Iğdir yatırım Ortamı ve Yapılabilecek Yatırımlar Araştırması
Damlama Sulama Sistemleri İmalat Tesisi
Yüklə 3,5 Mb.
|
Damlama Sulama Sistemleri İmalat Tesisi Sulama, bitki gelişmesi için yeterli nem koşulunu sağlayan bir işlem olarak tanımlanır. Bu amaçla belli bir ekim deseni içerisinde yer alan bitkiler, yetişme dönemlerinin bazı anlarında sulanırlar. Sulamanın faydalı ve etkin olabilmesi için "uygun zaman ve miktarda sulama suyu verilmelidir" ilkesinin yerine getirilmesi gerekmektedir. Damla sulama suyun özel filtreler kullanılarak içindeki kum, kil, yosun vb. pisliklerden temizlendikten sonra tarla, bahçe ve seralardaki bitkilere su ve gübre vermek için fabrikalarda özel olarak üretilmiş damla sulama boruları kullanarak bitkilerin direkt kök bölgesine suyun ve gübrenin damlalar halinde azar azar ve sık sık verilmesi demektir. Damla sulama ilk olarak İsrail gibi suyu çok az olan yerlerde kullanılmaya başladığı için birçok kişi tarafından sadece suyu az olan ve eğimli arazilerde uygulanması gereken bir sistem olarak düşünülmüştür. Fakat zamanla damla sulama yapan kişilerden görüldü ki diğer sulama sistemlerine göre (salma sulama, sifon usulü sulama ve yağmurlama sulama) daha az su kullanılmasına rağmen verim ve kalite artışı sağlandı. Kısa sürede Akdeniz bölgesindeki seralarda başlayan damla sulama Ege bölgesindeki seralarda, çilek alanlarında, meyve bahçelerinde, daha sonraları Marmara bölgesinde meyve bahçelerinde, İznik bölgesindeki sırık domates, zeytin bahçelerinde ve Çanakkale, Biga, Karacabey bölgesinde salçalık biber, sanayi domatesi ve sofralık domates alanlarına da girerek geniş alanlarda kullanılmaya başlandı. Son 1-2 yıldır ülkemizde artan kuraklık ve sıcaklar sonucu verim düşüşleri olmuştur. Fakat damla sulama yapan kişilerin aldıkları verim ve kalitede bir azalma olmamıştır. Damla sulama yapanlar son yıllarda iyice fiyatları düşen tarım ürünlerinden verim fazlalığı ve kalite sebebiyle iyi gelir temin edince damla sulamaya talep daha da artmıştır.
Damla Sulamanın Avantajları
Standart sulama sistemlerinde kullanılan gübrelere ilave olarak Mono Amonyum Fosfat (MAP), Mono Potasyum Fosfat (MKP), Potasyum Nitrat, % 33’lük Amonyum Nitrat, Fosforik asit, Nitrik asit vb. gübreler kullanarak meyve ve sebzelerde kuraklık, aşırı sıcak sonucu olan çiçek ve meyve dökümleri azaltılarak verim artışı sağlanır. Hasat dönemine doğru ise Potasyum ağırlıklı gübreler kullanarak meyvelerin kalitesi, renk, sertlik, şeker oranı arttırılarak albenisi yüksek bir örnek meyve ve sebzeler elde edilir ki hal veya pazarda yüksek fiyata satış yapılabilir.
Günümüzde aşırı miktarda artan gübre, mazot, işçilik gibi girdi maliyetlerine karşı üretici olarak yapılabileceklerden birisi birim alandan alınan ürünü % 20–50 arttırarak ihracat kalitesinde bir örnek ürün elde edip karlılığı arttırmaktır. Damla Sulamanın Dezavantajları
Su Damla sulama yönteminde daha sık aralıklarla sulama yapılabildiğinden su ve toprak arasındaki gerilme (tansiyon, diğer sulama yöntemlerine göre (salma sulama ve yağmurlama, mini yağmurlama) çok daha düşük olmaktadır. Bitki kök bölgesinde sürekli düşük tansiyonda bir rutubet ortamı sağlandığından bitki suyu fazla enerji harcamadan alabilmektedir. Bitkinin bu tip sulama yöntemine tepkisi olumlu yönde olmaktadır. Bu da verim artışını etkileyen temel etmenlerden birisidir.
