O liy o'q u V yurtlarining arxitektura V a qurilish ta ’lim y o ‘n alish I talabalari uchun darslik

l - x ).

---

п 
Г
d)
A
В
O’,
+ • • +
У!
N
Г
D
11.!-rasm.
F kuchini kesimning bosh o ‘qlari у va z yo‘nalishlari bo‘yicha ta’sir etuv- 
chi Fy va 
F z
ga ajratamiz. Mazkur kuchlar ta’sirida balkaning kesimida:
Mz = F
y ( l - x ) =
F (/-x ) c o s a
My = F
z ( l - x ) = F ( l - x )
sin a.
Eguvchi momentlari hosil boMadi va ular balkaning bosh tekisliklari 
bo'yicha ta’sir etadi. Demak, qiya egilishni hamma vaqt ikkita tekis egilish- 
ga keltirish mumkin. Ushbu momentlar alohida ravishda ta’sir etganda hosil 
boMadigan kuchlanish va solqiliklami aniqlashni bilamiz. My va 
M z
momentlar 
bir vaqtning o‘zida ta ’sir etgan hoi uchun kuchlanish va solqiliklami kuchlar 
ta’sirining mustaqilligi qoidasidan foydalanib aniqlasa boMadi.
Birgina 
M z
momenti ta’sir etsa neytral o ‘q 
z
o ‘qi boMadi (11.1-rasm, d) va 
kesimning ixtiyoriy N nuqtasidagi kuchlanish quyidagi formuladan aniqlanadi:
М , - V
0 ‘sha nuqtada Мм momentdan quyidagi kuchlanish hosil boMadi (11.1-rasm, e):
M -z
Ikkala moment bir vaqtning o ‘zida ta ’sir etsa ixtiyoriy nuqtadagi kuch­
lanish a , va o 2 kuchlanishlam ing algebraik yigMndisiga teng boMadi, y a’ni
270

---

M . - y
M v 
- z

+ —
J — ■
(11.1)
J z
° у
Bu form ulaga 
y , z
koordinatalari ham da My va 
M z
momentlari o ‘z isho- 
ralari b o ‘yicha q o ‘yiladi. M omentning shu turishida kesim ning birinchi 
choragidagi koordinatalar 
у v a z
musbat boMsa, demak m om ent ch o ‘zayapti, 
shuning uchun uning ishorasi plyus boMadi, agar siqilish hosil qilsa - isho- 
ra minus boMadi. Bizning holda har ikkala moment My va 
M z
musbat ishora- 
ga ega, chunki ular 1-chorakda cho‘zilish hosil qiladi.
Balka ko ‘ndalang kesimining to ‘rtta А, В, C, D nuqtasidagi kuchlan- 
ishlar quyidagicha aniqlanadi: