Öğretim Teknolojileri ve Materyal Tasarımı-Geliştirme Ders Notu

4. Son ünlüsü kalın olmasına rağmen ince sıradan ek alan Doğu ve Batı kökenli kelimeler menfaat, -ti; saat, -ti; lügat, -ti; feragat, -ti; harf, -fi; hayal, -li; ihtimal, -li; istikbal, -li; rol, -lü; alkol, -lü; mareşal, -li; festival, -li biçiminde gösterilmiştir.
Dilimize son zamanlarda girmekte olan Batı kökenli sözler özgün biçimiyle eğik olarak yazılmış, burada tanım verilmeyerek Türkçe karşılıklarına gönderme yapılmıştır: check-up is. İng. check-up tıp bk. tam bakım; factoring is. İng. factoring ekon. bk. alacaklandırma; tubeless sf. İng. tubeless bk. içsiz vb.   Diğer Özellikler Türkçe Sözlük’ün kullanımında yukarıda verdiklerimizin dışında başka bazı teknik özellikler de yer almıştır. Yapı bakımından birbirine benzeyen ve eş sesler bulunduran birçok kelime Türkçe Sözlük’te art arda gelmektedir: boy, çay, kalın, saf, sandal bu tür örneklerden birkaçıdır. Kaynakları ve anlamları farklı olan bu yapıdaki kelimeler boy (I), boy (II), çay (I), çay (II), kalın (I), kalın (II), kalın (III), saf (I), saf (II), sandal (I), sandal (II) biçiminde Romen rakamlarıyla birbirlerinden ayrılmışlardır.(TDK WEB SİTESİ)    

KAVRAM GELİŞTİRME SÜREÇLERİNE BAKTIĞIMIZDA KARŞIMIZA BEŞ BASAMAK ÇIKMAKTADIR;

Genelleme: Sınırlı sayıdaki gözlem deneyim ve  diğer yollarla elde edilen bilgilerin benzer, ayırıcı ve geçiş özelliklerini dikkate alarak bir kavram altında sınıflandırmak (gruplamak) tır. Genellemelerin istisnaları ile birlikte verilmesinde yarar vardır. Gereğinden fazla ve gereğinden az genellemeden kaçınılmalıdır. Genellemelerde genellikle tümevarım ve tümdengelim yöntemleri kullanılır. Genellemede yaratıkların tamamını gözlemleyemeyiz. Ancak bir kısmını gözlemleyip bundan yola çıkarak bir genelleme yapabiliriz.
Ayırım: Yaratıkları, bilgileri birbirine benzemeyen ( ayrıcalık gösteren ) özelliklerine gruplandırma sürecidir. Mümkünse bu süreçte en az değişen ayırıcı özellikler seçilmelidir. Çiçek, tohum, meyve gibi özelliklerden hareket edilerek çiçekli bitki kavramına varılmıştır.
Tümevarım:  Belirli veya sınırlı sayıdaki bilgilerden genelleme yoluyla sonuç çıkarma sürecine denir.
Tanımlama: Bir kavramın veya herhangi bir şeyin özgün özelliklerini ve sınırlarını en iyi temsil eden kelime ve şekillerle izah edilmesidir.
Tümdengelim: Genel halden özel hallere inen bir düşünce sürecidir. Bu süreçte tanımlatıcı ve ayırıcı özelliklerin özenle seçilmesine dikkat edilmelidir. Örneğin; çiçekli bitkilerin kök, gövde, yaprak, çiçek vb. gibi alt kavramlara doğru analiz edilmesidir. (Mehmet Gürlek)   Kavramların önemi son zamanlarda yapılan çeşitli çalışmalarla ortaya konmuştur.Özellikle biyoloji öğretim, öğrenim ve eğitiminde kavramların yeri son derece önemlidir.Bu nedenle kavramlar olmazsa  o konu  ile ilgili bilgilerde etkili kullanılamaz..Kavramların toplum tarafından anlaşılabilmesi için açık bir şekilde tanımının yapılması gerekir.Ayrıca kavramların dilimize kazandırılıp izah edilmesi kavramların anlaşılabilmesi açısından büyük bir öneme sahiptir.
Biyolojik kavramların büyük bir kısmının yabancı kökenli(Latince) olması ve bir kısmının da yeni olması; gerek biyoloji dersinin öğrenilmesinde gerekse de biyolojik kavramların günlük hayatta kullanılmasında büyük zorluklara yol açmıştır.Çalışmamızın amacı Yabancı-Yeni Biyolojik Kavramları belli mantık sistemleriyle Türkçe’ye kazandırılmasıdır.
Konu ile ilgili çalışma yapılırken yabancı-yeni biyolojik kavramların Türkçe’ye kazandırılmasında izlenen yöntem ve kuralların mantık sistemi ile ilgili birkaç örnek maddeler halinde aşağıda verilmiştir. Kavram geliştirmede;Fert ve toplumsal bilincin hamuruna-sistemine  uyumlu(kabullenebilir), cazibeli, mantıklı kavramlar üretmek gerekir. Yada bu bilincin;, boşluklarından, kör noktalarından… Vb yerlerinden mantıklı çimlenebilecek kavramlar türetmek gerekir. Çok ender hallerde gerekirse; bilincin direncini aşabilen-ötesinde  mantıklı kavramlarda üretilebilir.
 
