Мустақил ишнинг хажми ва уни расмийлаштириш тартиби

N_m – modalar soni.
α_yut va α_soch – yorug‘lik nurlanishining optik tolada yutilish va sochilish jarayonlari tufayli so‘nishi;
α_xusus – optik toladagi xususiy yo‘qotishlar.
Савол: SDH da raqamli oqimlarni multipleksorlash qanday amalga oshadi?



26. Мисол: Tolali optik aloqa liniya traktining quyidagi parametrlari: В₀=4·10⁶ – optik signalni liniyaga uzatish tezligi; Э_p=44 dB – energetik potensial; Δ= 50 nm – nurlanish polosasining kengligi; L_tr=770 km – tolali optik aloqa liniya traktining uzunligi; =0,19 dB/km – so‘nish koeffisienti, τ_n=17 ps/nm·km – normallashtirilgan dispersiya; l_qu=4 km – optik kabelning qurilish uzunligi, ΔT= 20 grad – haroratning o‘zgarishi; boʿlsa quyidagi kattaliklarni toping (l_ru, n_аy.u, а_ru, τ, N_lr).

n_ay.u – ajralmaydigan ulagichlar soni;
а_ru – regeneratsiyalash uchastkasidagi so‘nishi;
l_ru – regeneratsiyalash uchastkasi uzunligi;
N_lr – regeneratorlar soni;
τ - optik tola dispersiyasining o‘rtacha kvadratik qiymati.
Савол: SDH ning qanday uzatish tizimlarini bilasiz? Ularni kanallar soni va tezliklarini ifodalang.

27. Мисол: Fotoqabul qilgichning quyidagi parametrlari berilgan: fotodiod sirtining yorug‘lik nurini qaytarish koeffisienti æ=0,1; fotodiodda sodir bo‘ladigan fotoelektrik o‘zgarishlarning samaradorligini ifodalovchi kattalik (kvant samaradorligi) =0,6; fotodiod sirtiga tushgan yorug‘lik nurlanishining uning xajmida yutilgan ulushini ko‘rsatuvchi, son qiymati birdan kichik bo‘lgan o‘lchamsiz kattalik =0,9; fotonlar soni N_f=4·10¹⁵ 1/s,yorug‘lik manbai yarim o‘tkazgich materiali man etilgan energetik sohalarining kengligi W^yom_m.e.s=2,3eV boʿlsa, quyidagilarni toping (, , Р_nurl, I_f, S_, W^fd_m.e.s).

 - yorugʿlik nurining chastotasi,
 - yorugʿlik nurining toʿlqin uzunligi,
I_f – fotodiod orqali oqib o‘tadigan fototok;
S_ - fotodiodning spektral sezgirligi;
W^fd_m.e.s –fotodiod tayyorlangan yarim o‘tkazgich materiali man etilgan energetik sohalarining kengligi.
Савол: STM-1 uzatish tezligini aniqlash formulasini tushuntiring.

28. Мисол: Optik tolaning quyidagi parametrlari berilgan: trassa, aloqa masofasining uzunligi L_tr=70 km, uzatilayotgan optik signalning to‘lqin uzunligi λ=0,85 mkm; LD nurlanish manbaining nurlanishining spektr kengligi Δλ_LD=4nm teng boʻlsa, quyidagi uzatish parameterlarini toping τ_mat, τ_tu, τ_pr, τ_xr, ΔF (τ_mat, τ_tu, τ_pr, τ_xr, ΔF).

To‘lqin uzunligi λ, mkm	0.6	0.8	1.0	1.2	1.3	1.4	1.55	1.66	1.8
M(λ), ps/(nm·km)	400	125	40	10	-5	-5	-18	-20	-25
N(λ), ps/(nm·km)	5	5	6	7	8	8	12	14	16
П(λ), ps/(nm·km)	0	1.5	5	2.5	4	5	5.5	6.5	7.5

τ_mat – material dispersiyasi;
τ_tu – to‘lqin uzatish bilan bog‘liq dispersiya;
τ_pr – profil dispersiyasi;
τ_xr – xromatik dispersiya;
ΔF – optik tolaning o‘tkazish polosasi kengligini.
Савол: Yuqori tezlikli abonent tarmoqlarini hosil qilishdan maqsad nima?

29. Мисол: Optik tola parametrlari d=50 mkm, Δ=0,001, n₁=1,44; uzatilayotgan optik signalning toʻlqin uzunligi λ=1000 nm boʻlsa normallshtirilgan chastotani toping.

Савол: WDM texnologiyasini qo‘llashdan maqsad nima, sinxron raqamli uzatish tizimlariga nisbatan uning qanday afzalliklari mavjud?
30. Мисол: Optik tola parametrlari n₁=1.9; Δ= 0.013 boʻlsa apertura sonini toping.
Савол: Sinxron raqamli tarmoqlarda sinxronizatsiya qanday ahamiyatga ega?