Damla sulama yöntemiyle bitkilerin ihtiyacı olan bitki besin maddeleri (gübre) sulama suyu ile taşınarak toprağa verilebilmektedir. Böylelikle bitki gübreden en üst düzeyde yararlanır ve gübre tasarrufu sağlanır. PH’ı yüksek topraklarda görülen Demir gibi mikro besin maddeleri damla sulama ile asitli formdaki gübreler verilerek alınamaz formdaki mikro elementler alınabilir forma çevrilebilir. (Bu özellikle meyve ağaçlarında sıkça rastlanan bir durumdur.)
Yağmurlama ve karık sulama yönteminde toprak suya tam doymuş hale gelirken damla sulama yönteminde küçük bir toprak hacmi ıslatılır ve sadece bu hacim neme doygun hale getirilir. Bu sayede, bitkiler için daha fazla havanın toprak içinde bulunması sağlanmış olur. Bu sistem aynı zamanda CO’2’nin bitki kök bölgesinden atmosfere emilişini kolaylaştırmaktadır.
Damla sulama yönteminde bitkilerin toprak üstü organlarının dolayısıyla yaprakların ıslatılmaması nedeniyle bazı bitki hastalık ve zararlılarının gelişmesi ve önceden uygulanan pestisitlerin yıkanması engellenmiş olur. Böylelikle, daha az kimyasal madde kullanımı, verimde artış, kalite artışı ve hasat sezonunun uzaması gerçekleşir.
Yoğun tarımda: sulama, ilaç uygulaması, yabancı otlar ile mücadele, toprak işleme ve hasat ile tüm bu işlemlerin en uygun zamanda gerçekleştirilmesi önemlidir. Toprağın çok nemli olması nedeniyle kimyasal maddelerin uygulanılmasındaki gecikmeler, toprak işlemenin yapılamaması, sulamanın gecikmesi verimde kayıplara neden olur. Damla sulama uygulaması ile bu tipteki tarımsal işlemler çok daha kolay olmakla birlikte bazı zamanlarda tüm bu işlemler eş zamanlı olarak da yürütülebilmektedir (Damla sulama yaparken aynı zamanda ilaçlama yapılabilir. Arazinin tava gelmesi beklenmeyebilir.)
Damla sulama yönteminde toprağın sadece bir bölümüne su verildiği için yabancı ot gelişiminde ve populasyonunda zamanla düşüş olacaktır. Verilen gübreler otlar tarafından değil bitkilerimiz tarafından alınacaktır. Yabancı otlar azaldığı için toprak işlemeleri azalacak ve maliyet düşecektir.
Damla sulama yönteminde toprak yüzeyinin tamamen ıslatılmaması, yapraklara su uygulanmaması nedeniyle toprağın ıslatılan yüzeyi genellikle taç örtüsü ile gölgelendiğinden buharlaşma kayıpları minimum düzeydedir. Bu nedenle bitkinin su tüketimi, dolayısıyla sulama suyu ihtiyacı azalmaktadır.
Damla sulama yönteminde bitkinin gelişme ve yetişme bölgesi sulama işlemine tabi tutulur. Yağmurlama sulama yönteminin olumsuz yönlerinden olan tarla civarındaki yollar ve komşu tarlaların sulanması bu yöntemde söz konusu olmadığından sulama suyundan tasarruf sağlanır. Bunun dışında düzensiz şekildeki tarlalar ile taşlı ve engebeli arazilerde de sulamanın yapılaması mümkündür.
Damla sulama yöntemi rüzgârdan etkilenmediğinden hemen hemen günün her saatinde sulama yapılabilir.
Genellikle uygulama oranı (debi) çok düşük olduğundan, bu miktar, su alma (infiltrasyon) hızına göre ayarlanabilir, böylelikle yüzey akışı dolayısıyla erozyon da önlenmiş olur.
Su uygulama randımanı diğer sulama yöntemlerine göre daha yüksektir. Bu nedenle su ve gübre eş bir dağılımla bitkiye ulaştırılır.