Kavram Dersini İşlemede Dikkat Edilmesi Gereken Bazı Kurallar; 
1- Gruplandırma:  kötü çevre koşullarında canlı grupların gösterdiği tepkiler nelerdir?Ör: diapoz böceklerde, spor bakterilerde, pupa kelebeklerde
2-Güncelleştirme:Ayıların renk değiştirmesi, kuşların göçü,  Kavramları belli bir tema halinde gruplandırmak ve güncelleştirmek gerekir.Aynı görevi yapmak üzere özelleşmiş hücre gruplarına doku denir.Yabani hayvanlar ve devletler için yaşamak savaşmaktır.
3-Türkçeleştirme: Havers Kanalı ve Uzunlamasına Kemik kanalı size neyi çağrıştırır? Nükleik Asit ve Gen Asit Size Neyi çağrıştırır?

I.Doğru ve mantıklı eşleştirme(mantıklı ve anlamlı eşleştirme):
Örneğin;
a.Absorbsiyon Kavramının karşılığını bulmak için aşağıda verilen kelimeleri göz önünde bulundurarak doğru ve mantıklı eşleştirme yapılır.
Absorbsiyon(Y.ab den-sobere emme)
-Emme, -Emmek, -Emilim -Emilmek -Soğurma

b Adaptasyon (Uyum) : Bir canlının kendi çevresine uyması, uymayı gerçekleş tiren olaylar, canlının çevresi içinde yaşamasına olanak veren özellik. -uyum
-asimileolma -uyumsama -uyumsamak -uyuma 
Kavramlarda doğru ve mantıklı eşleştirme yapılırken kelime kökünden de yararlanılabilir.Çünkü kelime kökü genel itibariyle doğru ve mantıklı anlamı çağrıştırmaktadır.
II.Kelime-isim ve kavram kaynaştırma(mantıklı ve anlamlı  harf,hece kelime kırpma veya bağlama):
Örneğin;
a.Regülatörgen -sentezgen -proteingen-ayarlayıcıgen-ayargen -şifregen
b.liken-algmantar -yosunmantar
c.gymnosperm -açıktohumlu -açıktohum
d.dioik-ikievcikli -ikievcik
e.Radikula -kökveren
f.Adventif kök -Ekkök

