Microsoft Word goc rapor 20 haziran 2011. doc

Zorla yerinden edilme sürecine ilişkin bu araştırmanın kadın, anne-çocuk sağlığına ilişkin genel dağılım verileri, bu genel dağılımların araştırma yapılan illere göre inceleme sonuçları, Ekonomik, Sosyal ve Kültürel Haklar Sözleşmesinin 10. Maddesi’nde “Ailenin, anneliğin, çocukların ve gençlerin korunmasının” gerçekleşmediğini ortaya koymaktadır.
Bu noktada;

Zorla yerinden edilme süreci mağdurlarının kadın üyelerinin sağlık hizmetlerine erişimi kolaylaştırılmalı, ücretsiz, eşit, anadil, kimlik ve kültür farklılıklarını da göztecek şekilde sağlık hakkının kullanımını güvence altına alacak uygulamalara geçilmesini,

Anne-çocuk sağlığı programlarının yürütülmesini

Kadınlara yönelik baskıcı, ayrımcı uygulamalara son verilmesini

Kadınların sosyal statülerin yükseltilmesine yönelik çalışmalarla birlikte kadınlara yönelik pozitif ayrımcılık uygulamalarına yer verilmesini talep edebiliriz.

4.9. ÇOCUKLAR

4.9.1.ÇOCUK İŞÇİLİĞİ VE ÇALIŞMA HAKKI
Çocukların korunması Sözleşmenin 10. Maddesinde ele alınmaktadır. Komite, 14 No'lu genel yorumuna (2000) ve özellikle de çocukların sağlık hakkıyla ilgili 22 ve 23. paragraflara dikkati çekmektedir, ve çocukların gelişimlerini ya da fiziksel ya da zihinsel sağlıklarını etkileyebilecek her türlü çalışmaya karşı korunmasına ihtiyaç duyulduğunu vurgulamaktadır. Komite, 6. Maddenin 2. paragrafında belirtildiği üzere, çocukların ekonomik sömürüden korunmasına, tam anlamıyla gelişme olanaklarına sahip olmalarına ve teknik ve mesleki eğitim almalarına duyulan ihtiyacı teyit etmektedir. Komite, 13 No'lu genel yorumuna (1999) ve özellikle de, genel eğitimin bir bileşeni olarak teknik ve mesleki eğitimin tanımına (15 ve 16. paragraflar) da dikkati çekmektedir. Örneğin Çocuk Haklarına Dair Sözleşme gibi, ESKHUS²⁸'den sonra kabul edilen çeşitli uluslararası insan hakları araçlarında çocukların ve gençlerin her türlü ekonomik istismar ve zorla çalıştırmaya karşı korunması gerektiği açıkça ifade edilmektedir.”
Zorla yerinden edilme sürecine ilişkin bu araştırmada, “çocuk işçiliği ve çalışma hakkı” incelenmiştir. Bu incelemeler, anlatımlar,her anlatıma ilişkin dağılım tabloları ve bu dağılımların araştırma yapılan ile göre incelenmesi şekliyle aşağıda sunulmuştur.
Araştırmanın ortaya koyduğu dağılım sonucuna göre 136 ilköğretim çağı kız çocuk okulunu yarıda bırakarak iş gücüne katılmıştır. Bu dağılıma ilişkin sonuçlar tablo 469 ’de gösterilmiştir.
Tablo 469: Ailede İlköğretim Çağı Çalışan Kız Çocuk Sayısı Dağılımı

Ailede İlköğretim Çağı Çalışan Kız Çocuk Sayısı	N	%
Cevapsız-Çalışan Çocuk Yok	1462	94.9
1	51	3.3
2	20	1.3
3	5	0.3
4	2	0.1
22	1	0.1
Toplam	1541	100.00

Araştırmanın ortaya koyduğu dağılım sonucuna göre 105 ilköğretim çağı erkek çocuk okulunu yarıda bırakarak iş gücüne katılmıştır. Bu dağılıma ilişkin sonuçlar tablo 470 ’de gösterilmiştir.

Tablo 470: Ailede İlköğretim Çağı Çalışan Erkek Çocuk Sayısı Dağılımı

Ailede İlköğretim Çağı Çalışan Erkek Çocuk Sayısı	N	%
Cevapsız-Çalışan Çocuk Yok	1456	94.8
1	60	3.6
2	20	1.3
3	5	0.3
Toplam	1541	100.00

Araştırmanın ortaya koyduğu dağılım sonucuna göre ortaöğretim çağı 55 kız çocuk okulunu yarıda bırakarak iş gücüne katılmıştır. Bu dağılıma ilişkin sonuçlar tablo 471 ’de gösterilmiştir.