31. Мисол: Agar optik tola λ =1,34 mkm kesish to‘lqin uzunligida ishlayotgan bo‘lsa, bir modali optik tolaning oʻzagi maksimal diametrini hisoblang. Optik tolada apertura soni NA=0,235.
Савол: WDMli tizimning tuzilishi va uning ishlash prinsipini tavsiflang.

32. Мисол: Optik tolada d=85 mkm, n₁=2; Δ=0,001 boʻlsa kesish toʻlqin uzunligini hisoblang.

Савол: WDMda multipleksorlash qanday amalga oshadi?

33. Мисол: Optik tolaning parametrlari Δ=0,005; n₂=1,56 ga teng boʻlsa apertura sonini toping.

Савол: Raqamli signallarni uzatishning qanday sifat mezonlarini bilasiz?

34. Мисол: Optik tolaning parametrlari d= 7 mkm, kesish toʻlqin uzunligi λ =1,55 mkm. normallashtirilgan chastotasi 25 Hz va n₂ = 1,3 boʻlsa sindirish koʻrsatkichi farqini toping.

Савол: Raqamli tolali optik uzatish tizimining liniya trakti qanday baholanadi?

35. Мисол: Optik tolada uzatilayotgan optik signal toʻlqin uzunligi λ = 1,57 mkm, oʻzak diametri d=10 mkm, sindirish koʻrsatikchining farqi Δ = 0,001 va qobiqning sindirish koʻrsatkichi n₂ = 1,45 boʻlsa apertura sonini toping.

Савол: Optik toladan uzatilgan signal parametrlari va xarakteristikalarini o‘lchashda qanday o‘lchov vositalardan foydalaniladi?

36. Мисол: Optik tolaning parametrlari: λ=1,31 mkm, d=85 mkm, Δ=0,03, n₂=1,8 boʻlsa uning normallshtirilgan chastotasini toping.

Савол: Tolali optik uzatish liniyasi uchastkasini hisoblashda nimalarga e’tibor berish kerak?
37. Мисол: Optik tola (pog‘onali, bir modali) o‘zagi sindirish ko‘rsatkichlari n₁=1,46; sindirish ko‘rsatkichlarining foizlarda hisoblangin nisbiy farqi _n=0,22; o‘zagining diametri d=9 mkm va optik signalning (yorugʻlik nurining) toʻlqin uzunligi λ=1530 nm boʻlsa, optik tolaning quyidagi optik va geometrik parametrlarini hisoblang (n₂, θ_t.i.q., NA,V=? α_yut, α_soch, α_xusus=?).
n₂ – qobiqning sindirish koʻrsatkichi;
θ_t.i.q – toʻliq ichki qaytish burchagi;
NA – apertura soni;
V – normalashtirilgan chastota.
Савол: WDMning qanday afzallik va kamchiliklarini bilasiz?

38. Мисол: Yorugʻik ma’nbaining quyidagi parametrlari berilgan: yarim o‘tkazgich man etilgan sohasining W_m.e.s=2,5eV, fotonlar soni N_f=4·10¹⁵ 1/sек, nurlanish to‘lqin uzunligining haroratning 1⁰ K o‘zgarishiga taaluqli o‘zgarishlarini ko‘rsatuvchi koeffisient /T=0,3 nm/grad; nurlanish quvvatining haroratning 1⁰ K o‘zgarishiga taaluqli o‘zgarishlarini ko‘rsatuvchi koeffisient P/T=0,025 mVt/grad ga teng boʻlsa, quyidagilarni toping (h, , , P_nurl, , P=?)

Савол: WDMning qanday sinflarini bilasiz? Ularning bir-biridan farqi nimada?

39. Мисол: U tipdagi tolali optik aloqa liniya trakti sxemasi quyidagi rasmda berilgan.

OUz da chiqishida optik signalning quvvati 100 dB boʻlsa, optik signalning kirishdagi quvvatini toping. Bunda liniya traktining umumiy uzunligi 700 km, optik kabelining qurilish uzunligi 7 km, ajraladigan joylardagi optik signal quvvatining yuqolishi 0,6 dB, payvandlangan joylarda optik signal quvvatining yuqolishi 0,5 dB va optik tolaning har bir kilometridagi sonish 0,2 dB/km.
Савол: Optik signalning so‘nish parametri qanday aniqlanadi?
40. Мисол: Optik tola (pogʻonali, koʻp modali) o‘zagi va qobig‘ining sindirish ko‘rsatkichlari mos ravishda n₁=1,5; n₂=1,46; o‘zagining diametri d=200 mkm va optik signalning (yorugʻlik nurining) toʻlqin uzunligi λ=850 nm boʻlsa, optik tolaning quyidagi optik va geometrik parametrlarini hisoblang
(n, θ_t.i.q., NA,V, N_m, α_yut, α_soch, α_xusus=?)
_n - n₁ va n₂ sindirish ko‘rsatkichlarining foizlarda hisoblangin nisbiy farqi;
θ_t.i.q – toʻliq ichki qaytish burchagi;
NA – apertura soni;
V – normalashtirilgan chastota;