III.Kelime Türetmek:
Örneğin;
a.Akromegali (Y.akron kol ve bacaklar +megale büyük):İskelette kol,bacaklar,yüz,çene,el ve ayak parmaklarının aşırı büyümesi.
b.Arthropoda(Y.arthron eklem+ pous bacak): böcek ya da eklembacaklı bir omurgasız hayvan.Eklembacaklılar.
c.Fenotip(Y.phainein göstermek+ L.typos tip):Bir organizmanın kalıtsal yapısının dıştaki görünür ifadesi.
d.Floem(Y.phloios kabuk):Bitki iletim dokusu.Bitkilerde organik besin taşıyan borulara denir.
besin borusu, bitki besin borusu
e.Folikül(Y.pholliculus küçük torba)
-yumurta  kesesif.fotoperiyodizm(Y.phos ışık +peri çevre+hodos yol+ismos durum):
-Işıksal tepki
-ışığa tepki
g.Polimorfizm(Y.poli çok+morphe şekil)
çok şekilli.Bir türün üyeleri arasındaki biçim farklılıkları;bir populasyonda birkaç farklı fenotipin görünmesi.dış görünüm. .
IV.Olumsuz Kavram Türetmek ya da Olumsuzluk ekini Kullanma( Kelime/ler veya  kavram/ların; sonuna, ortasına veya başına;mantıklı ve anlamlı  harf hece kelime katma):
örneğin: a.ışık-ışıksız b.hava-havasız c.oksijen-oksijensiz d.çekirdek-çekirdeksiz e.zar-zarsız f.spor-sporsuz g.kapsül-kapsülsüz
V.Olumlu kavram türetmek ya da olumlu ekini kullanmak( Kelime/ler veya  kavram/ların; sonuna, ortasına veya başına;mantıklı ve anlamlı  harf hece kelime katma):
a.çekirdek-çekirdekli b.ışık-ışıklı c.kutup-kutuplu d.oksijen-oksijenli e.hava-havalı f.can-canlı
VI.Ters ya da Karşıt(zıtlık) Ek veya Anlamını vermek(anlamlı zıt anlamı çağrışım):
Simetri-Asimetri,Sölom-Asölom, aerobik-anaerobik, mitoz-amitoz, rejenerasyon-dejenerasyon, denatürasyon-renatürasyon
VII.Kavram,kavram-isim ya da isim verilirken; yakın ve benzer olay,olgu,yaratığın benzeşim(Simülasyon)  yöntemiyle adlandırmak(anlamlı benzeşim):-pseodopod-yalancı ayak -bacillus-çubuksu bakteri -farinks-yutak -hif: mantar iplikçiği
VIII.Kavramı özgünlüğüne dayalı adlandırmak:
-Adventif kök-ekkök, -stolon gövde-sürünücü gövde, -villus-çıkıntı uzantı , -bakteriyofaj-bakteriyiyen -retina-gözün dış tabakası
IX.Kavramları ortak özelliğine göre adlandırmak: -flagellata-kamçılılar, -protozoa-tekhücreliler, -monokotiledon-tek çenekliler, -dikotiledon-çift çenekliler -monera-çekirdeksiz bir hücreliler

Kavram Tanımlarının Hazırlanmasında Uyulması Gereken Bazı Kurallar(Demirkuş 2007);
1-Yabancı kökenli kavramlar Türkçe karşılıkları içinde parantez içinde verilmelidir.
Ör; Uzun Kemik kanalı (havers kanalı), Heyecan hormonu (adrenalin)
2-Mümkünse kavramlar uygulama alanlarıyla örneklendirilmeli.
3-Birden fazla tanımı varsa veya mümkünse birden fazla tanımları verilmeli
4-Her kavramı doğru çağrıştıracak şekilde Türkçeleştirilmeli ve örneklendirilmeli veya kolay hatırlanacak şekilde kodlanmalı
5-Kavramlarla ilgili;ekstra internet ve intranet linkleri atamak.
6-Kavramlarla iligili kısa metrajlı film hazırlamak

Kavram Öğretiminde Kullanılan Yöntemler(Demirkuş 2007) ;
1-Konu Merkezli İlişkisel Kavram Kümesi yöntemi uygulanabilir. Ör;hücre merkezde organeller çevresinde
2-Kavram Merkezli İlişkisel Kavram Kümesi yöntemi uygulanabilir. Ör.kök, gövde, çiçek, doku merkezde, çeşitleri çevresinde
3-Kavram İlişkilendir Tablosu/ları uygulanarak kavram öğretmek. Ör; kök, gövde, çiçek, doku birinci sütuna,özellikleri birinci satıra yazılır.
4-Kavram ağlarına uygun kavram gruplarına ugulamak;Örneğin;büyüm ve büyüme koşullarının kavramları
5-Bulmaca Doldurma Yöntemini Uygulamak
6-Tanım Başlığına Kavram Sürükleme Yöntemi
7-Kavram Tanım eşleştirme Yöntemi
8-Tüm Yukarıdaki yöntemlerin melezleri, almaşları uygulanabilir.