Tablo 471: Ailede Ortaöğretim Çağı Çalışan Kız Çocuk Sayısı Dağılımı

Ailede Ortaöğretim Çağı Çalışan Kız Çocuk Sayısı	N	%
Cevapsız-Çalışan Kız Çocuk Yok	1494	97.0
1	38	2.5
2	8	0.5
3	1	0.1
Toplam	1541	100.00

²⁸ Ekonomik,Sosyal,Kültürel Haklar Uluslararası Sözleşmesi
Araştırmanın ortaya koyduğu dağılım sonucuna göre ortaöğretim çağı 100 erkek çocuk okulunu yarıda bırakarak iş gücüne katılmıştır. Bu dağılıma ilişkin sonuçlar tablo 472 ’de gösterilmiştir.
Tablo 472: Ailede Ortaöğretim Çağı Çalışan Erkek Çocuk Sayısı Dağılımı

Ailede Ortaöğretim Çağı Çalışan Erkek Çocuk Sayısı	N	%
Cevapsız-Çalışan Erkek Çocuk Yok	1457	94.5
1	70	4.5
2	12	0.8
3	2	0.1
Toplam	1541	100.00

Araştırmanın ortaya koyduğu dağılım sonucuna göre yükseköğretim çağı 18 kız çocuk okulunu yarıda bırakarak iş gücüne katılmıştır. Bu dağılıma ilişkin sonuçlar tablo 473 ’de gösterilmiştir.

Tablo 473: Ailede Yükseköğretim Çağı Çalışan Kız Çocuk Sayısı Dağılımı

Ailede Yükseköğretim Çağı Çalışan Kız Çocuk Sayısı	N	%
Cevapsız-Çalışan Kız Çocuk Yok	1525	99.0
1	14	0.9
2	2	0.1
Toplam	1541	100.00

Araştırmanın ortaya koyduğu dağılım sonucuna göre yükseköğretim çağı 42 erkek çocuk okulunu yarıda bırakarak iş gücüne katılmıştır. Bu dağılıma ilişkin sonuçlar tablo 474 ’de gösterilmiştir.

Tablo 474: Ailede Yükseköğretim Çağı Çalışan Erkek Çocuk Sayısı Dağılımı

Ailede Yükseköğretim Çağı Çalışan Erkek Çocuk Sayısı	N	%
Cevapsız-Çalışan Erkek Çocuk Yok	1502	97.5
1	36	2.3
2	3	0.2
Toplam	1541	100.00

Zorunlu göç sürecinin katılımcıları açısından araştırmanın çocukların işgücüne katılımları cinsiyet gruplarına göre karşılaştırmalı olarak incelendiğinde, kız çocuklarının % 13.56’sı, erkek çocuklarının da

% 13.30’u çalışmaktadır. Çalışan çocukların çalışma biçimleri/yer dağılımlarına ilişkin sonuçlar tablo

475-476-477-478-479-480 ’de gösterilmiştir.

Tablo 475: Çocuğun Çalıştığı İş Dağılımı (Tarla)

Çocuğun Çalıştığı İş (Tarla)	N	%
Cevapsız-Çalışan Çocuk Yok	1446	93.8
Tarlada Çalışıyor	93	6.0
Tarlada Çalışmıyor	2	0.1
Toplam	1541	100.00

Araştırmanın ortaya koyduğu dağılım sonucuna göre tarlada çalışma çocuklar arasında görülen bir eğilimdir.

Tablo 476: Çocuğun Çalıştığı İş Dağılımı (Sanayi)

Çocuğun Çalıştığı İş (Sanayi)	N	%
Cevapsız-Çalışan Çocuk Yok	1526	99.0
Çalışıyor	14	0.9
Çalışmıyor	1	0.1
Toplam	1541	100.00

Araştırmanın ortaya koyduğu dağılım sonucuna göre sanayide çalışma çocuklar arasında görülen bir eğilimdir.

