Mała encyklopedia kultury antycznej

Caligula zob. Kaligula.

Calissia dziś Kalisz; pojawia się po raz pierw­szy na mapie słynnego matematyka, geografa i astronoma z II w. n.e., Klaudiusza Ptolemeusza.

calix łac. 1. naczynie do picia wina, kielich, czarka. 2. naczynie kuchenne do gotowania, garnek. 3. mosiężna rura, przewód w akweduk­tach.

Callaecia zob. Gallaecia.

Callimachus zob. Kallimach.

calones łac. niewolnicy używani do najniższych posług; w wojsku — ciury obozowe, giermkowie, masztalerze itd.

Calor 1. rzeka przepływająca przez kraj Samnitów. 2. rzeka w Lukanii.

Calpe zob. Kalpe.

Calpurnii Kalpumiusze, rzymski ród pocho­dzenia plebejskiego. 1. Calpurnius Flamma, try­bun wojskowy w czasie pierwszej wojny punic-kiej; w czasie walk na Sycylii w r. 258 p.n.e. za cenę własnego życia z niewielkim oddziałem żołnierzy uratował armię rzymską od zagłady.

2. Lucius C. Bestia, trybun ludowy w r. 121 p.n.e,. konsul w r. 111, prowadził wojnę przeciw Ju-gurcie, dał mu się jednak przekupić i zawarł niekorzystny pokój, za co po powrocie do Rzy­mu został skazany na wygnanie. 3. Lucius C. Bestia, zwolennik Katyliny. 4. Lucius C. Bestia oskarżony de ambitu, był broniony przez Cyce­rona. 5. Marcus C. Bibulus zob. Bibulus. 6. Ti-tus C. Siculus, sielankopisarz z czasów Nerona, naśladowca poezji bukolicznej Wergiliusza. Za­chowało się 7 jego utworów. Jemu również przypisuje się bezimienny panegiryk Laus Pisonis (Pochwała Pisona). — Główna gałąź tego rodu używała przydomka Piso. Najważniejszymi jej przedstawicielami są: 7. Caius C. Piso, brał udział w bitwie pod Karmami w r. 216 p.n.e. i dostał się do niewoli kartagińskiej, lecz przy wymianie jeńców został przez Hannibala odesłany do Rzymu. 8. Lucius C. Piso, propretor w r. 184, odniósł wraz z 1. Kwinkcjuszem Kryspinem wielkie zwycięstwo nad Luzatynami nad rzeką Tagus. W r. 180 został konsulem i w tymże roku został otruty przez swą żonę i syna. 9. Lu­cius C. Piso Frugi, trybun ludowy w r. 149, konsul w r. 133 p.n.e., pokonał zbuntowanych wówczas niewolników sycylijskich. Był zaciętym przeciwnikiem reform agrarnych Gajusza Grak-chusa. Napisał Annates (Roczniki), doprowadza­jąc je do r. 146 p.n.e. Wprowadził stały sąd, trybunał dla prowadzenia procesów o zdzierstwo, de pecuniis repetundis. Dla prawości charakteru otrzymał przydomek Frugi (wstrzemięźliwy, ucz­ciwy, szlachetny), który odziedziczyli jego po­tomkowie w linii prostej. 10. Lucius C. Piso Frugi, syn poprzedniego, walczył w armii swego ojca na Sycylii, zmarł w r. 112 w Hiszpanii, którą zarządzał. 11. Caius C. Piso, konsul w r. 67, zacięty przeciwnik Cezara, oskarżył go na pamiętnym posiedzeniu senatu w dniu 5 grud­nia 63 r. p.n.e. o udział w spisku Katyliny. Była to zemsta za to, że krótko przedtem z ini­cjatywy Cezara został oskarżony o nadużycia popełnione w czasie swego namiestnictwa w Gallia Narbonensis. 12. Cnaeus C. Piso, zwolennik Ka­tyliny, późniejszy przeciwnik Pompejusza, wy­słany do Hiszpanii jako kwestor, został tam zamordowany z powodu swej bezwzględności. 13. Marcus C. Piso Pupius, w latach 67 - 63 p.n.e. walczył pod dowództwem Pompejusza w wojnie z piratami i przy zdobywaniu Jerozolimy. W r. 61 został konsulem. 14. Lucius C. Piso Frugi, przeciwnik Werresa, z którym jedno-

