Sh. Sodiqova


G igienik shart-sharoitlar



Yüklə 7,72 Mb.
Pdf görüntüsü
səhifə43/175
tarix21.10.2023
ölçüsü7,72 Mb.
#130634
1   ...   39   40   41   42   43   44   45   46   ...   175
Sodiqova SH.Maktabgacha pedagogika

G igienik shart-sharoitlar.
M ak tab g ach a t a ’lim y o sh id ag i b o lalarn in g
jism o n iy t o ‘g ‘ri rivojlanishi u chun g ig ien ik sh art-sh aro itlar - uyqu
ov q atlan ish v a kiyinish, kun tartib i kabilarni h iso b g a olish zarur.
B olalam i jism o n iy jih atd an tarbiyalashdagi m uhim vazifa nerv tizim i 
gigienasidir. B u vazifani hal etishda 
uyqu
katta aham iyatga ega. U yqu m iya 
yarim sharlarm ing norm al ishlashi u ch u n zarur b o 'lg a n kuch-quvvatni 
tiklaydi. C huqur va yaxshi, u zoq davom etadigan uyqu nerv tizim ining, 
organizm charchashining oldini oluvchi asosiy vositadir. A gar bola y o m on 
uxlasa, uyquga to 'y m a sa nerv tizim ining buzilganidan dalolat beradi. 
Nerv tizim i q o ‘z g ‘aluvchan bolalar aksariyat yom on uxlashadi. B unday 
bolalarning uyqu torm ozlanishi chuqur norm al uyquni ta 'in in lay olm aydi. 
Shunda bunday bolalar kichkiginagina, arzim agan sharpadan ham u y g 'o n ib
ketaveradi. B ola qanchalik y om on uxlasa, uning axloq m e ’yori, o ‘zaro 
m unosabati, m uom alasi shuncha yom onlashadi, bunday holni biz injiqlik 
deb tushunam iz. Yaxshi uyqu bolaning so g ‘lom ligidan darak beradi.
B ola y axshi u x lash in in g asosiy sharti u n in g y o sh ig a m os b o ‘lgan sut- 
kalik rejim ni hayotining b irinchi kunidan boshlab to ‘g‘ri tash k il etishi- 
dir. B ola tez va yaxshi uxlashi uchun kerakli shart-sharoit yaratish, uy-
69


g ‘o qlik v aq tid a faollashtiruvchi har xil h arakatlarni tashkil etish kerak. 
S huningdek, b olalar y ax sh i uxlashlari uchun ularni kuchli q o ‘z g ‘atadigan 
aqliy v a jism o n iy ish q ildirm aslik kerak. B o lalard a uyqu d an oldin salbiy 
hislarni u y g 'o tm a slik kerak, bunday m u o m ala natijasida b o laning m iya 
yarim sh a rlarid a yuqori q o ‘z g ‘olish o ‘ch o g ‘i hosil b o ia d i. U y q u d an oldin 
kattalarn in g bola bilan m uom alasi n ihoyatda tinch, sam im iy, bolalarni 
uy q u g a tayyorlovchi b o iis h i lozim . B olalarni uyquga tay y o rlash u lard a 
m ustaqillikni tarbiyalash bilan b o g ‘liq h o ld a olib boriladi. B ir yoshning 
oxiriga kelib, b o lalar o ‘z oyoq kiyim ini, p a y p o g ‘ini m ustaqil y echishga 
o 'rg atilish i m um kin. U c h y o sh g a kelib m ustaqil y echinishga, kiyim ni 
chiroyli taxlab q o ‘yishga, o ‘z karavoti oldiga borib, u n g a chiqib olishga 
o ‘rgatiladi. A vvaliga bu u y q u g a tayyorgarlik b o i g a n b o ‘lsa, keyinchalik 
borib bu h am m a narsa bolalarda uyquni keltiruvchi vosita b o ‘lib xizm at 
qiladi. A g ar m ana shu ja ray o n lar b o ‘lm asa bo laning uxlashi qiyin kechadi.
A g ar bola yaxshi u xlasa tetik, quvnoq b o ‘lib u y g 'o n ad i va hafsala 
b ilan k iyina boshlaydi. B olani b evaqt u y g 'o tis h u n ing nerv tizim i va 
x ulqiga salbiy t a ’sir k o 'rsatad i. B olalarni birdaniga u y g ‘otish ju d a zararli, 
chunki k o ‘pchilik b o lalar uyquga to ‘ym aydi. B olarni h a r doim b ir v aqtda 
u y g ‘otilsa, ularn in g m iyasida k o ‘nikish paydo b o 'lad i. B u n in g natijasida 
sekin “tu rin g lar” degan to v u sh d an hatto eng q attiq uxlab y o tg an bolalar 
h am u y g ‘onib ketishadi. U y g ‘otilm asa. u y g ‘ongan bolalar kiyinguncha 
30-45 daqiqa ichida h am m a bolalar uyqusi pishib, o ‘zlari sekin-asta 
u y g ‘onishadi,

Yüklə 7,72 Mb.

Dostları ilə paylaş:
1   ...   39   40   41   42   43   44   45   46   ...   175




Verilənlər bazası müəlliflik hüququ ilə müdafiə olunur ©muhaz.org 2024
rəhbərliyinə müraciət

gir | qeydiyyatdan keç
    Ana səhifə


yükləyin