Nazariy fizika kursi

110

---

gu yerda 
p(r'), cr(r')
 
va 
x ( r / ) 
mos ravishda zaryadlarning hajmiy, 
sirtiy va 
chiziqli zichligi. Zaryadlar qanday taqsimlanganligiga qarab
(
5
.
1 1
) ifodada mos had elektr maydonga hissa qo‘shadi.
5.2 
Kulon qonuni
Oldingi mavzuda olingan natijalarni nuqtaviy zaryadlar sistemasi 
uchun 
tatbiq qilamiz. 
Shu bilan birga Kulon qonunini aniqlaymiz. 
,V ta nuqtaviy zaryayadlardan tashkil topgan sistemaning maydonini 
aniqlaymiz. Uning zichligi
N
p (^ ') = E
e» <5( r ' - r“ ) 
(5-12)
a = l
ko‘rinishda 
yozamiz. Bu yerda 
ra
zaryad 
ea
turgan nuqtaga o ‘tkazilgan 
radius-
vektor. 
Bu ifodani (5.10) 
ga 
qo‘yib, nuqtaviy zaryadlarning 
maydon 
potensialini topamiz:
/ n 
f S(r
— 
ra) dV 
ea 
.
,
=
,r _ ^ |
<5 1 3 > 
Bu 
yerda 
Ra 
=
|
r — ra
|
zaryad 
ea
dan kuzatish nuqtasigacha b o !lgan 
masofa. 
Endi potensialni bitta zaryad uchun yozamiz:


=
(5.14)
R = г —
Го- Maydon kuchlanganligini aniqlaymiz:
E(r) = - g r a d e r ) - ~ R .
(5.15)
Nuqtaviy zaryad hosil qilayotgan maydonga kiritilgan sinov zaryadi 
eo ga ta’sir etuvchi kuch
F(r) 
=
e0E(r) 
= ^ R .
(5.16)
Bu bizga ma‘lim b o ‘lgan Kulon qonunini beradi.