Cahinus

132

Campus Martius

cześnie był pretorem na Sycylii. Przyjaciel Cy-cerona, ojciec pierwszego męża jego córki Tulii. 15. Lucius C. Piso Caesoninus, teść Cezara (córka jego, Calpumia, była trzecią i ostatnią żoną Cezara), konsul w r. 58 p.n.e., zacięty wróg Cycerona. 16. Cnaeus C. Piso, w czasie wojny domowej walczył pod rozkazami Brutusa i Kassjusza. Mimo swych republikańskich prze­konań został w r. 23 p.n.e. mianowany konsu­lem. 17. Cnaeus C. Piso, syn poprzedniego, gubernator Syrii w czasie panowania Tyberiusza, był podejrzany o otrucie Germanika. Pod na­ciskiem opinii Tyberiusz był zmuszony oddać go pod sąd; wkrótce potem odebrał sobie życie. 18. Caius C. Piso, uknuł spisek na życie Nerona w r. 65. Zdradzony przez jednego z uczestników sprzysiężenia, Rufusa Fenniusza, odebrał sobie życie, pociągając za sobą Lukana, Petusa, Senekę, samego Rufusa i in. 19. Lucius C. Piso Licinianus, syn Marka Licyniusza Krassusa Frugi, adoptowany przez cesarza Galbę i wy­znaczony na jego następcę, został po detroni­zacji Galby zamordowany przez żołnierzy Otho-na w r. 69 n.e.

Całyinus przydomek kilku rodów rzymskich (zob. Domitii).

Calvisii ród rzymski, 1. Caius Calyisius Sa-binus, legat Cezara w r. 48 p.n.e., w 45 r. pretor prowincji Afryki, konsul w r. 39. 2. C. Sabinus. oskarżyciel Agryppiny matki Nerona, może iden­tyczny z niewykształconym bogaczem C. Sabi-nem wspomnianym przez Senekę.

Calvus (Caius Licinius Macer C.) poeta i uta­lentowany mówca rzymski (82-47 r. p.n.e.);

zwolennik attycyzmu, surowo krytykował mowy Cycerona. Jako poeta należał do kręgu naśla­dowców poetów hellenistycznych, tak jak jego przyjaciel, Katullus. Napisał szereg elegii ża­łobnych, krótkich poematów, epigramów i in. Z mów jego najsłynniejsza była mowa przeciw trybunowi ludowemu Publiuszowi Watyniuszowi. Cała twórczość C., poza nielicznymi fragmentami, zaginęła.

Camalodunum (lub Camulodunum) dziś Col-chester; główne miasto Trinobantów w Brytanii;

tu w r. 43, za panowania Klaudiusza, została założona pierwsza kolonia wojskowa dla we­teranów.

Camenae (pierwotnie Casmenae, Carmenae, od cano śpiewać) Kameny, bóstwa italskie, nimfy wód, obdarzone darem wieszczym, utoż­samiane z greckimi Muzami (zob.).

Cameria starożytne miasto sabińskie w La-cjum.

Camerinum dziś Camerino; miasto w Umbrii na granicy Picenum.

Camilla jedna z bohaterek Eneidy, królowa Wcisków, słynąca z szybkiego biegu, walczyła dzielnie w szeregach wojska Tumusa; została zdradziecko zabita przez Arunsa.

camilli i camillae łac. rzymscy chłopcy i dziew­częta, wolno urodzeni, zdrowi i urodziwi, któ­rych rodzice żyli jeszcze, używani do pomocy kapłanom w czasie ofiar i uroczystości religij­nych. Chłopcy odziani byli wówczas w krótkie tuniki przepasane na biodrach, dziewczęta zaś występowały w długich do ziemi stołach.

Camillus przydomek rodu Furiuszów.

Campania zob. Kampania.

Campus Martius Pole Marsowe w Rzymie, równina położona między Collis Hortulorum (Pincio) i Kwirynałem od wschodu, Tybrem od zachodu i Kapitelem od południa, tworzyła ro­dzaj placu długości 2 km i szerokości 1900 m. Zupełnie odmienna od innych dzielnic Rzymu, rozsiadłych na wzgórzach, weszła administra-cyjnie w skład samej Urbs dopiero za czasów Augusta. Niemniej jednak już w okresie republiki odgrywała ogromną rolę jako jedyna przestrzeń, gdzie mogły się gromadzić wojska, którym względy religijne zabraniały przekroczyć świętych granic miasta pomerium. Pole Marsowe stało się więc miejscem przeglądów oddziałów wojsko­wych i innych uroczystości militarnych. Wg le­gendy, na C. M. w pobliżu Palus Caprae (Bagno Kozy) miał Romulus dokonać ostatniego prze­glądu sił zbrojnych, podczas którego zniknął w' cudowny sposób. W okresie republiki tutaj ogłaszali konsulowie roczny zaciąg do wojska. W tym też czasie odbywały się w Saepta, za ogrodzeniami, zebrania wyborcze, comitia cen-turiata; tu również co pięć lat cenzorowie od­bywali cenzus. Niekiedy na C. M. obradował senat, np. gdy przyjmował obcych posłów, którzy nie mogli przestąpić pomerium. Z C. M. łączyły się Forum Holitorium, targ na warzywa, oraz Campus Flaminius, obejmujący przestrzeń zamkniętą obecnie Kapitelem Piazza Yenezia, Corso Vittorio Emmanuele, Via Arenula i Tyb­rem; w okresie republiki C. M. stanowił łąkę zwaną Prata Flaminia. Dzielnica ta zabudowywała się i zaludniała bardzo wolno. Dopiero dekret wydany w r. 88 p.n.e., na mocy którego połud-

Camulodiinum

133

canticum

niowa część C. M. od strony Kapitelu została przeznaczona na sprzedaż w celu uzyskania środków na wojnę z Mitrydatesem, wpłynął na rozbudowę tej dzielnicy. Pod koniec republiki powstało tu wiele budowli publicznych oraz do­mów prywatnych. W V w. p.n.e. wybudowano tu świątynię Apollina, w III w. p.n.e. świątynie Bellony i Janusa, Spes, Circus Flaminius, w II w. p.n.e. świątynie Herkulesa i Muz, Junony, La­rów, portyki Metellusa i Minuciusa. W I w. p.n.e. powstały tu świątynie Jutumy i Venus Victrix, Tabularium, tzn. archiwum państwowe, portyki Filipa i Pompejusza, teatr Pompejusza wraz ze świątynią Jowisza Statora oraz Saepta lulia. Cezar kazał tu założyć sztuczne jezioro dla od­bywania pokazowych bitew morskich, naumachia. Pierwszy raz odbyło się widowisko z bitwą mor­ską w r. 46 p.n.e. August włączył w obręb miasta, do regionu VII, część wschodnią C. M., poło­żoną między via Flaminia i Collis Hortulorum, do regionu IX zaś część zachodnią, ograniczoną przez via Flaminia, Tybr i Kapitel, obejmującą również Campus Flaminius i Forum Holitorium. W okresie cesarstwa C. M. traci swoje znaczenie polityczne wobec zniesienia comitia centwiata, natomiast otrzymuje monumentalne i artystyczne rozwią­zania urbanistyczne. August wzniósł tu szereg wspaniałych budowli: świątynię Bonus Eventus, termy Agryppy, których część stanowi przebu­dowany później Panteon, portyk Wipsaniusza Agryppy, gdzie umieszczono mapę imperium rzymskiego. Ara Pacis (Ołtarz Pokoju), portyk Oktawii, teatry Marcellusa i Balbusa oraz swe wspaniałe mauzoleum w południowej części C. M., w pobliżu Tybru. Tyberiusz wzniósł tu łuk trium­falny, Neron oprócz łuku triumfalnego również amfiteatr i termy, Domicjan Odeon i stadion, Hadrian łuk triumfalny, Antoninus kolumnę i świątynię ubóstwionego Hadriana, Aleksander Sewerus bazylikę i termy, Aurelian świątynię Słońca i koszary kohorty miejskiej. Późniejsi ce­sarze wznosili również łuki triumfalne. W r. 271 n.e. cesarz Aurelian otoczył C. M. murami z bramą Porta Flaminia (dziś Porta del Popolo). Główną arterią komunikacyjną tej dzielnicy była via Flaminia (dziś Corso Umberto), przecinająca ją wzdłuż, na odcinku od Kapitelu do Murów Serwiańskich, zwana via Lata.

Camulodiinum zob. Camalodunum.

Camulogenus wódz galickiego plemienia Senonów, zabity przez Labienusa w r. 52 p.n.e., w bitwie pod Lutecją.

Canariae insulae zob. Fortunatae insulae.

candela łac. świeca zrobiona z sitowia obla­nego woskiem lub łojem; był to pierwotny sposób oświetlania, zanim wprowadzono lampy oliwne, używany przez ludzi biednych; bogatsi używali lamp zwanych lucerna.

candelabrum łac. pierwotny lichtarz do umiesz­czania świec, później podstawa do lampy. Zob. lampy.

candidatus łac. 1. obywatel rzymski ubiegający się o urząd; ubierał się on w białą togę (toga candida). 2. c. principis polecony przez cesarza kandydat na urzędnika lub członka senatu. 3. candidati przyboczna straż cesarza, którą do­wodził urzędnik zwany magister officiorum. Prawdopodobnie nosiła ona białe uniformy.

