1. ALLAHŞÜNASLIQ GERÇƏKLİKLƏRƏ VƏ VARLIQ ALƏMİNƏ NƏZƏR YETİRMƏK – ALLAHIN VARLIĞININ ZƏRURƏTİ
İnsanın yaranışı ilə yanaşı olan şüur və idrak, özünün ilk baxışında dünya və onda olanların Yaradanının varlığını onun üçün bəyan edir. Çünki həm öz varlıqları, həm də sair şeylər barədə şəkk-tərəddüddə olan, varlıq aləmini xəyal və təsəvvür hesab edənlərin əksinə olaraq, bilirik ki, hər bir insan yaranışının əvvəllində ona əta olunan şüurla özünü və dünyanı dərk edir. Yə`ni o, nə öz vücudu və nə də başqa şeylərin varlığına şəkk etmir. İnsan, nə vaxta qədər ki, insandır, onun bu idrakı və elmi də mövcud olacaqdır, bu barədə heç bir şəkk-şübhə yoxdur və burada hər hansı bir dəyişiklik də yol verilməzdir.
Şəkkakların iddiasının əksinə olaraq, insanın isbat etdiyi varlıq və gerçəklik sabitdir, onda heç vaxt puçluq ola bilməz. Yə`ni, onların mövcud həqiqətlərin inkarı barədə söylədiyi sözlər heç vaxt düzgün ola bilməz; deməli, varlıq aləmi də sabit gerçəkliyə malikdir.
Lakin həqiqət hesab etdiyimiz bu varlıqlardan hər biri gec-tez öz gerçəkliyini əldən verərək məhv olur. Aydın olur ki, müşahidə olunan dünya və onun hissələri (batilin yolverilməz olduğu) gerçəkliklə eyniyyət təşkil etmir, əksinə onlar sabit bir həqiqətə arxalanaraq məhz onun sayəsində gerçəklik tapmışlar; onun vasitəsilə varlığa malik olmuşlar, onunla əlaqəli olduqları vaxta qədər var olacaqlar və ondan ayrılan kimi dərhal məhvə məhkumdurlar.1 Biz sabit və batilin yolverilməz olduğu bu gerçəkliyi “Vacibəl-vücud”, yə`ni “Allah” adlandırırıq.
Dostları ilə paylaş: |