Tablo 477: Çocuğun Çalıştığı İş Dağılımı (Tekstil Atölyesi)

Çocuğun Çalıştığı İş (Tekstil Atölyesi)	N	%
Cevapsız-Çalışan Çocuk Yok	1475	95.7
Çalışıyor	65	4.2
Çalışmıyor	1	0.1
Toplam	1541	100.00

Araştırmanın ortaya koyduğu dağılım sonucuna göre tekstil atölyesinde çalışma çocuklar arasında görülen bir eğilimdir.

Tablo 478: Çocuğun Çalıştığı İş Dağılımı (İnşaat)

Çocuğun Çalıştığı İş (İnşaat)	N	%
Cevapsız-Çalışan Çocuk Yok	1493	96.9
Çalışıyor	48	3.1
Toplam	1541	100.00

Araştırmanın ortaya koyduğu dağılım sonucuna göre inşaatta çalışma çocuklar arasında görülen bir eğilimdir.

Tablo 479: Çocuğun Çalıştığı İş Dağılımı (Kayıt Dışı Çıraklık)

Çocuğun Çalıştığı İş (Kayıt Dışı Çıraklık)	N	%
Cevapsız-Çalışan Çocuk Yok	1468	95.2
Çalışıyor	72	4.7
Çalışmıyor	1	0.1
Toplam	1541	100.00

Araştırmanın ortaya koyduğu dağılım sonucuna göre kayıt dışı çıraklıkta çalışma çocuklar arasında görülen bir eğilimdir.

Tablo 480: Çocuğun Çalıştığı İş Dağılımı (Sokakta Çalışma)

Çocuğun Çalıştığı İş (Sokakta Çalışma)	N	%
Cevapsız-Çalışan Çocuk Yok	1501	97.4
Çalışıyor	40	2.6
Toplam	1541	100.00

Araştırmanın ortaya koyduğu dağılım sonucuna göre sokakta çalışma da çocuklar arasında görülen bir eğilimdir.

Çocukların yaptığı işlerin dağılımı bir bütün olarak incelendiğinde;

% 28.1’i tarla işlerinde,

% 4.22’si sanayide,

% 19.58’i tekstil atölyesinde,

% 14.46’sı inşaatta,

% 21.69’u kayıt dışı çıraklık işlerinde,

% 12.05’i sokak işlerinde çalışmaktadırlar. Tarla işleri, tekstil atölyesi, kayıt dışı çıraklık, inşaat işleri ve sokakta yapılan işler öne çıkmaktadır.

Araştırmanın ortaya koyduğu sonuçlara göre çocukların çalışmasında belirleyici neden daha çok ailenin ekonomik yoksulluğudur.

Araştırmanın ortaya koyduğu dağılım sonucuna göre çalışan çocukların % 19.00’u 00-08 saat, %

57.32’si 08-12 saat ve % 23.68’i de 12 ve daha üzeri saat çalışmaktadır. Bu dağılıma ilişkin sonuçlar tablo 481 ’de gösterilmiştir.

Tablo 481: Çocuğun Çalışma Süresi (Saat)

Çocuğun Çalışma Süresi (Saat)	N	%
Cevapsız-Çalışan Çocuk Yok	1220	79.2
00-08	61	4.0
08-12	184	11.9
12 ve Daha Üzeri	76	4.9
Toplam	1541	100.00

Araştırmanın ortaya koyduğu dağılım sonucuna göre çalışan çocukların % 49.67’si günlük, % 10.78’i haftalık, % 39.54’ü de aylık gelir karşılığı çalışmaktadırlar. Bu dağılıma ilişkin sonuçlar tablo 482 ’de gösterilmiştir.

Tablo 482: Çocuğun Çalışma Karşılığı Gelir Biçimi

Çocuğun Çalışma Karşılığı Gelir Biçimi	N	%
Cevapsız-Çalışan Çocuk Yok	1235	80.1
Günlük	152	9.9
Haftalık	33	2.1
Aylık	121	7.9
Toplam	1541	100.00

Araştırmanın ortaya koyduğu dağılım sonucuna göre çalışan çocukların % 82.25’inin ders çalışmaya vakti kalmamaktadır. Bu dağılıma ilişkin sonuçlar tablo 483 ’de gösterilmiştir.