Canidia u Horacego czarownica i trucicielka, wg komentatorów starożytnych miała być sprze­dawczynią perfum w Neapolu i nazywać się Gratidia.

Candidus Crassus (I w. p.n.e.) jeden z do­wódców Antoniusza; brał udział w wyprawie przeciw Fartom i w działaniach przeciwko Ok­tawianowi. Z chwilą rozgromienia floty pod Akcjum schronił się do Egiptu; Oktawian skazał go na śmierć.

Caninii Kaniniusze, ród rzymski pochodze­nia plebejskiego; nosili przydomki Gallus i Rebilus. 1. Caius Caninius Rebilus legat Cezara w Galii w latach 52 - 51 p.n.e. W r. 49 pośred­niczył w układach między Cezarem i Pompejuszem, brał udział w bitwie pod Tapsus w r. 46 i w wojnie w Hiszpanii w r. 45. 2. Lucius C. Gallus, trybun ludowy w r. 56 p.n.e., najpierw oskarżyciel, potem zięć Antoniusza, zwolennik Pompejusza.

Cannae zob. Karny.

Canninefates plemię mieszkające w Batawii, pokonane przez Tyberiusza w r. 4 n.e. W r. 71 n.e. C. brali udział w powstaniu przeciw Rzy­mianom, w czasie którego zniszczyli rzymską flotę.

Cantabria zob. Kantabria.

cantharus łac. (gr. kdntharos) 1. naczynie do picia z szerokim otworem, bardzo pękate, kufel. 2. rodzaj morskiej ryby. 3. basen fontanny w formie litery c.

canticum (łac., od cano, canto, śpiewam) w tragedii i komedii rzymskiej oraz w mimach partia solowa śpiewana przy towarzyszeniu au-losu, o wielkiej rozmaitości miar rytmicznych. W szerszym znaczeniu c. obejmują także partie

Cantii

134

capsarius

monologiczne i dialogiczne dramatu rzymskiego utrzymane w metrach innych niż senar jambi-czny (ten charakteryzował tzw. diverbia).

Cantii plemię brytyjskie zamieszkujące wscho­dnią część Brytanii.

Cantium dziś Kent; kraina we wschodniej Brytanii z przylądkiem tej samej nazwy.

Canulei Kanulejusze, rzymski ród pochodze­nia plebejskiego. 1. Caius Canuleius, trybun ludowy z r. 445, spowodował uchwalenie prawa o zniesieniu zakazu małżeństw między patrycju-szami a plebejuszami, jak również prawa o wy­borze konsulów z obu stanów (leges Canuleiae). 2. Marcus C; w r. 421 trybun ludowy. 3. Lu-ctus C. 1. fttius, artysta podpisany na wielu na­czyniach pochodzących ze sławnych warsztatów ceramicznych w Cales (III - II w. p.n.e.). 4. Lu-cius C. Dives, pretor w r. 171 p.n.e. zarządzający prowincjami hiszpańskimi.

Canusium dziś Canosa; starożytne miasto w Apulii na prawym brzegu rzeki Aufidus, założone przez Greków, słynne z warsztatów ceramicznych i pięknej wełny. Marcellus poniósł tutaj klęskę w czasie drugiej wojny punickiej, w r. 208 p.n.e.

Capella (Martianus Felix C.) pisarz żyjący w V w. n.e., rodem z Afryki, autor dzieła encyklopedycznego De nuptiis phihhgiae et" Mercwii (O ślubie filologii z Merkuriuszem) w 9 księgach, bardzo popularnego przez całe średniowiecze. Obejmowało siedem sztuk wy­zwolonych i zawierało wiadomości z zakresu retoryki, astronomii, matematyki, geometrii i innych nauk.

Capena dziś Civitucola; miasto w Etrurii u stóp góry Soracte, założone prawdopodobnie przez osadników z Wejów i od niego uzależ­nione. Jedna z bram Rzymu, u stóp mons CaeJius, przez którą przechodziła via Appia, została nazwana porta C.

