Tabloya bakıldığında kent merkezinin içinde ve yakınında önemli depremler meydana gelmiştir. Bu tarihi depremlerin önemi ise; deprem bir bölgede meydana gelmişse o bölgede yine meydana gelecektir.
Elazığ ve Yakın Çevresinde Meydana Gelmiş Aletsel Dönem (1900-günümüz) Depremleri
Tablo 2 Elazığ İl sınırları içinde son yüzyılda meydana gelen depremler (Elazığ Merkezli 50 km Yarıçaplı Alan İçin);
TARİH
|
ZMN (GMT)
|
ENLEM (N)
|
BOYLAM (E)
|
DER.(Km)
|
Mb
|
Md
|
Ms
|
I
|
04.12.1905
|
07:04
|
39,0000
|
39,0000
|
00,0
|
6,2
|
6,6
|
6,8
|
7
|
04.12.1905
|
09:40
|
39,0000
|
39,0000
|
00,0
|
5,6
|
5,8
|
5,8
|
6
|
04.12.1905
|
12:20
|
39,0000
|
39,0000
|
00,0
|
5,5
|
5,7
|
5,6
|
6
|
08.02.1930
|
05:20
|
38,5200
|
39,4000
|
100,0
|
5,2
|
5,3
|
5,1
|
6
|
06.05.1931
|
20:22
|
38,2400
|
39,1500
|
40,0
|
5,0
|
5,0
|
4,8
|
6
|
23.09.1940
|
19:30
|
38,9600
|
39,3200
|
80,0
|
5,1
|
5,1
|
4,9
|
6
|
20.12.1940
|
|
39,1100
|
39,2000
|
00,0
|
5,7
|
6,0
|
6,0
|
7
|
18.08.1948
|
19:06
|
38,5100
|
39,2500
|
10,0
|
5,0
|
5,0
|
4,8
|
6
|
25.04.1949
|
23:09
|
38,2700
|
38,9900
|
80,0
|
5,3
|
5,4
|
5,3
|
6
|
08.11.1950
|
10:08
|
38,2700
|
39,1600
|
50,0
|
5,1
|
5,2
|
5,0
|
6
|
18.04.1957
|
05:25
|
38,7400
|
39,6700
|
10,0
|
5,0
|
5,0
|
4,8
|
6
|
24.08.1970
|
16:36:03 .0
|
38,3200
|
39,4500
|
27,0
|
4,4
|
4,2
|
3,8
|
5
|
24.05.1971
|
12:49:11 .0
|
38,8100
|
39,5100
|
33,0
|
4,2
|
4,0
|
3,4
|
5
|
10.09.1973
|
03:02:04 .0
|
38,4800
|
39,6400
|
39,0
|
4,7
|
4,6
|
4,3
|
5
|
23.06.1974
|
21:06:13 .0
|
38,7500
|
39,1700
|
75,0
|
4,5
|
4,4
|
4,0
|
5
|
21.03.1979
|
05:04:16 .0
|
38,5300
|
39,5400
|
10,0
|
4,5
|
4,4
|
4,0
|
5
|
31.07.1979
|
05:49:33 .0
|
38,7200
|
38,7500
|
10,0
|
4,1
|
3,8
|
3,3
|
5
|
22.11.1980
|
10:32:47 .0
|
38,3000
|
39,2900
|
10,0
|
4,2
|
4,0
|
3,4
|
5
|
10.03.1983
|
05:02:19 .0
|
38,3400
|
38,9700
|
25,0
|
4,2
|
4,0
|
3,4
|
5
|
24.06.1987
|
06:53:23 .0
|
38,3200
|
39,3500
|
33,0
|
4,7
|
4,6
|
4,3
|
5
|
13.12.1988
|
15:46:23 .0
|
38,7300
|
39,4700
|
10,0
|
4,2
|
4,0
|
3,4
|
5
|
26.05.1993
|
17:21:44 .0
|
38,4500
|
39,0600
|
33,0
|
4,2
|
4,0
|
3,4
|
5
|
28.01.1994
|
11:52:12.20
|
38,7300
|
38,7800
|
45,0
|
4,4
|
4,2
|
3,8
|
5
|
01.06.1994
|
11:33:08.80
|
38,2700
|
39,4900
|
10,0
|
4,3
|
4,1
|
3,6
|
5
|
07.02.1996
|
12:27:05.00
|
38,4900
|
39,2600
|
00,0
|
4,3
|
4,1
|
3,6
|
5
|
08.04.1996
|
02:20:44.00
|
38,2500
|
38,9800
|
15,0
|
4,0
|
3,7
|
3,1
|
5
|
20.06.1996
|
10:45:12.00
|
38,3000
|
39,2000
|
06,0
|
4,2
|
4,0
|
3,5
|
5
|
12.11.1996
|
11:01:50.00
|
38,4000
|
39,2000
|
10,0
|
4,3
|
4,1
|
3,6
|
5
|
10.08.1997
|
17:31:50.40
|
38,2400
|
39,0700
|
10,0
|
4,3
|
4,1
|
3,6
|
5
|
06.12.1997
|
04:17:00.50
|
38,3800
|
39,2500
|
08,0
|
4,2
|
4,0
|
3,5
|
5
|
13.04.1999
|
09:47:03.30
|
38,2700