Basınç değeri, su uygulamasının yapıldığı ilk noktada genellikle yağmurlama sulama yöntemine göre çok düşük olamamasına karşın laterallerde genellikle 1-2 kg/cm2 arasındadır. Bu da daha ince kesitli ve ucuz boruların kullanımını mümkün kılmaktadır.
Düşük su kalitesi (atık su ve tuzlu su) kullanımı, damla sulama sistemleri için söz konusu olmaktadır. Bu tipte sular yağmurlama sulama sistemlerinde kullanılmamasına karşın damla sulama sistemlerinde kullanılabilir. Öylesine tuz içeren sular vardır ki damla sulama uygulaması ile çok iyi verim değerleri elde edilebilmektedir.
Damla sulama yönteminde en önemli sorun damlatıcıların tıkanmasıdır. Tıkanmaya, fiziksel (kum, mil vb.) ve kimyasal maddeler ile boru ve damlatıcı içindeki organik gelişim (algi) neden olmaktadır. Bu nedenle etkili bir filtrasyon işlemi, sistemin başarısı için oldukça önemlidir.
Zarar: Toprak üzerindeki lateraller, insanlar tarımsal işlemler, kuş ve hayvanlar tarafından zarar görebilir. Fakat delinen veya kesilen damla sulama borularını birbirine eklemek ve tamir etmek için parçalar her zaman ve uygun fiyatla temin edilebilir. 
Şekil 3. Damla Sulama Sisteminin Çalışma Prensibi Damla sulama sistemleri, aşırı sulamadan kaynaklanan tüm olumsuzlukları ortadan kaldıran ve bilimsel sulama metotlarının yapılmasını temin eden sistemlerdir. Bu sistemlerin üretilebilmesi yönünde yapılacak olan yatırımlar hem bölge hem de ihracat açısından son derece önem arz etmektedir. Söz konusu yatırım ile ilgili olarak genel, ekonomik, teknik ve mali bilgiler ekte verilmiştir. 5.4.4. Seramik, Kil, Taş ve Çimentodan Gereçler Sanayinde Yapılabilecek Yatırımlar Bu sanayi dalında hazır beton sektörü ele alınacaktır. Ülkemizin büyük bölümü deprem kuşağında yer almakta, sıkça karşılaşılan afetlerde büyük can ve mal kaybı yaşanmaktadır. Bu nedenle yapı güvenliği açısından betonun kalitesi vazgeçilmez bir unsur olarak ön plana çıkmaktadır. Ülkemizde kullanılan betonların durumu ise hazır beton teknolojisinin kullanılmasıyla beraber memnuniyet verici gelişmeler göstermeye başlamıştır. Günümüzde yüksek katlı binaların yapımından barajlara, prefabrikasyondan metro inşaatlarına kadar geniş bir yelpazede kullanılan hazır beton, inşaat teknolojisinde vazgeçilmez bir unsur olarak karşımıza çıkmaktadır. Diğer yandan elle beton dökmenin gayri-ekonomik olduğunun ve yeterli mukavemet elde edilemediği için büyük riskler taşıdığının, beton kullanıcılarına anlatılması gerekmektedir. Ülkemizin büyük bir bölümü, bu arada büyük şehirlerin hemen hemen tümü deprem kuşağında yer almaktadır. 01.01.1998 tarihinde yürürlüğe giren yeni deprem yönetmeliği bu durumu göz önüne alarak, yapı kalitesinin yükseltilmesi ve depreme gerçekten dayanıklı binalar üretilmesi için deprem bölgelerinde kullanılacak en düşük beton dayanım sınıfını C 20 olarak belirlemiş, böylelikle bir deprem esnasında olası can ve mal kaybını en aza indirmeye yönelik önemli bir adım atılmıştır. Yüksek teknoloji kullanılarak hazırlanan, içindeki karışım oranları bilgisayarlarla kontrol edilen, malzeme kalitesi standartlara uygun, taşınması ve gerekli yerlere ulaşması transmikser ve pompalar vasıtasıyla iyice kolaylaşan ve bütün bunları hızlı ve ekonomik şekilde