Özel Not (Demirkuş, 2008) ;
- Bir kavram veya bir kelime topluma empoze edildiği zaman mutlaka anket ile herkesin o kelimeden ne anladığı test edilmelidir.
- Kavram, kelime, terim veya topluma takdim edilmek istenen bir şey topluma önerilir ve toplumun buna (kelime, kavram, yasa veya bir devrim) önerisi istenir.
- Kavramlar üretilirken mutlaka anketlerle kavramın toplumun bilinçaltına uygunluğu test edilmelidir.
- Genellikle Kavramların algıda değişmezlik problemi vardır.
- Sınıflara ödev olarak verilir. İnternete konulur. Kavramlar dersinde ödev olarak verilir.
- Herhangi bir kavram tek başına bir anlam çağrıştırmıyorsa, o kelime bize ait olmaz. Örneğin; golgi cihazını hiç duymamış bir öğrenciye “golgi cihazı nedir veya salgı aparatı nedir” dediğimiz zaman bu öğrencinin vereceği tepki bize iyi bir yol gösterecektir.
- Kavram hangi dilde olursa olsun bir tanım bir anlam çağrıştırmıyorsa o dile ait değildir. “Edimsel koşullanma” ile “sonuca dayalı koşullanma” örnek gösterilebilir.
- Kavramlar toplumun algılama seviyesine göre üretilmelidir.


Kavram Öğretiminde Kullanılan Sanal Araçlar;
1-ConceptDraw MINDMAP
2-ConceptDraw WebWave


Kavramlar, İsimler, Kavram-isimler, Deyimler, Cümlecikler, Bağlaçlar ve Noktalama İşaretlerinin İletişim ve Arzusunu İfade Arasındaki İlişkinin Önemi
-İletişim ve Eğitim Amaçlı; düşüncelerimizi, duygularımızı, istemlerimizi… Vb tüm bilgilerimizi ifade için; kavram, isim, kavram-isim, görüntü, resim, ses, eylem, ses-eylem  işaret, davranışlarımızı… Vb kullanırız. 
-Ancak yazılı ve konuş (lisan) pratiği iletişiminde hemen tüm bilgilerimizi ifade için;kavram, isim, kavramisim, deyim ve cümleciklerin örgüsünü kullanmak zorundayız.
-Bilgilerimizi ifade için kullandığımız ilave iletişim argümanları yani görüntü, resim, işaret, davranışlar, yaratık, zaman, olay, eylem, süreç, olguları da ifade etmek için yine mutlaka; kavram, isim, kavramisim, deyim ve cümlecikleri örgünsündeki karşılıklarının olması gerekir ki  pratik iletişimde kullanalım.
-Kavramlar, isimler ve kavramisimleri zihninde silinmiş olan insanlar kendisini nasıl ifade edebilirler.
-Kavramsız insanın zihinsel, beyinsel ve uygulama boyutları arasındaki iletişim kopar veya zorlaşır.
-Hayvanlar, çocuklar, dilsizler, sağırlar ve kör insanların kavramsız oluşlarının iletişimsizlikteki sıkıntılı yaşantısını düşünün.