|
39,1900
|
02,6
|
4,5
|
4,4
|
4,0
|
5
|
12.06.2004
|
13:37:56:12
|
38,6000
|
39,6000
|
15,3
|
4,5
|
4,4
|
4,0
|
5
|
11.08.2004
|
15:48:26:00
|
38,3680
|
39,1461
|
04,6
|
5,2
|
5,3
|
5,1
|
6
|
13.08.2004
|
20:35:05:52
|
38,2790
|
38,9672
|
12,3
|
4,4
|
4,3
|
3,9
|
5
|
14.08.2004
|
00:20:25.56
|
38,2543
|
39,0306
|
11,3
|
4,4
|
4,3
|
3,9
|
5
|
14.08.2004
|
20:42:17:07
|
38,3434
|
39,1096
|
07,4
|
4,4
|
4,2
|
3,7
|
5
|
14.08.2004
|
21:01:31:55
|
38,3262
|
39,2036
|
04,2
|
4,3
|
4,1
|
3,6
|
5
|
08.09.2004
|
16:16:43.38
|
38,3262
|
39,1376
|
05,9
|
4,3
|
4,1
|
3,6
|
5
|
25.09.2004
|
14:28:53.56
|
38,3951
|
39,2308
|
07,5
|
4,2
|
4,0
|
3,5
|
5
|
09.02.2007
|
04:17:00.50
|
38,3730
|
39,3210
|
5,0
|
5,3
|
5,3
|
5,4
|
5
|
21.02.2007
|
13:05:43.38
|
38,3730
|
39,3210
|
05,0
|
5,9
|
5,9
|
5,7
|
5
|
08.03.2010
|
04:32:00.50
|
38,7700
|
40,0300
|
5,0
|
6,0
|
6,1
|
6,0
|
7
|
08.03.2010
|
09:47:00.50
|
38,7700
|
40,0300
|
5,0
|
5,6
|
5,6
|
5,6
|
6
|
Elazığ İl Merkezi ve civarında 1900 – 2011 yılları arasında içerisinde en büyük manyetüde sahip depremi 1939 yılındaki Erzincan depremidir. Ayrıca 1905 yılında Tunceli / Çemişgezek / Akçapınar / Payamdüzü Köyü kuzeydoğusunda meydana gelmiş deprem ise ikinci büyüklüktedir. Çemişgezek ve Harput’ta 15 binanın yıkıldığı, birçoklarının hasar gördüğü belirtilmektedir. Malatya’da kuvvetli hasar meydana gelmiştir ( Ayhan, 1988 ).
Elazığ kent merkezi için yapılan sismik risk analzileri
Şekil 3 Elazığ ve çevresi için Gumbel dağılımı ( Zaman manyetüdüne göre)
Bu dağılıma göre olabilecek en büyük deprem;
Mmax = [a + log ( T)]/b, T = 99 yıl alınırsa,
Mmax = [[2,50927 + log ( 99)]/0,61079 ] = 7.5
Bu hesaplamaya göre 99 yıllk bir süre içinde Elazığ ve civarında olabilecek en büyük deprem büyüklüğü 7.5 olarak hesaplanmıştır.
Senaryo Deprem büyüklükleri
Elazğ kent merkezi Doğu Anadolu Fay Zonu, Kuzey Anadolu Fay Zonu, Malatya Fay Zonu, Ovacık Fay Zonu ve Adıyaman Fay Zonu etkisindedir. Yani bu faylarda meydana gelebilecek depremler Elazığ kent merkezinde ve yakın çevresinde yıkımlar ve buna bağlı ölümler meydana getireceklerdir.
Model A; Yaklaşık 145 km. uzunluğundaki olan Palu – Sincik Fayı, Palu İlçesi ile Hazar Gölü arasında K 60 D genel doğrultusunda uzanarak, Sivrice, Doğanyol, üzerinden Şiro Çayı Vadi’sini izler ve Sincik kuzeyinde belirginliğini kaybeder ( Şaroğlu vd., 1987 ). Palu – Sincik Fayı tek bir kırık değil, kırıklardan oluşmaktadır. Bu kırıklardan deprem potansiyeli olanlar belirlenerek numaralanmıştır. Model A’da şekil 3’de L1 ( uzunluğu 35 km ) olarak belirlediğimiz fayda bir deprem meydana gelirse, 35 km uzaklıktaki inceleme alanında meydana getireceği depremsellik parametreleri aşağıdaki tabloda ve devamında açıklanmaktadır.