gerçekleştiren hazır beton teknolojisi, günden güne yaygınlaşmakta ve inşaat sektörünün vazgeçilmez unsurlarından biri olmaktadır. Bir yapının en temel unsuru, o yapının ayakta durmasını sağlayan betonarme taşıyıcı iskelettir. Beton ve çelik inşaatın temel girdisini, betonarme ise inşaatın temel uygulamasını teşkil eder. Dolayısıyla beton inşaat sektörünün en temel girdisi, ekonomik olarak vazgeçilemeyecek malzemesidir. Mevcut koşullarda, betonun bir yanının genel maliyetindeki payı % 10'u ancak bulmaktadır. Afet Yönetmeliği ve ilgili diğer yasal hükümler uyarınca, ülkemizde birinci ve ikinci derece deprem bölgelerinde BS 20 sınıfının altında beton kullanılması yasaktır ve bu nitelikte betonlar, ancak yeterli donanımı ve laboratuarı bulunan hazır beton tesislerinde üretilebilir. Depremlerde yıkılan binalarda yapılan teknik araştırmalar standart dışı, kalitesiz beton kullanımının ve bilinçsiz uygulamaların bu yıkımlarda çok önemli rol oynadığını ortaya koymaktadır. Türkiye Hazır Beton Birliği (THBB), Avrupa Hazır Beton Birliği (ERMCO) üyesi bir kuruluş olarak, ülkemizin katılmayı hedeflediği Avrupa Birliği'nde ve diğer ülkelerde beton konusundaki yeni hukuksal düzenlemeleri yakından izlemekte ve Türkiye'ye uyarlanmasına gayret etmektedir. TS 11222 Hazır Beton Standardı'nın, THBB ve TSE'nin işbirliğiyle EN 206 Avrupa Beton Standardı paralelinde gözden geçirilerek yenilenmesi (Şubat 2001) bunun somut bir örneğidir. Seramik, kil, taş ve çimentodan gereçler sanayinde yapılabilecek 1 yatırım belirlenmiştir.
Bilgisayar kontrolüyle istenilen oranlarda bir araya getirilen malzemelerin, beton santralında veya mikserde karıştırılmasıyla üretilen ve tüketiciye taze beton olarak teslim edilen betona “Hazır Beton” denir. Hazır betonu, şantiyede elle ya da betonyerle karıştırılarak hazırlanan betondan ayıran temel unsur, hazır betonun modern tesislerde, bilgisayar kontrolüyle üretilmesidir. Hazır beton kullanıcısının hazır betonda arayacağı nitelikler TS 11222'de yer almaktadır. Hazır beton üretiminin su ölçme ve karıştırma işlemlerinin santralde veya trans mikserde yapılmasına göre iki farklı şekli bulunmaktadır:
Kuru karışımlı hazır beton, agrega ve çimentosu beton santralinde ölçülüp santralde veya trans mikserde karıştırılan, suyu ve varsa kimyasal katkısı ise teslim yerinde ölçülüp karıştırılarak ilave edilen hazır betondur. Kuru karışımlı hazır betonda şantiyede karışıma verilen su miktarına (formülde öngörülenden daha fazla olmamasına) ve karıştırma süresine (homojen bir karışım için yeterli süre) özel itina gösterilmesi gerekmektedir. Yaş karışımlı hazır beton, su dâhil tüm bileşenleri beton santralinde ölçülen ve karıştırılan hazır betondur. Hazır beton bileşenlerinin stoklanıp, kontrol altında karıştırılarak, hazır beton üretiminin gerçekleştirildiği ve trans mikserlere dolumun yapıldığı tesislere "beton santrali" denir. Beton santralleri karışım şekillerine göre "yaş ve kuru karışım" olmak üzere ikiye, depolama şekillerine göre de "bunkerli" ve "yıldız tip" olmak üzere ikiye ayrılmaktadır. Yıldız tip santralde santralin önünde yıldız şeklinde bir stoklama alanı vardır ve kova vasıtasıyla agregalar arkadaki karıştırma kazanına aktarılır. Bunkerli