Caper (Flavius C.) gramatyk rzymski z II w. n.e.; zachowały się pod jego imieniem dzieła De orthographia i De verbis dubiis.

capita aut navia (/ac. dosł.: głowy czy okręt) gra rzymska polegająca na tym, że rzucano mo­netą, o wygranej zaś decydowało, czy upadła stroną, na której widniała głowa bóstwa, czy tą, na której był przedstawiony okręt (por. grę w orła i reszkę).

capite censi łac. obywatele rzymscy nie po­siadający cenzusu majątkowego wymaganego do pełnienia służby wojskowej, początkowo spisy­wani jako „głowy (caput) rodzin". Utworzono z nich jedną centurię.

capitis deminutio łac. utrata lub ograniczenie zdolności prawnej obywatela rzymskiego, okre­ślanej przez trzy czynniki: 1) status libertatis, którego utrata (utrata wolności) powodowała capitis deminutio maxima, tj. całkowitą utratę Cywilnej zdolności prawnej; 2) status civitatis, którego utrata powodowała capitis deminutio media, tj. utratę cywilnej zdolności prawnej jednakże z zachowaniem zdolności prawnej wg ius gentium. Następowała np. wskutek skazania na wygnanie, przesiedlenia się do kolonii latyńskiej itp.; 3) status familiae, którego zmiana powodowała capitis deminutio minima, tj. utratę praw przysługujących członkom dotychczasowej rodziny agnatycznej z równoczesnym nabyciem praw nowej rodziny, np. przy adopcji czy w wy­padku zamążpójścia. Utrata jednego z trzech wymienionych status powodowała m.in. wy­gaśnięcie cywilnych długów kontraktowych.

Capito 1. przydomek rodu Atejuszów (zob. Ateif). 2. zob. Cossutianus.

Capitolinus (lulius C.) zob. Scriptores Histo-riae Augustae.

Cappadocia zob Kappadocja.

Capraria 1. wyspa na M. Tyrreńskim, na wschód od pn. cypla Korsyki. 2. zob. Egackie Wyspy, i

Capreae dziś Capri; piękna wysepka w po­bliżu wybrzeża kampańskiego, na wprost zatoki Puteoli, wg legendy zamieszkana najpierw przez Telebojów. Wyspę tę zakupił od mieszkańców Neapolis cesarz August, później przeszła na własność Tyberiusza, który spędził na niej osta­tnie lata swego życia.

Capricornus (gr. Ajgókeroś) konstelacja Ko­ziorożca.

Caprotina przydomek Junony; święto Junony C. obchodzono 7 lipca (Nonae Caprotmae).

capsa (łac. demin. capsula, capsella) drew­niana skrzynka do przechowywania i przewo­żenia rzeczy, najczęściej skrzynka do przecho­wywania zwojów papirusowych.

Capsa dziś Kafsa, Gafsa; miasto we wschod­niej Numidii; Jugurta po zdobyciu go umieścił tam swój skarbiec. W r. 106 p.n.e. Mariusz zdobył je i zburzył. Za czasów Hadriana otrzy­mało prawa municypium, później zostało uznane za kolonię.

capsarius łac. człowiek, który nosi lub opie­kuje się skrzynką (capsa, zob.): 1. niewolnik

Capua

135

Carrinas

odprowadzający chłopca do szkoły i niosący za nim jego skrzynkę z książkami i przyborami szkolnymi. 2. szatniarz w łaźniach miejskich, którego opiece powierzone były skrzynie z odzie­żą kąpiących się.

Capua zob. Kapua.

Caracalla zob. Karakalla.

Carales (gr. Karalis) dziś Cagliari; miasto i przylądek na Sardynii, nad zatoką tej samej nazwy.

Caratacus (lub Caractacus) wódz oddziałów brytyjskich prowadzący wojnę z Rzymianami za panowania Klaudiusza.

Carausius (Marcus Aurelius C.) dowódca floty rzymskiej za Dioklecjana i Maksymiana w wy­prawie przeciw piratom germańskim. Gal z po­chodzenia, usiłował uniezależnić się od cesarzy rzymskich, opierając swoje plany na flocie, którą dowodził, i na armii rzymskiej rozloko­wanej w Brytanii. W r. 287 n.e. ogłosił się ce­sarzem i panował, przebywając głównie w Bry­tanii, aż do r.-293, w którym został zamor­dowany.

Carbo przydomek rodu Papiriuszów (zob. Papirii).

Cardea bogini rzymska, opiekunka drzwi (cardines zawiasy), stojąca na straży domu i życia rodzinnego; święto jej obchodzono l czerwca.

Carfulenus jeden z legatów Cezara w wojnie aleksandryjskiej, po śmierci Cezara przyłączył się do Oktawiana i wystąpił przeciwko Antoniu­szowi; zginął w bitwie pod Mutiną (r. 43 p.n.e.).

Caricinus zob. Feyge.

Carinae dzielnica Rzymu w pobliżu mons Esquilinus. C. zamieszkiwali głównie ludzie za­możni. Mieli tam swoje domy m.in. Pompejusz i Cycero. W r. 268 p.n.e. Publius Semproniusz Sofus wzniósł tam świątynię na cześć boginie Tellus.

Carinus (Marcus Aurelius C.) syn cesarza rzymskiego Karusa (Marcus Aurelius Carus), panował wraz ze swym bratem Numerianem od r. 283 do 284; został zamordowany przez żoł­nierzy.

Caristia święto obchodzone w Rzymie 22 lu­tego dla uczczenia życia rodzinnego. Zbierali się wówczas wszyscy krewni i powinowaci, składali ofiary Larom i Geniuszom rodu, wy­baczali sobie urazy i krzywdy i zasiadali do wspólnej uczty.

Cannelus mons zob. Karmel.

Carmenta zob. Karmenta.

Carmentalis porta brama w murach Serwiusza, od południowo-zachodniej strony Wzgórza Ka-pitolińskiego, nazwana tak od znajdującego się tutaj ołtarza bogini Karmenty.

Carmo dziś Carmona; miasto w Hispania Baetica.

Carna mit. bogini rzymska opiekująca się niezbędnymi do życia organami ciała, jak serce, płuca, wątroba itd.

Carni lud pochodzenia celtyckiego mieszka­jący w Alpes Camicae.

Camuntum dziś Petronell; starożytne miasto celtyckie w górnej Pannonii, na prawym brzegu Dunaju, od czasów Wespazjana ważny punkt strategiczny dla obrony linii Dunaju, siedziba namiestnika prowincji Pannonii. Od czasów Ha-driana na prawach municypium; od czasów Septimiusza Sewera, który tutaj został obwołany cesarzem w r. 193, C. stało się kolonią rzymską. Zniszczone przez Germanów, odbudowane zo­stało przez Walentyniana (ok. 370 r.). Wykopa­liska wydobyły na światło dzienne wiele cennych zabytków, szczątków budowli i sprzętów.

Carnutes zob. Kamutome.

Carpates dziś Karpaty; pasmo gór pomiędzy Dacją a Sarmacją.

Carpathus zob. Karpatos.

carpe diem łac. używaj dnia (carpe dosł. rwij), póki czas (Horacy).

carpentum łac. wóz rzymski dwukołowy za­przęgany w cztery konie lub muły, kryty materią rozpiętą na łukowatych żebrach, z przodu otwar­ty. Wewnątrz miasta Rzymu używany był tylko przy uroczystościach religijnych lub służył naj­wyższym dostojnikom państwa. Poza Rzymem służył jako elegancki powóz podróżny przede wszystkim matronom rzymskim.

Carpetani zob. Karpetanie.

Carpi lud mieszkający w Dacji, między Du­najem a Karpatami, główna osada vicus Car-porum (dziś Karpona).

Carrhae (gr. Karrhaj) miasto w Mezopotamii nad rzeką Karras, znane z klęski Krassusa w wojnie z Fartami w r. 53 p.n.e. (biblijne Charan lub Haran).

Carrinas 1. Caius C., jeden z przywódców partii Mariusza w czasie wojny domowej, do­wodził w r. 83 p.n.e. armią przeciw Gn. Pom-pejuszowi, a w r. 82 przeciw Metellusowi Piu­sowi, przez którego został pokonany. Usiłując przedostać się do Praeneste, aby uwolnić Ma-

136

Ca&sii

riusza (syna zwycięzcy Cymbrów) otoczonego przez oddziały Sulli, został przez tegoż zwycię­żony i zabity. 2. Całus C; syn poprzedniego, consul suffectus z r. 43 p.n.e. Brał udział w woj­nie hiszpańskiej w r. 45 po stronie Cezara, w r. 41 otrzymał tę prowincję w zarząd. W r. 36 walczył przeciw Sekstusowi Pompejuszowi na Sycylii. W r. 30 stłumił powstanie w Galii i ode­pchnął Swebów za Ren. 3. C. Secundus, retor, zesłany przez Kaligulę w r. 39 n.e. na wygnanie za to, że wygłaszał mowy przeciw tyranom;

udał się później do Aten, gdzie popełnił samo­bójstwo.