Oğuzlar (TÜrkməNLƏR) faruq süMƏR

1. Trablis-Şam.

XVI əsrdə Trablis-Şam yörəsində olduqca qələbəlik bir türkmən icması ya­şayırdı. Onlar Trablis-Şam dağlarında yayla­ğa çıxır, qışda isə çöldəki Təd­mur vahəsinə enirdilər. Bu icma çoxusu Çuxurovada yerləşmiş olan üç-ox türkmənlərinin qalığı kimi görünür. İcmanın böyük qismi iki oymaqdan ibarət idi: sə­luriyyə və çoğuniyyə. Bu adların salur və çoğunlu sözlərinin ərəb­cə şəkilləri olduğu şübhəsizdir. Qanuni dövründə bu salur oymağı 25 oba­dan meydana gəlirdi. II Səlim zamanında salur­ların sayının artdığı görü­nür⁴. Bu salurlara dair axırıncı xəbər on­ların XVII əsrin sonlarında Ha­ma-Xü­mus arasındakı tor­paq­larda yerləşdirilən türkmən oy­maq­ları içində ol­duqlarıdır.

2. Tarsus.

Bu bölgədəki böyük boylardan biri də ulaş boyu idi. Ulaş boyun başçısı olmuş bir bəyin adıdır. Ulaş oğulları ən məşhur varsaq bəylərindən sayılır. Fatehin vəziri Rum Məhmət paşanı 874-cü ildə (1469) tar-mar edən varsaq bəylərinin rəhbəri Uyuz bəyin (əsil adı Hüseyn) Ulaş ailəsindən olduğunu bilirik. Ulaş bo­yunun yurdu Tarsusun şimal-qərbindən başlayıb Bulğar da­ğınadək uzanırdı.

Böyük bir təşəkkül olan ulaş boyu bayındır (41 cəmaət), or­xanbəylü və s. obalara ayrılmışdı⁵.

925-ci ildə (1519) ulaş boyuna bağlı salur obası bir az yu­xa­rıda göstə­ril­diyi kimi 10 qola (cəmaət) ayrılmışdı. Onlardan hər birinin bir tarlada əkin­çilik etdiyi bilinir¹. Ulaş ailəsinin boyun hansı obasına mənsubiyyəti məsə­lə­si­nə gəlincə, ağla gə­lən ilk ehtimal onların bayındırlardan oldu­ğudur. Çün­ki boyun ən böyük obası bayındırlardan meydana gə­lirdi. Ulaş adı isə ai­lə­nin salurlardan olması ehtimalını təlqin edir. Bu fəslin əvvə­lində dediyimiz kimi, Dib Yavkunun bəy­lə­ri arasında salurdan Ulaş bəy vardı, həmçinin Də­də Qorqud das­­­tanlarının baş qəh­rəmanı Salur Qazanın atasının adı Ulaş idi. Həmin tarixdə (925-1519) Adana bölgəsindəki qara isalu tə­şəkkülü arasında salur (28 vergi evli), hacılu yörəsində isə Şeyx Salur (48 nəfər vergi verən əhali) adlı oymaqlar müşahidə edilir².