Nazariy fizika kursi

eip/2
ga teng 
)() Igan ‘"xususiy” potensial energiyaga ega bo'lishi kelib chiqadi. 
ip
lll*ad turgan nuqtadagi maydon potensiali. Ikkinchi tomondan max- 
^ 's nisbiy nazariyasida zarrachani niqtaviy deb olish kerakligini bilamiz. 
'u bilan birga nuqtaviy zaryad o‘zi turgan nuqtada hosil qilayotgan
121

---

maydon potensiali cheksizga intiladi. Shunday qilib, biz o'rganayotgauf 
klassik elektrodinamikaga asosan nuqtaviy zaryad cheksiz xususiy еда 
ergiyaga va shu bilan birga cheksiz massaga (me2) ega bo‘lishi kelib 
chiqadi. Bunday fizikaga zid bo‘lgan natija klassik elektrodinamikaning 
asosiy prinsiplarining tatbiq qilish sohasi chegaralanganligini ko'rsatadj.
Elementar zarrachalarning bunday fizik m a’nosi boim agan chelfii 
siz xususiy energiyaga ega bo'lishi, zarrachaning nuqtaviy deb ko'risji 
bilan bog'liq. Bunga asosan mantiqiy va tugallangan nazariya sifatida 
elektrodinamika juda kichik masofalarda ichki qrama-qarshilikka egf 
ekan. Bunday kichik masofalarning tartibi nimaga teng? Bu savolgtf 
javob berishda ikkita narsaga e’tiborni qaratish kerak. Birinchisi, elew 
tronning xususiy elektromagnit energiyasi uning tinch holatdagi ener- 
giyasi me
2
ga teng bo'lishi kerak. Ikkinchisi, elektron qandaydir chekl 
ro radiusga ega deb qarasak (haqiqatda ham shunday), uning xusisif 
potensial energiyasi 
eipo
=
e2/i'o
ga teng bo'lisi kelib chiqadi. Ikkala еш 
ergiya bitta zarrachaga tegishli ekanini inobatga olib, ro uchun quyidae 
ifodani olamiz:
ro
~
— 
2-8
■
1 0
~Vicm.
(5-7®
mcz
Bu kattalik uzunlik o'lchov birligiga ega bo'lib, elektronning 
“klassik