Biyolojik/Canlı ve Sistem Temelli Öğrenme Modeline Göre Zihnimize Bilgiler Girerken ve Yerleşirken Neler Oluyor?(Demirkuş, 2009)
1-Öğrenmeye;genlerimizin,beyin hücrelerimizin çimlenmesi, zihinsel havuzumuzun tek tek tepkisi ve birlikte bağlantılı-bilinçli tepkilerinin nesnel ve sanal ilişkileri son derece önemlidir.
2-Öğrenmede Sinirsel hücre çimlenmesi(nöron dallanması) ile kodlanış gerçekleşir.
3-Duyusal, düşünsel, içsel, çevresel.. Vb herhangi bir şekilde bilinçli öğrenilen bilgi zihinsel havuza olduğu gibi aktarılır ve diri olarak kayıt edilir. Muhtemelen bu bilgi yok olmaz. Unutulma genellikle beyinsel ve uygulama boyutlarla ilgilidir.
4-Buna paralel olarak genlerde öğrenilen bilgiyi temsili kayıt edilmiş kodlara dayalı organik özgün kodlu biyolojik molekülü sentezi gerçekleşir. 0,1, 2, 3
5-Bu kodlanış ve sentezin;zihinsel havuzumuzdaki ve genlerimizdeki kayıt karşılığı: yazılı ve sözlü dilimizde;kavram, isim, kavram-isim, görüntü, resim, ses, eylem, ses-eylem işaret, davranış… Vb olarak yer alır.
6-Zihin havuzumuzdaki sadece öğrenilen!! (bilincinde olunan) hemen her şeyin: yazılı ve sözlü dildeki(lisandaki-konuşmadaki);kavram, isim, kavram-isim, deyim ve cümlecik örüntülerinin karşılıkları beyin hücrelerimizdeki fiziksel çimlenme, organik medde… Vb şeklinde her bir bilgi birimi:görsel, işitsel, tatsal, anlamsal, dokunsal, düşünsel… Vb olarak çiftli, üçlü, dörtlü… Vb çoklu paralel olarak(etkili-kuvvetli) ya da zayıf olan tekli olarak diğer bilgilerle örüntülü veya tekli kayıt edilmiş ve kodlanmıştır.
7-Beyin ve genlerimiz hücresel çimlenme(fiziksel kodlama), üretilen biyolojik organik öğrenim kodlarımız, kavramsal kodlarımız ve hatırlama belleğimiz(anlamsal kodlama) olan beynimiz adeta zihinsel havuzumuzun hemen öğrenilen bilgilerin (bilincinde olunan) tüm dinamik kodlanmış bilgi birimlerini taşıyan nesnel zihin çekirdeği gibi davranır. 1, 2, 3
8-Kısaca biz zaten zihin havuzumuzun içinde olduğumuz için öğrenme esnasında sekiz (5+sezgisel, hissel, düşünsel duyularımız) duyumuzla alınan (zihne sindirilen/yenilen) bilgiler, düşünsel üretilen bilgiler… Vb bize ulaşan bilgiler sadece ilgili genlerimize kayıt, beyin hücrelerinin fiziksel dallanmalarıyla, özgün biyolojik öğrenim molekülü üretimi ile hatırlama belleğimize kodlanış yapılmaktadır.
-Deneyim ve uygulamalarımız göstermiştir ki etkili öğrenmede sekiz duyumuz ve yaşayarak öğretimin kalıcı olmasının nedeni sekiz duyuya ve fazlasına dayalı beyinde kodlamanın gerçekleşmenin mutlak karşılığı vardır. Zamanla bunlar ortaya konup çözüldükçe öğrenme ile ilgili bilgilerimiz bereketlenecektir.
-Zihinsel havuzumuz, isteğimiz dışında da sürekli içerdiği ortamı dinamik ve zinde ortamdaki her şeyi olduğu gibi diri olarak soğurup çok yönlü klonlayarak-kodlayarak tazelikle farklı enerji hallerinde kayıt eder. Muhtemelen bu kayıt büyük kıyamete kadar silinmez.
-Genellikle sadece duyularımızla bilinçli algıladığımız (farkındalığında olduğumuz) ya da kayda değer olan bilgileri zihnimizle dinamik endeksli çalışan beynimize yani uzun süreli belleğimize; nesnel/fiziksel, organik, kavramsal ve algısal olarak kodlarız. Bu durum ayna nöronlar (Mirror neurons) ve dolanık elektronların (10.Teleportation) öğrenimle ilişkisi açısından önemlidir. Öğrenim esnasında nöral hücrelerdeki dallanış, biyolojik öğrenim molekülleri, biyolojik hatırlayışı tetikleyici sistem ve moleküller de;ayna nöronlar ve dolanık elektron durumuna geçişler durumunda bekleyen beyin; bilgiye gereksinim duyulduğu anda düşünsel hızla (ışıktan daha hızlı) geçmişteki öğrenme boyutlarına ulaşarak taklit ve/veya o boyuta bilinci hatırlatış konumunda taşıyarak hatırlatışı gerçekleştiriyor olabilir.
-Bir kısım bilgiyi de hayal ederek, trans halinde, düşünerek, uykuda ve rüyalarla zihin havuzumuzdan beynimize kodlayarak (nesnel/fiziksel kod, organik kod, kavramsal ve algısal kod….vb) öğrenir ve bilgi havuzu kodumuzu zenginleştiririz.
-Zihnimizdeki Sembolik, kavramsal kodlamalarımız olmazsa ne olur? İpucu;Kavramlar. zihnimizdeki bilgi birimleri ve bilgi kümelerinin kodsal ifadelerin dilsel iletişim araçlarıdırlar.
-Zihnimizdeki kavramların, isimlerin ve kavram-isimlerin silindiğini düşünün.
-Yontma taş devri insanı, dilsiz bir insan veya hayvanların seviyesinde bildiklerini ifade etmedeki doğallığını ya da vücut organlarını, vücut dilini, yüz ifadelerini kullanma desteğine gereksinim duyarız.
-Yazılı ve sözlü her kavram, kavramisim, isim, deyim, özdeyiş, vecize, düşünceyi ifade eden her şeye eleştirel gözle bakılmalı ve en mantıklı-liyakatli alternatifi geliştirilmelidir. Ör. Sev-mek yerine daha mantıklı olan sevek!, dur-mak yerine durak!, o-luş-tur-mak yerine oluşturak din-len-mek yerin denlenek! Pekiştireç; nesnel yaratıklar için yeni isimler üretmek üzere adını işaretle arkadaşına tarif et oyununu hatırlayarak en doğru ve kestirmeyi tarif edilen isim arayışını deneyin ya da mantığı kavramaya çalışın.
-Çok özel haller hariç, her kavram, kavramisim, isim, deyim, özdeyiş, vecize, düşünce üretirken veya düzenlerken;düşünsel ve eleştirel tercihte, doğal dillerin vahşi kurallarına ve hece vezninin akıcı ses-kafiye uyumunun keyfine, zevkine ve cüşuna, akli,mantıki ve ahlaki anlamlar feda veya yem edilmemelidir.
-Kavramların listesini kavram kümesi araçları şeklinde hazırlamak son derece önemlidir.
-Öyle bir yazılı-sözlü alfabe ve lisan ilişkisi hazırlayalım ki her harfi ve harfleri bir araya geldiğinde, matematikteki rakamlarlar gibi mutlaka bir veya birkaç mantıklı anlam taşıyacak şekilde dizayn edilmelidir. İnsanların yaşadığı çevrede ya da çevre havuzunda algıladığı her şey duyulardan süzülerek ya da düşünsel olarak üretilerek zihinsel havuza bu bilgi birimleri kayıt edilirken (zihinsel bedene bu bilgiler kayıt edilirken) oluşan havuz yani çevresel havuzla ve zihinsel bilgi birimleri havuzları çok benzerdir. Bu nedenle doğal olarak insanların bilinç altlarının bir birine çok benzediği için; bu benzer bilgi deposunun zihinsel ve düşünsel dokuları evrensel alfabe ve dil olarak dışa doğru deşifre edilirse insanlığın ortak payda iletişimi algıda değişmezliğe yaklaşmış olacaktır. Var olan sistemdeki hemen hemen tüm kültür, alfabe ve lisanların hepsi yarı vahşi oluşu ve algıda değişmezlik ilkesine/lerinede aykırı ya da uzak olması iletişim için çok büyük engeldir. Bu mantıktan hareketle çevremizden ya da çevre ve iç havuzumuzdan ürettiğimiz bilgi birimleri anadil ya da kültür dili, kavramlarıyla kotlanış katmanın farklılığı dilde iletişime engel olmaktadır. Zihinsel havuzda bilgi birimlerinin iletişim amaçlı kültürel dile ait kavramsal olarak kodlandığı iletişim dokusu kavimler arasında çeşitlilik gösterdiği için kavimler arası iletişime engeldir. Bu durum kısmen matematik iletişim sembolleriyle aşılmıştır.
9-Anadil ve ortak kültür dilinde öğretilen kavram, kavramisim, isim, kelime, hece… Vb dizgesi beyinsel bellek çekirdeğindeki dallanış ve öğrenim moleküllerinin üretimiyle eş güdüm içinde gerçekleşir. Yani;fiziksel, organik, kavramsal, algısal… Vb kodlanış kümesi birlikteliği içinde gerçekleşir.

Hatırlamak, Unutmak Yada Eksik Hatırlamanın Nedenleri ve Geleceği;
-Hatırlama daha çok yapılan; beyinsel, zihinsel ve/veya düşünsel kodlamanın/ların, gereksinim duyulması veya içsel ve çevresel kombinezonlu uyaranların ürünüdür.
-Hatırlanma tüm kodlanış türlerinin ortak paydası veya bir tanesiyle bizde hayat bulur.
-Bilgi birimlerinin yeniden ilişkisel hayat buluşu;ses, görüntü, eylem, kavram, isim, siluet, dokunsal, his, hayal… Vb şekilde hatırlanır.
-Yani kodlanışın açılan uçları; iç ve dış çevre ile kontağa geçmesi ile ışık hızından hızlı olan düşünsel hızla bir yoklama ve iletişimle sonuca ulaşır.
-Doğru ve bilinçli hatırlamaya engel olan;beyin yaşlanması, bulanık benzerlik çakışması, hatırlamayı negatif etkileyen çevresel ve içsel etmenler, hastalık… Vb
-Zaten insanlar ilerde bu hatırlama problemlerini nano ve kuantum robo bellek ve kayıt edicilerin sürekli kaydı ile telafi edecektir.
-Ancak buda zihinsel tembelliğe neden olacaktır.
-Ola ki;rüyalarımızın çoğu beynimize kodlanmayan ve zihinsel havuzumuzdaki/deposundaki bilinç dışı devasa bilgi yığını kuşatmasında gerçekleştiği için güncel yaşantımızla rüyalarımız arasında ilişki kurmakta sıkıntı çekilmektedir. Peygamberler ve gelişmiş insanların trans, rüya ve gerçek hayat döngülerindeki tüm yaratık, olay, olgu, süreç… Vb her şeyin ilişkisinde pek bir kopukluk olmaması beklenir.En azında peygamber efendimizin özellikle ayetlerle ilgili ve bazı büyük Ashabı kiramın hemen tüm rüyaları günlük yaşantılarından daha net, berrak ve bilinçli yaşadıkları kuvvetle olasıdır. Çünkü Allah CC tarafından tamamen nefsi kontrol altına alınan ve eğitilen bu zatların duyuşsal ve zihinsel üretilen bilgilerinin tümü kontrollü içeri alınıp beyinsel ve kalpsal kayıt alışık tepki haline gelmiştir. Ben uyurum kalbim uyumaz (Hadis var).Ola ki;Hayvani insanların ve hayvanların beyinin % 1?-10 dan az verimli çalıştığı için beyine kodlanan bilgi %1 den az olsa gerek bu tip yaratıkların zihnindeki bilinçsiz bilgi oranı %99 dan fazla olduğu için rüyaların hayatla ilişkisi %99 kopuktur. Peygamberlerde, Rahmani Alimlerde ve gelişmiş insanda durum tam tersinedir.  