santralde ise agrega ve kumlar santralin önündeki bunkerlerde stok edilip, bantlı bir sistem ile karıştırma kazanına taşınır. Önce, hazır betonun üretiminde kullanılacak, doğru seçilmiş malzemelerin (çimento, agrega, su, katkı) kalitelerini ve birbirlerine uyumunu incelemek için laboratuar deneyleri yapılır. Bu deneylerden geçen malzemelerde zamanla olumsuz değişiklikler meydana gelmesinin önlenmesi için sürekli kalite denetimi yapılmalıdır. Hazır betonun üretim süreci, santral operatörünün üretilecek betonu tanımlayan formülün numarasını belirleyip, bilgisayar sistemini işletmesiyle başlar. İlk komuttan sonra ayrı bölmelerde stoklanmış bulunan agrega, çimento ve su aynı anda tartılır. Daha sonra tartılmış agrega bant veya kovayla taşınarak mikser kazanına aktarılır. Bu sırada çimento, su ve formülde varsa kimyasal katkı maddesi de kazana aktarılır ve karıştırılır. Bir harman betonun hacmi santralden santrale değişmekle birlikte, genellikle 1–3 m3 'tür. Santralde karışma süresi de harman hacmiyle orantılı olarak standartlar tarafından belirlenmiştir. TS 11222 Beton - Hazır Beton Standardı'na göre, 1 m3 ve altındaki harmanlar için karıştırma süresi en az 45 saniye, ek her 0,5 m3 için ek 15 saniyedir. (Ancak, yaş karışım türü üretimde taşıma sırasında, mikser içinde de karışım olduğu dikkate alınarak, bu süre yarıya kadar azaltılabilir.) Yeterince karıştırılmış olan harman, transmiksere boşaltılır, dolum tamamlanıncaya kadar aynı işlem devam eder. Betonun basınç mukavemeti standart kür koşullarında saklanmış (20 0C±2 0C kirece doygun su içerisinde), 28 günlük silindir (15 cm çap, 30 cm yükseklik) veya küp (15 cm kenarlı) numuneler üzerinde ölçülür. Betonun işlenebilme özelliği kıvamı ile tayin edilebilmektedir. Kıvam, betonun kullanım yerine (kalıp geometrisi, demir sıklığı, eğim), betonu yerleştirme, sıkıştırma, mastarlama imkânlarına ve işçiliğine, şantiyede beton iletim imkânlarına (pompa, kova) bağlı olarak özenle seçilmesi gereken bir özelliktir. Hazır Beton Standardı TS 11222 de 5 kıvam bulunmaktadır. K1, K2, K3, K4 ve K5 sembolleri ile tanımlanan bu kıvamlar çökme (slump) konisi deneyi ile ölçülmektedir. Hazır betonda şantiye teslimi kıvam, taşıma süresi ve beton sıcaklığına bağlıdır. Taşıma süresi kıvamı etkilemekte, süre uzadıkça ve hava sıcaklığı yükseldikçe santralden şantiyeye kıvam kaybı artmaktadır. Bu kıvam kaybının betona su verilerek dengelenmesi mukavemeti düşürmektedir. Beton yerleştirme işlemi sırasında vibratör kullanılması kaçınılmazdır. "Afet Bölgelerinde Yapılacak Yapılar Hakkında Yönetmelik"de vibratör kullanmadan beton dökümü işlemini yasaklamıştır. Şişleme, tokmaklama v.b. elle sıkıştırma usulleri, yalnızca vibratör kullanımıyla beraber, yardımcı usuller olarak kullanılabilir. Özellikle bina sektöründe beton işçiliğinde bilinç ve eğitim düzeyi düşük olduğundan taşıma, yerleştirme ve mastarlama işlemlerinin kolaylığı açısından 18–22 cm çökmeli, çok akıcı kıvamlı beton kullanma, bu amaçla da şantiyede hazır betona su verme eğilimi çok yüksektir. Bu eğilimin mukavemet düşürücü zararlı sonucunu yok etmek için Türkiye Hazır Beton Birliği Yönetim Kurulu bir karar alarak üyelerine şantiye teslimi beton kıvamını K4 