoki bajarilayotgan progr am ma, vaqt, adres. datchiklarni s o ’rovchi va 
bajaruvchi qurilmani boshqaruvchi k o T satm a v a m a ’lum otlar kiritiladi.
Kontroller orqali boshqariladigan tashqi o b ’ektni bironbir rejimini bajarish 
uchun, 
klaviatura y ordam ida 
tegishli 
program m ani 
nomeri 
teriladi 
ham da 
boshlang'ich (berilgan) qiym atlar (vaqt, datchikni s o ’rash kodi va shu kabilar) KIS ni 
ichki xotirasiga kiritiladi. Programman i nomeri qayd qiluvchi qurilma orqali nazorat 
qilinishi mum kin . B oshla ng'ich q i v n a t l a r kiritilib va berilgan programmani nomeri 
qayd etilganidan keyin kontroller "PUSK" b u y r u g ’ini kutish rejimiga o ’tadi. Bu 
buyruq 
ob 'ek tn i 
talab 
etilgan 
program mani 
bajarishga 
tayyorligiga 
qarab 
foydaianuvchi orqali kiritish/chiqarish klaviaturalaridan beriladi. Talab etilgan 
program mani chaqirish quyidagi tartibda am alga oshiriladi: boshlang’ich buyruq 
adresini kodini berish, shu adres b o ’yicha m a ’lumotlarni hisoblash-sanash va uni 
bajarish navbatdagi adresni berish va shunga o 'x s h a s h amallar.
Mikrokontroller pro g ram m a bajarilishida berilgan vaqt oraliqlarini ushlab 
turadi, datchiklarni s o ’raydi, ularni holatlarini analiz qiladi va o b ’ektlarga boshqarish 
buyruqlarini uzatadi.
Boshqarish pro grammasini t o ’xtatish berilgan pro grammadagi "STOP" buyru g’ i 
bo’yicha h am da klaviatura orqali tegishli klavishaiarni bosib amalga oshiriladi.
242

---

K 145IK 1807 KIS asosida mikrokontro llem i ixtiro etish quyidagi bosqichlardan 
tashkil topgan b o ’lishi 
kerak: pro grammani tashkil etish, PPZU ga qism 
programmasini kiritish va uni sozlash (p rogram m ato rdan foydalanib), sozlangan 
prog ram mani PPZU dan PZU ga qayta yozish v a xotirani 1 S ga almashtirish, 
kontrollerni ishlashini berilgan o b ’ektni boshqarish b o ’yicha tekshirish.
S T O P
7. / 
l-rasm. K N 5 I K 1807 KIS bilan tashqi ob 'ektni boshqarish algorilmi.