Kavram Araçlarını Hazırlama ve Düzenleme Mantığı

1-İlişkisel Kavram Kümesi Ör. İklimsel ve meteoroloji kavramları gruplamak
2-Koşullu Doğal Kavram Öbeği, Bitki büyümesinde rol alan tüm alt bileşen ve faktörlerin  kavram kümesi ilişkisi buna örnek verilebilir.koşullu kavram öbeğinde alt ünitelerden ana kavram ve cümleciğe doru bir birliktelik ve zorunluluk yasası vardır. Tekbir tane ünitenin olmamamsı halinde sonuca ulaşılamaz veya sonuç gerçekleşemez.
3-Doğal Kavram (Döngüleri) Çarkları,  Kreps döngüsü, hayat döngüleri çarkları.
4-Koşullu Doğal Kavram Öbeği,  Döllenme olayı döngüsünde yer alan kavramların kümesi buna örnektir.
5-Koşullu Yapay Kavram Kümesi(Öbeği). Örneğin,bir projeksiyonu parçalarına ayıralım her bir parçasını adını üzerine yazalım ve sonradan monte edelim. Bu durum  mekanik yapay kavram kümesine-öbeğine örnektir. Sanal bir araç olan bilgisayar işletim sistemleri, Photoshop.. Vb   programın her bir alt ünitesinin kavram, isim veya kavara-isim olarak bir adı var. Bu kavram kümesinde sanal yapay kavram kümesi deir.
6-Yapay veya Doğal Kavram İlişkilendir Tablosu
Kavram Gruplarını veya Kavram kümelerini Nasıl Dizayn Edeceğiz?
1-Kavram Kümeleri  listesini oluşturalım
2-Kavram düzenleme sistemleri ile kavram listesini kavram kümeciklerine ve gruplarına ayıralım.
3-Hangi kavram kümesini veya kümelerini hangi kavram  düzenleme sistemi ile ifade edeceğimize karar verelim
4-Kavram kümesi ve kavaram düzenleme sistemini eşleştirdikten sonra hangi sanal araçlarla bu eşleştirme uygulamaya geçirileceğine  karar verilir. Ör, kavaram ilişkilendirme aracı, web editörleri, grafik araçları, sanal kitaplar.. Vb ConceptDraw Pro, ConceptDrawmindmap, Concept draw Project, Dreamweaver, Falsh, Photoshop, 3DMax… Vb  prgramlar kullanılabilir.

Kavram Araçlarını Kullanma Yöntemleri;Koşullu Kavram Öbeği, Serbest Kavram Öbeği, İlişkisel Kavram ÖbeğiKümesi, Kavram Çözümleme Tabloları, Kavram Döngülerinin(Çarkları) Hazırlanması
Kavram; Doğadaki olayları, süreçleri, olguları ve yaratıkları gözlemleyerek bunlar arasındaki benzerlik, ayrıcalık, geçişken özellikleri; tecrübe ve deneyler yaparak bu özelliklere dayalı genellemeler yaparız.Bu genellemelere kavram deriz.Örneğin, kütle-hacim maddenin özelliklerini ifade eden kavramlardır. Genellemelerimize verdiğimiz adlara bilimde kavram deriz.
-Kavramları gerçek dünyada ya da düşünsel alemdeki hallerine ve eylemlerine göre şöyle disipline edebilir ya da sınıflandırabiliriz; nesnel, düşünsel ve yarı nesnel kökenli kavramlar ya da eylemsel/dinamik, yarı eylemsel/yarı dinamik ve durağan olarak gruplandırabiliriz. Örneğin, akıl dinamik düşünsel bir kavramdır. Elma durağan nesnel bir kavramdır. İnsan yarı nesnel ya da yarı düşünsel bir yaratıktır. Bilgisayar yarı nesnel ya da yarı sanal bir yapay yaratıktır. Demirkuş 2010
-Kavramlarımız olmazsa bilgileri etkili bir biçimde anlayamayız.
-Yaratıkların,süreçlerin, olgu ve olayların;benzerlik ayrıcalık ve geçiş karakterlerine göre çeşitli şekillerde sınıflandırılarak genellemelere vardıktan sonra bir veya birden fazla isim altında toplanır ki biz buna kavram deriz. Örneğin; enerji, ışık.
-Bir kavramın özgün özelliklerinin sınırı ne kadar iyi çizilmişse o kadar iyi anlaşılır.
-Bir kavramı en mükemmel temsil eden model, şekil ve yöntem seçilmelidir.
-Kavram gruplarında yer alan kavramlar en güzel şekilde temsil edilmelidir.
-Bir armudu veya elmayı şekille göstermek ayrıdır.
-Cisim olarak göstermek ayrıdır.
-Bazı kavramlar sübjektiftir.
-Birkaç kriterle yaşatarak öğretebiliriz.