Şekil 3Elazığ ve çevresi için belirlenen senaryo depremler ve Elazığ İl Merkezi Yerleşim Alanına Uzaklıkları.
Tablo 3.Model A depremine ait manyetüd büyüklükleri
|
Mw,ü
|
Mw,o
|
Mw,a
|
Mw
|
7,2
|
6,9
|
6,6
|
Ms
|
7,2
|
7,1
|
6,9
|
Mb
|
6,4
|
6,3
|
6,2
|
Senaryo depremin üreteceği enerji miktarı 3,9811.1022 ergdir. Fay yırtılması sırasında oluşan sismik moment ise 3,4 ve 5 numaralı formüllere göre sırasıyla 5,7943.1026, 6,30.1026 ve 4,9317.1026 dyn.cm olarak hesaplanmıştır. Senaryo depremin hissedileceği alan ise, MW = 7,2 için 747417 km2, MW = 6,9 için 502515 km2 ve MW = 6,6 için 337859 km2 olarak hesaplanmıştır. Depremin merkezüssündeki şiddeti ise MW = 7,2 için 8, MW = 6,9 için 8 ve MW = 6,6 için ise 7 olarak bulunmuştur. Fayın MW = 7,2’nin tekrarlama aralığı 41 ve 51 yıl olarak hesaplanmıştır. Maksimum yatay yer ivmesi 219 ve 159 cm / sn2 ( 0,219 g ve 0,159 g ) elde edilmiştir. Yine elde edilen bu maksimum yatay yer ivmesine göre inceleme alanındaki depremin şiddeti 6 – 8 arasında değişmektedir. En büyük partikül hızı ise 1,07 cm / sn olarak bulnurken, Arias Şiddeti 1,90 m / sn olarak hesap edilmiştir. Yine 18, 19 ve 20 nolu formüllere göre ivme; 160 cm / sn2 ( 0,16 g ), hız;44 cm / sn ve yerdeğiştirme; 182 cm olarak hesaplanmıştır. Senaryo depremin binalara uygulayacağı yatay kesme kuvveti, kendi ağırlığının % 21’i olarak hesap edilmiştir.
Model B; Bu senaryoda şekil 3’de L2 ( uzunluğu 20 km ) olarak belirlediğimiz fayda bir deprem meydana gelirse, 25 km uzaklıktaki inceleme alanında meydana getireceği depremsellik parametreleri aşağıdaki tabloda ve devamında açıklanmaktadır:
Tablo 4 Model B depremine ait manyetüd büyüklükleri
|
Mw,ü
|
Mw,o
|
Mw,a
|
Mw
|
6,9
|
6,6
|
6,3
|
Ms
|
7,1
|
6,9
|
6,7
|
Mb
|
6,3
|
6,2
|
6,1
|
Senaryo depremin üreteceği enerji miktarı 2,8184.1022 ergdir. Fay yırtılması sırasında oluşan sismik moment ise 3,4 ve 5 numaralı formüllere göre sırasıyla 5,7943.1026, 2,2387.1026 ve 4,9317.1026 dyn.cm olarak hesaplanmıştır. Senaryo depremin hissedileceği alan ise, MW = 6,9 için 502515 km2, MW = 6,6 için 337859 km2 ve MW = 6,3 için 227155 km2 olarak hesaplanmıştır. Depremin merkezüssündeki şiddeti ise MW = 6,9 için 8, MW = 6,6 için 7 ve MW = 6,3 için ise 7 olarak bulunmuştur. Fayın MW = 6,9 manyetüdünü tekrarlama aralığı 22 ve 32 yıl olarak hesaplanmıştır. Maksimum yatay yer ivmesi 242 ve 172 cm / sn2 ( 0,242 g ve 0,172 g ) elde edilmiştir. Yine elde edilen bu maksimum yatay yer ivmesine göre inceleme alanındaki depremin şiddeti 7 – 8 arasında değişmektedir. En büyük partikül hızı ise 1,20 cm / sn olarak bulunurken, Arias Şiddeti 1,74 m / sn olarak hesap edilmiştir. Yine 18, 19 ve 20 nolu formüllere göre ivme; 226 cm / sn2 ( 0,226 g ), hız;66 cm / sn ve yerdeğiştirme; 285 cm olarak hesaplanmıştır.
Model C; Bu modelde şekil 3’de L3 ( uzunluğu 25 km ) olarak belirlediğimiz fayda bir deprem meydana gelirse, 30 km uzaklıktaki inceleme alanında meydana getireceği depremsellik parametreleri aşağıdaki tabloda ve devamında açıklanmaktadır:
Dostları ilə paylaş: |