düzeyinde (çökme >16 cm) tutmalarını tavsiye etmiş, bunu yaparken su/çimento oranına (dolayısıyla mukavemete) dikkatlerini çekmeyi de ihmal etmemiştir. Bu konuda bilgilenen ve bilinçlenen müşteriler K4 kıvamlı beton sipariş vermektedir. Beton içinde kullanılacak en iri agrega tane büyüklüğünün kalıp en dar boyutu, döşeme derinliği, pas payı, en sık donatı aralığı gibi unsurlarla uyumlu biçimde, TS 500 de belirtilen şekilde seçilmesi gerekir. Hazır Beton standardına uygun olarak şantiyeye teslim edilen taze hazır beton sıcaklığının +5 0C'den az olmaması gerekmektedir. Hazır beton üreticisinin beyan ettiği değere göre birim ağırlığa¸ ±%2 tolerans getirilmiştir. Örneğin beyan edilen değer 2.350 kg/m3 ise 2.350 x 0.02=47 kg/m3 bulunur. Dolayısıyla tolerans sınırları 2.350±47 kg/m3 olmaktadır. Birim ağırlık yoluyla metraj sorunları çözümlenebilmekte, transmikser boş ve dolu tartılarak beton ağırlığı ve hacmi belirlenebilmektedir Önerilen yatırım konusu ile ilgili olarak üretilmiş “Sanayi Profili” çalışması bulunmamakla birlikte, girişimci yatırımla ilgili olarak gerekli ekonomik, teknik ve mali bilgileri araştırmalıdır. 5.4.5. Enerji Sektöründe Yapılabilecek Yatırımlar Enerji sektörü başlığı altında yapılabilecek 1 yatırım belirlenmiştir.
Türkiye güneş kuşağı içerisinde bulunan bir ülke olarak, gelişen güneş enerjisi teknolojisine uygun biçimde bu enerjinin kullanımını geliştirmelidir. Ülkemizde güneş enerjisi bugünkü yerli teknolojik koşullarda olması gereken düzeyde kullanılmamaktadır. Güneş enerjisinin kullanım alanları çok çeşitli olup, amaca göre değişmektedir. Bu enerjinin kullanım amaçları şöyle sıralanabilir:
Güneş enerjisinin kullanılabilmesi için öncelikle toplanması gerekir. Bu toplama işlemi ısıl ve elektriksel olmak üzere iki farklı yöntemle yapılmaktadır. Basitlik ve ucuzluk gibi sebeplerle ısıl toplama yöntemi daha çok tercih edilmektedir. Isıl güneş kollektörleri; düz yüzeyli ve yoğunlaştırmasız, odaklı ve yoğunlaştırmalı, güneş havuzları olmak üzere üç değişik tipe ayrılmaktadır. Düz yüzeyli kollektörler 100 oC'yi aşmayan uygulamalarda kullanılırken, odaklı kollektörlerle 3.000 oC düzeyinde uygulamalar yapılabilmektedir. Güneş havuzları ise düşük sıcaklıklarda büyük miktarda ısı toplamaya yarar. En yaygın kullanım alanı bulan düz yüzeyli yoğunlaştırmasız kollektörlerdir. Toplanan ısı enerjisi bir akışkana aktarılarak, kullanım alanına ya da fiziksel depolama ortamına taşınır. Elektriksel güneş kollektörleri güneş pilleri olup, yarı iletken diyod yapısındaki bu piller güneş ışığını, fotonlarından yararlanarak fotoelektrik (PV) olay gereğince direkt elektrik enerjisine çevirirler. Değişik yarı iletken malzemeler güneş pili yapımında kullanılmaktadır. Ancak, silisyum kullanılan en yaygın malzeme durumundadır. Kristal silisyum, galyum arsenit, amorf silisyum, kadmiyum tellurid, bakırindiyumdiselenid başlıca malzemelerdir. Güneş pili üretimi yüksek elektronik teknoloji gerektirmektedir. Türkiye'de güneş enerjisinin tüm kullanım alanları ile yaygınlaştırılması gerekmektedir. Ancak, ısıl uygulamaların ağırlığı olmak zorundadır. Güneş ışınlarından yararlanarak enerji ihtiyacına katkıda bulunmak için uygulanması kolay, sistemin teknolojik