O. M. Mirtazaev epidemiologiyadan amaliy mashg

Salmonellyozlarning oldini olish chora-tadbirlari 

Salmonellyozlarning oldini olish chora-tadbirlarini tashkil etish va amaliyotga

joriy qilish sog’liqni saqlash xodimlari, veterinariya xizmati, go’sht va sut ishlab
chiqarish korxonalari, oziq-ovqatlarni tayyorlash va tarqatish bilan bog’liq
korxonalar
xodimlari
bilan
birga
amalga
oshiriladi.
Salmonellyozlar
epidemiologiyasi turli-tumanligini hisobga olib, ularga qarshi muvoffaqiyatli
kurashishda tibbiyot hamda veterinariya xizmati xodimlari hamisha mustahkam
aloqada bo’lishlari kerak. Bu ishda asosiy kuch odamlar, hayvonlar, parrandalar
orasida yuqumli kasallik manbaini aniqlash va kasallik tarqalishini o’z vaqtida
to’xtatishga qaratilgan bo’lishi kerak.
1. Tashkiliy chora-tadbirlar. Bu sohada salmonellyozlarga qarshi kurashish
ishlarini tashkil etish, davolash profilaktika muassasalari bilan veterinariya xizmati
xodimlari salmonellyozlar haqidagi xabarni o’z vaqtida bir-biriga yetkazib
turishlari va mustahkam aloqada bo’lishlari kerak. Shuningdek epidemiologik
tahlilni yo’lga qo’yish, tibbiyot va veterinariya mutaxassislarini malakasini
oshirish kasallikka qarshi kurashish yo’l-yo’riqlari mavzusi bo’yicha seminarlar
tashkil qilish lozim bo’ladi.
2. Salmonellyozlar tarqalib ketishida epidemiologik ahamiyatga ega bo’lgan
korxonalarda sanitariya va veterinariya nazoratini o’rnatish. Bunday nazorat asosan
salmonellyozlar tarqalishida ishtirok etadigan asosiy omillardan hisoblangan
go’sht va go’sht mahsulotlari, parranda go’shti va tuxumining salmonellyozlar
bilan zararlanmasligining oldini olishga qaratilgan.
2.1. Keyingi paytlarda respublikamiz hududida parranda go’shti va tuxumi
bilan bog’liq salmonellyozlar tarqalayotganligini nazarda tutib parrandachilik
sanoati korxonalarida sanitariya-epidemiologiya nazoratida quyidagilarga amal
qilish lozim: parrandachilik sanoati korxonalarining sanitar epidemiologik holatini
sanitariya vrachlari, epidemiologlar va bakteriologlar bilan birgalikda har chorakda
kamida bir marta tekshirishlari kerak. Bunda 50-60 ta surtma olish kerak.
2.2. Salmonellyozlar bilan kasallanish ko’rsatkichi yosh bolalarda yuqori
ekanligini hisobga olib, sanitariya epidemiologiya xizmati xodimlari bolalar uchun
sut, sut-qatiq mahsulotlari, bolalar ovqatlarini, davolash va ichirish uchun
ishlatiladigan suyuqliklar tayyorlaydigan oshxonalar, oziq-ovqat sexlari va

---

134
dorixonalar ishlarini doimo nazorat qilishi kerak.

3. Kemiruvchilarni yo’qotish salmonellezlarga qarshi kurashda eng muhim
chora-tadbirlardan hisoblanadi, chunki kalamush va sichqonlar hayvonlar
so’yiladigan joylarni, turli oziq-ovqat ob’ektlarini salmonellalar bilan zararlantirib,
chorvachilik va parrandachilik fermalarida infeksiyani tez-tez tarqatib turadi.
4. Quyidagi profilaktika choralari o’tkazilishi zarur: qishloq xo’jalik
hayvonlari orasida salmonellyoz bakteriya tashuvchiligini aniqlash va ular bilan
kurashish, hayvonlarni hovlida so’yishni tartibga solish, hayvonlarni so’yishdan
oldin veterinariya ko’rigidan o’tkazish, so’yilgandan keyin ular go’shtini qayta
ishlaydigan joylarda veterinariya-sanitariya rejimini normallashtirish, oziq-ovqat
mahsulotlarini doimo veterinariya-sanitariya ko’rigidan o’tkazish lozim.
4.1. Hozirgi vaqtda har xil em-xashak orqali yuqtirishning oldini olish
hayvonlar orasida salmonellyozlarga qarshi kurashish bo’yicha muhim
masalalardan biri hisoblanadi.