Tablo 483: Çalışan Çocukların Ders Çalışmaya Vakti Kalma Dağılımı

Çalışan Çocukların Ders Çalışmaya Vaktinin Kalması	N	%
Cevapsız-Çalışan Çocuk Yok	1310	85.0
Ders Çalışmaya Vakti Kalıyor	41	2.7
Ders Çalışmaya Vakti Kalmıyor	190	12.3
Toplam	1541	100.00

Çocukların iş gücüne katılımı, çalışma biçimleri, gelir elde etme biçimleri çözümlendiğinde, ilköğretim çağından başlayarak çocukların çalışma hayatına atılmakta, çalışma nedeniyle öğrenim hayatı aksamaktadır. Çocuklar öncelikle tarla, tekstil atölyesi, kayıt dışı işlerde çalışmakta, çalışma biçimi çocuklar için giderek sürekliliğe dönüşmektedir.

Zorla yerinden edilme sürecine ilişkin bu araştırmada çocukların iş gücüne katılımı, çalışma yerleri, çalışma süreleri ve çalışma koşulları, çalışma karşılığı gelir elde etmeleri ve çalışma sürecinin çocukların örgün eğitim sürecine yönelik etkilerine ilişkin verilerin genel dağılımları, bu genel dağılımların araştırma yapılan illere göre incelenmesi sonuçları çerçevesinde; Türkiye Cumhuriyeti’nin “çocukların sağlık hakkıyla ilgili 22. ve 23. paragraflara dikkati çekmektedir, ve çocukların gelişimlerini ya da fiziksel ya da zihinsel sağlıklarını etkileyebilecek her türlü çalışmaya karşı korunmasına ihtiyaç duyulduğunu vurgulamaktadır” konusunda üstlenmesi gerektiği sorumlulukları üstlenmediği, “çocukların ekonomik sömürüden korunmasına, tam anlamıyla gelişme olanaklarına sahip olmalarına ve teknik ve mesleki eğitim almalarına duyulan ihtiyacı teyit etmektedir” hakkının ihlal edildiğini, çocukların iş gücüne katılımının sürekli hale gelmesi, değişik sektörlerde çalışma biçiminin kalıcı hale gelmesine bağlı olarak “genel eğitimin bir bileşeni olarak teknik ve mesleki eğitimin tanımına” uygun davranılmadığını ortaya koymaktadır.
Türkiye’de zorla yerinden edilme sürecinin mağdurlarının çocuklarının Ekonomik, Sosyal ve Kültürel Haklar Sözleşmesi başta olmak üzere çeşitli uluslar arası insan haklarına ilişkin belgelerde örneğin Çocuk Haklarına Dair Sözleşme gibi güvence altına alınması gereken “çocukların ve gençlerin her türlü ekonomik istismar ve zorla çalıştırmaya karşı korunması gerektiği” ihlal edilmektedir.
Bu noktada;

Zorla yerinden edilme sürecinin mağdurlarının ekonomik, sosyal yoksulluklarını giderecek adımlarla bütünleşecek şekilde çocukların kalıcı hale gelen, güvencesiz, korumasız çalışma biçimleri önlenmeli, Çocuğa yönelik özel koruma tedbirleri, ailenin korunması çerçevesinde ele alınmalı,

Çocukların zorunlu ilköğretimden sonra genel ve mesleki ortaöğretime devamını sağlayacak politika ve uygulamalara ağırlık verilmeli,

Çocukların iş gücüne katılımı mesleki eğitimin bir parçası olarak ele alınmalıdır.

5.BÖLÜM

5233 SAYILI TERÖR,TERÖRLE MÜCADELEDEN DOĞAN ZARARLARIN KARŞILANMASI YASASI VE ZORUNLU GÖÇ SÜRECİ

Uygun koruma usulleri ve buna uygun hukuki süreç tüm insan haklarının temel özellikleri olmakla birlikte, İkiz Sözleşmelerde (Kişisel ve Siyasal Haklar Sözleşmesi ve Ekonomik Sosyal ve Kültürel Haklar Sözleşmesi) tanınan hakların büyük bir çoğunluğuyla doğrudan ilintili olan zorla yerinden etme gibi bir meseleyle özel olarak ilgilidir.

Ekonomik Sosyal ve Kültürel Haklar Komitesinin 7 Nolu Genel Yorumu, zorla tahliyelere ilişkin olarak uygulanması gereken koruma usullerinin şunları içermesi gerektiğini düşünmektedir:
a. Meseleden etkilenmiş olanlara esaslı bir biçimde danışabilme imkanı;

b. Tahliyeden etkilenecek tüm kişilere tahliyenin gerçekleşeceği tarihten önce yapılacak yeterli ve makul bir duyuru;