olarak basit ve ucuz olması gibi özelliklerinden dolayı kullanımı en yaygın olanı güneş kollektörleridir. Bugün Türkiye’de güneş enerjisinden faydalanmak için ticari olarak üretilen ürünler; sıcak su üretmeyi amaçlayan ve genelde su veya antifrizli su dolaşımlı kollektörler olarak tanımlamak mümkündür. Güneş ışınlarından faydalanmak ve bunlardan enerji elde etmek, ekonomik olarak güneşlenme süresinin belirli bir seviyenin üzerinde olduğu yörelerde mümkündür. Genelde bu süre 2.000 saat/yıl olarak belirtilmektedir. Türkiye güneş enerjisini kullanma açısından potansiyeli en yüksek ülkeler arasında yer almaktadır. Ülkemizde güneşlenme saati en düşük olan Karadeniz Bölgesinde bile bu değer 2.000 saat/yıl olarak gerçekleşmektedir. Yapılacak yatırım, özellikle GAP bölgesini içine alacak geniş bir yelpaze ve ihracata yönelik olarak düşünülmelidir. Bu sebeple üretim kapasitesini yüksek seçmek suretiyle, yılda 24.000 adet/yıl güneş kollektörü üretimi ve 60 kişi istihdam edebileceği bir tesis olarak düşünüldüğünde 750.000 $’lık bir yatırım gerekecektir. Yatırım kapasitesinin daha düşük tutulması durumunda, düşünülen kapasiteyle orantılı olarak daha az bir sabit yatırımla yatırımı gerçekleştirmek mümkün olacaktır. Şimdi de genel bir değerlendirme yapılacak olur ise;
Bu bölüm, yukarıda belirtilen ihtiyaçlar göz önüne alınmak suretiyle gerekli değerlendirmeler yapılarak hazırlanmıştır. Bu bölümde, yatırımcıların kolay karar verebilmeleri yönünde pratikte ne yapılması gerekiyorsa yapılmış ve bu anlamda sektörel bilgilerin yanı sıra, yatırım önerileriyle ilgili olarak yıllar itibariyle sektördeki gelişmeler ile yatırım gerekçeleri ve yapılabilecek yatırımlar hakkında profil bilgiler aktarılmıştır. Bir ülkede ekonomik gelişmenin en önemli şartlarından biri yatırımların rasyonel bir şekilde en verimli alanlara yapılmasıdır. Üretim faktörlerinin etkin ve verimli kullanımı en uygun zamanda gerekli olan yatırımların yapılması ile gerçekleşir. Ülkelerin kalkınmasındaki temel faktörlerden biri de tasarrufların başka bir ifadeyle finansal kaynakların karlı ve verimli alanlara tahsis edilmesidir. Bu anlamda yatırım projelerinin değerlendirilmesinde “Yatırım Ortamı ve Yapılabilecek Yatırımlar Araştırması”nın önemi ortaya çıkmaktadır. Bu çalışmada, başlangıçta bir girişimcinin ihtiyaç hissedebileceği tüm bilgilerin verilmesine özen gösterilmiştir. EK’te yer alan önerilen yatırım konularına ait ve fizibilite özeti niteliği taşıyan “Sanayi Profili” çalışmaları ise girişimcinin yapacağı yatırıma ait genel, ekonomik, teknik ve mali bilgileri içermesi açısından son derece önem arz etmektedir. 5.5. ÖNERİLEN YATIRIMLARIN YAPILABİLİRLİKLERİ Önerilen yatırımların yapılabilirlik şartlarını ortaya koymak amacıyla, ham madde, finansman, yönetim, pazar, pazarlama, organizasyon ve benzeri kriterlere uygunlukları ile söz konusu yatırımların hangi şartlarda gerçekleştirilebilecekleri aşağıda verilmiştir. Önerilen yatırımların ekonomik kriterlere göre yapılabilirlikleri çizelge 11’de verilmiştir. Çizelge 11. Önerilen Yatırımların Ekonomik Kriterlere Göre Yapılabilirlikleri
Önerilen yatırımların yapılabilirliklerini ortaya koymak amacıyla yukarıda verilen çizelgede dikkate alınan kriterler aşağıda verilmiştir. Yapılabilirlik Kriterleri:
Yukarıdaki kriterlere göre; ( – ) : Yatırımın ilgili kriterlerde problemlerle karşılaşacağını, ( + ) : Yatırımın ilgili kriterlerde problemlerle karşılaşmayacağını. Gösterir. Yapılabilirlik Durumları: A : Mevcut şartlarda gerçekleştirilebilir yatırım B : Kısa vadede gerçekleştirilebilir yatırım C : Orta vadede gerçekleştirilebilir yatırım Yukarıdaki yapılabilirlik durumlarına göre; ( x ) : Yatırımın hangi durumda gerçekleştirilebileceğini gösterir. A sütunu x ile işaretli yatırımlar, doğal kaynak, beşeri kaynak ve finansman potansiyeline bağlı olarak mevcut şartlarda gerçekleştirilebilecek yatırımlardır. B sütunu x ile işaretli yatırımlar, doğal kaynak, beşeri kaynak ve finansman potansiyeline bağlı olarak kısa vadede sağlanacak gelişmeler sonucu gerçekleştirilebilecek yatırımlardır. C sütunu x ile işaretli yatırımlar, doğal kaynak, beşeri kaynak ve finansman potansiyeline bağlı olarak orta vadede sağlanacak gelişmeler sonucu gerçekleştirilebilecek yatırımlardır. SONUÇ: Yapılan araştırmalar sonucu 18’i tarım sektöründe, 1’i hayvan ürünleri atıklarına dayalı imalat sanayinde, 1’i doğal kaynakların değerlendirilmesine yönelik imalat sanayinde ve 10’u da genel imalat sanayinde olmak üzere toplam 30 yatırım yapılabilir bulunmuştur. Yatırımlar, yapılabilirlik kriterleri açısından ele alındığında önerilen yatırımların;
Problemlerle karşılaşabileceği söylenebilir. Yatırımlar, yapılabilirlik durumları açısından ele alındığında bu yatırımların;
Gerçekleştirilebileceği söylenebilir. Yapılan analiz sonucunda yapılabilecek yatırımların ağırlıklı olarak finansman temini ile ilgili olarak problemlerle karşılaşacağı belirgin olarak karşımıza çıkmaktadır. Dolayısıyla sermayenin bir araya getirilmesi konusu önemini korumaktadır. Her ne kadar önerilen yatırımlar için bu çeşit değerlendirmeler yapılıyor ise de; sözü edilen yatırımların sağlıklı olarak gerçekleştirilebilmesinin, teknik ve sosyal alt yapı bileşenlerindeki olumsuzlukların giderilebilmesi yanı sıra tehdit unsurlarının fırsatlara ve zayıf yönlerin ise güçlü yönlere dönüştürülmesi halinde daha anlamlı olacağı düşünülmektedir. Bu raporda önerilen veya önerilmeyen diğer yatırım konuları ile ilgili olarak hazırlanan ve yatırımın niteliği, üretim metodu, yatırım temrin planı ve yatırımın kârlılığı gibi yatırımlarla ilgili açıklayıcı teknik bilgilerin yer aldığı “Sanayi Profilleri” hazırlanarak illerde “Sanayi ve Ticaret Müdürlüğü” ile “Sanayi ve Ticaret Odaları” vasıtasıyla yatırımcıların hizmetine sunulmuş ve önümüzdeki dönemlerde de sunulmaya devam edecektir. Bu çalışmanın Iğdır ilimize dolayısıyla da ülkemize hayırlı olması en büyük temennimizdir.
6. SONUÇ VE DEĞERLENDİRME Ön araştırma, yerinde yapılan inceleme, literatür araştırmaları ve ilgili kurum ve kuruluş yetkilileri ile yapılan görüşmeler sonucu Iğdır’ın gelişme sürecini henüz tamamlayamadığı; bitkisel tarım, hayvancılık, ticaret ve sanayi alanlarında gelişme potansiyeline sahip olduğu belirlenmiştir. Iğdır’da yapılması gerekenler kısaca aşağıda verilmiştir:
YARARLANILAN KAYNAKLAR
KISALTMALAR:
Yüklə 3,5 Mb. Dostları ilə paylaş:
| ||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||