Ustad Misbah Y?zdi

HƏR ŞEY ÖZ YERINDƏ YAXŞıDıR
İnsan  biryönümlü,  birtərəfli  mövcud  deyil.  İnsan  ruhunun
müxtəlif  yönümləri  var.  İnsan  vücudunun  hər  bir  yönümü
müəyyən  qaydalara  riayət  etməklə  kamilləşir.  Əgər  insan
ibadət, iqtisadiyyat, siyasət kimi sahələrdən yalnız birinə aludə
olarsa,  onun  ruhi  tarazlığı  pozular  və  təkamül  yolu  üzünə
bağlanar. Yalnız bir bədən əzası işlək vəziyyətdə olan insanın,
təbii  ki,  digər  əzaları  inkişafdan  dayanasıdır.  Məsələn,  başı

---

168
bədəninə  nisbətən  çox  böyük  olan  insanın  bədənindəki
mütənasiblikdən  danışmağa  dəyməz.  Mütənasiblik  olmayan
yerdə  gözəllik  ola  bilərmi?!  Ruh  da  belədir.  Birtərəfli  inkişaf
edən ruh öz tarazlığını itirir. Yalnız duaya məşğul olub, elm və
təhsildən  uzaqlaşan  insan  qeyri-mütənasib  inkişaf  edir.
Sileyi-rəhm  (yaxınları  yoxlamaq),  fəqirə  kömək,  xalqa  xidmət
barədə  düşünməyən  insan  təkcə  dua  etməklə  kamala  çata
bilməz. Bə’ziləri dua etsə də, pulunu çox sevdiyindən fəqirə əl
tutmur.  Belə  insan  heç  vaxt  ideal  həddə  inkişaf  edə  bilməz.
Eləcə də, xeyirxah işlərlə məşğul olduğu halda, nə özünə, nə də
başqalarına dua etməyən insan həqiqi təkamülə nail ola bilmir.
Bütün dini hökmləri kompleks şəkildə nəzərdə tutub, hər bir işə
münasib  yer  vermək  lazımdır.  Əgər  Həzrət  (ə)  duanı  ilahi
xəzinələrin  açarı  kimi  tanıtdırırsa,  bu  o  demək  deyil  ki,  insan
bütün  işlərini  atıb,  yalnız  dua  etməlidir.  Dua  göstərişinin
Qur’an  oxunmasına,  müstəhəb  işlər  görülməsinə,  elm
öyrənilməsinə, xeyriyyəçiliyə heç bir maneçiliyi yoxdur və dua
bu  kimi  işləri  əvəz  etmir.  Əslində  hər  şey  öz  yerində  daha
yaxşıdır.  Dua  insanın  digər  işlərinə  mane  olmamalıdır.  İnsan
özü  üçün  münasib  ibadət  proqramı  hazırlamalıdır  ki,  bütün
ilahi, ruhani ne’mətlərdən faydalana bilsin. Unutmamalıyıq ki,
bütün işlərdə tarazlığı gözləmək lazımdır. Tarazlıq isə o zaman
yaranır ki, bütün dini göstərişlərə bir tam kimi yanaşılsın. Hər
bir  vəzifəni  zəruri  həddə  yerinə  yetirmək,  ifrat  və  təfritdən
çəkinmək lazımdır.