Müvəqqəti nikah (elmi araşdırma) Müəllif: Zülfüqar Mikayil

2). ابن عيينة انه سمع الزهري يقول: اخبرني الحسن بن محمد بن علي و اخوه عبدالله عن ابيها ان عليا رضي الله عنه قال: لابن عباس ان النبي نهي عن المتعة و عن لحوم الحمر الاهلية»
İbn Uyəynə Zöhrinin belə söylədiyini eşitdi, Həsən və qardaşı Abdullah, Məhəmməd Hənəfiyyənin iki oğlu Əlidən belə xəbər verdi ki, İbn Abbasa:
- Allahın rəsulu (səlləllahu ələyhi və alihi və səlləm) mütə nikahından və əhliləşmiş ulaq ətindən çəkindirdi- dedi.¹³⁴
3. «عن الزهري عن الحسن بن محمد بن الحنيفه عن ابيه قال: تكلم علي و ابن عباس في متعة النساء فقال له علي انك امرؤ تائه ان رسول الله نهي عن متعة النساء في حجة الوداع»
Zöhri Həsən ibn Məhəmməd ibn Hənəfiyyədən o da atasından nəql etdi ki, bir gün Əli və İbn Abbas mütə nikahı haqqında mübahisə etdilər. Əli İbn Abbasa:
- Sən nə danışdığını bilmirsən. Peyğəmbər mütə nikahını vida həccində qadağan etdi- dedi.¹³⁵
Bu hədisləri digər alimlər də eyni sənədlə öz kitablarında nəql etmişlər.¹³⁶ Lakin təkrara yol verməmək üçün onları burada nəql etməkdən vaz keçir və qeyd etdiyimiz hədisləri araşdırmağa başlayırıq.
Bu hədislərin sənəd baxımından bir neçə qüsuru vardır:
1) Bütün hədislər ibn Şahab Zöhri ilə xətm olur. Bu hədislərdə Məhəmməd ibn Hənəfiyyənin iki oğlundan nəql edən ravi bir nəfərdir və o da məhz Zöhrinin özüdür. Bu minvalla hədis öz gerçək dəyərini göstərir və aydın olur ki, bu hədis bütün ravi və alimlər tərəfindən qəbul olunmamışdır. Əks halda onlar da bu hədisi nəql edərdilər. Bu “Dirayətul-hədis” elmində danışılan ravinin “təfərrüdü”dür(bir fərd olaraq qalmasıdır).
2) İbn Şahab Zöhrinin özü də müvəssəq və etibar olunmuş bir fərd deyildir. Bundan əlavə o Əhli-beytə qarşı yaxşı münasibət bəsləməmiş əksinə Əhli-beyt düşmənləri ilə xüsusilə də Bəni Üməyyə ilə sıx əlaqə saxlamış və onların xidmətçilərindən biri olmuşdur. Ibn Xilkan bu haqda yazır:
İbn Şahab Zöhri, Əbdül-məlik, Hüşam, Yəzid ibn Əbdül-Məliyin xilafət dövrlərində saray alimlərindən olmuşdur.¹³⁷ Sonradan Hüşam onu öz övladlarına müəllim təyin etdi və o, həccdə də onların mürşidi və hidayətçiləri olmuşdur. Zöhri yazır:
“Əbdül-məlik dünyadan getdi və mən onun oğlu Vəlidə itaət etdim. Ondan sonra Süleyman Əbdül-Əzizi və sonra oğlu Yəzidi seçdim. O da qəzavət mənsəbini mənə layiq bildi. Ondan sonra da Hüşam ibn Əbdül-Məliyə xidmət etdim və övladlarının müəllimi oldum. Həccdə də bələdçilikləri mənim öhdəmə idi.¹³⁸
Malik (malikilərin imamı) demişdir: “Zöhri Əməvilərin Şam şəhərindəki qazısı və böyük müftisi idi.”¹³⁹ Ona görə də əhli-sünnənin görkəmli alımləri daim onu danlamışlar.
Məkhul demişdir: O, məliklərlə yaxın münasibətlərinə görə özünü fasid və xarab etdi.¹⁴⁰ Ona görə də Zeməxşəri öz təfsir kitabında Hud surəsinin 113-cü ayəsinin təfsirində Zöhrini Əməvi rəhbər və xəlifələrinə çox etimad etdiyinə və onlarla hökümət işlərində yaxından iştirak etdiyinə görə pisləmişdir.¹⁴¹
Zəhəbi bu haqda yazır:
Zöhrinin Bəni-Üməyyə hökümətinin möhkəm və güclü qalmasında böyük və mühüm rolu var idi.¹⁴²
Xaricə ibn Məsəb və Məhəmməd ibn Əşkan demişlər:
Zöhri Əməvilərin jandarmı və onların əsgərlərindən biri idi.¹⁴³
Əmr ibn Übeyd isə demişdir:
Zöhri padşahların əl dəsmalı idi. Onlar öz eyblərini və pisliklərini onun vasitəsi ilə silirdilər.¹⁴⁴
Ona görə də alimlərdən bəziləri öz Zöhriyə qarşı nifrətlərini gizlətməmiş və onun barəsində həqiqətləri söyləməkdən vaz keçməmişlər. Hakim Nişaburi bu haqda belə yazır:
“Əhli-sünnənin rical alimi Yəhya ibn Müindən Zöhri barəsində “Əməş yaxşıdır yoxsa Zöhəri” - deyə soruşdular. O,:
- Əməş də Zöhri kimi olsaydı ona nifrətim olardı. Çünki Zöhri Əməvilər üçün işləyirdi(İslam üçün deyil),- deyə cavab verdi.
Bundan əlavə o, Əhli-beytə qarşı da yaxşı münasibət bəsləmirdi. Xüsusilədə həzrət Əliyə qarşı öz kinini və düşmənliyini daha aşkar şəkildə göstərirdi. İbn Əbil-Hədid bu haqda yazır:
Zöhri həzrət Əlidən münhərif və azmış olan ən məşhur şəxslərdən idi. ¹⁴⁵
Demək lazımdır ki, İmam Səccadın (əleyhis-səlam) Zöhriyə yazdığı məktub da onun bu çirkin işlərinə görə qələmə alınmışdı.¹⁴⁶
Məhəmməd ibn Şeybə rəvayət edir: “Mədinə məscidində Zöhrinin Ürvə ibn Zubeyrlə birgə əyləşib Həzrəti-Əlinin (əleyhis-səlam) əleyhinə təbliğat apardıqlarını gördüm. Bu xəbər imam Səccada (əleyhis-səlam) çatdı. İmam bu işlərinə görə onları çox danladı.”¹⁴⁷ Zöhri bunun müqabilində hər yerdə fürsət tapsaydı Müaviyəni tərifləyərdi.
Bir gün Zöhri imam Səccadın (əleyhis-səlam) hüzurunda belə dedi: