Okul öncesi EĞİTİm kurumlarinda program uygulamalari eğİTİm programina iLİŞKİn temel kavramlar eğitim programı (Yetişek)

UYGUN ARAÇ-GEREÇ VE MATERYALLERİN SEÇİMİ

Oyunun özelliğine göre belirlenmiş araç gereçler bulunmalıdır. Oyuna hazırlanan grupla birlikte oyuna hazırlayıcı ısınma hareketleri yapmak oyuna geçişi kolaylaştıracaktır. Parmak oyunları, basit beden hareketleri, nefes çalışmaları, taklit, yürüyüş ve taklit koşuları ısınma hareketlerine örnektir. Bu çalışma, yaklaşık 5 dakika sürdürülmelidir. Isınma hareketlerinden sonra grup bir araya toplanarak bildikleri oyunlar ve kurallar tekrarlanır. Tekrarlama, fazla ayrıntıya girmeden, sade ve açık bir dille yapılmalıdır. Yeni bir oyun öğretirken bazı aşamaları izlemek gerekmektedir. Bu aşamalar; oyunu tanıtma, oyunun kurallarını açıklayıp rol dağıtımı yapma ve oyunu kurallarına göre oynamadır.

Oyun ve Hareket Etkinlikleri Örnek Plan Formatı MİLLİ EĞİTİM BAKANLIĞI OKUL ÖNCESİ EĞİTİM PROGRAMI ETKİNLİK PLANI FORMATI (Etkinlik Adı)

Etkinlik Türü : Yaş grubu (ay):

KAZANIMLAR ve GÖSTERGELERİ : Çocukların gelişimsel özellikleri göz önünde bulundurularak belirlenen ve o ay içinde ulaşılması beklenen kazanımlar arasından o gün için seçilmiş kazanımlar ile göstergeleri eğitim programındaki gelişim alanı adı ile beraber açık olarak yazılır.
MATERYALLER : Öğrenme sürecinde kullanılacak olan materyaller yazılır.
SÖZCÜKLER VE KAVRAMLAR : Öğrenme sürecinde sözcük dağarcığını zenginleştirecek yeni sözcükler ve kavramlar yazılır.
ÖĞRENME SÜRECİ : Eğitim ortamının nasıl düzenleneceği, çocukların nasıl yönlendirileceği, materyallerin nasıl kullanılacağı, belirlenen kazanımlara yönelik yaşantılar öğrenme süreci, eğitimcinin ve çocuğun süreçteki rolü yazılır.
DEĞERLENDİRME : Oyun etkinliğinin sonunda sorulacak betimleyici, duyuşsal, kazanım ve göstergelere yönelik, yaşamla ilişkilendirme soruları yazılır.

AİLE KATILIMI : Ailelerin yapabilecekleri destekleyici etkinlik önerileri yazılır.

(*) Her oyun etkinliği için aile katılımı düzenlenmesi gerekmeyebilir
ÖNERİLEN DİĞER ETKİNLİKLER :Aynı kazanıma ulaştırabilecek farklı etkinlik örnekleri ya da aynı etkinliğin farklı yöntem ve materyal kullanılarak yapılabilecek şekilleri yazılır.
UYARLAMA :Sınıfta özel gereksinimli çocuk bulunduğunda etkinliğin materyal, yöntem, teknik ve öğrenme sürecinde yapılması gereken düzenlemeler yazılır.
4.ÜNİTE OKUL ÖNCESİ EĞİTİM KURUMLARINDA TÜRKÇE DİL ETKİNLİKLERİ

TÜRKÇE DİL ETKİNLİKLERİ :Türkçe dil etkinlikleri çocukların dil ve kültürel gelişimini destekleyen etkinliklerden biridir. Çocukların kültürel gelişimleri açısından son derece önemli olan ve sık sık tekrar edilmesi gereken Türkçe dil etkinlikleri, öğretmen rehberliğinde yapılan grup etkinliklerindendir. Türkçe dil etkinlikleri planlanırken çocukların gelişim seviyesi, yaşı, dikkat süresi, bireysel özellikleri, çevresel koşullar, özel durumlar, çocukların sahip olduğu önceki kazanımlar dikkate alınır. genellikle sabah kahvaltısından sonra uygulanır.
Türkçe Dil Etkinliklerinin Özellikleri :Türkçe dil etkinlikleri çocuğun kendi kedini tanımasına, iç dünyasını keşfetmesine yardımcı olur. Kendisinin farkına varan çocuk da kolaylıkla kendisini ifade edebilme, günlük sevinçlerini, üzüntülerini başkalarıyla paylaşma özelliği kazanabilir. kendisine güven duymayı öğrenecektir. Türkçe dil etkinlikleri çocuğun dikkatinin gelişimini sağlar. Türkçe etkinliğinde aktif olarak dinleme veya katılma becerisini geliştirir. çocuğun dilsel ve bilişsel gelişimine destek sağlanır.
Türkçe Dil Etkinliklerinin Özelliklerine Uygun Etkinlik Çeşitleri:
1-Tekerleme :Belli bir konusu olmayan, yarı anlamlı, yarı anlamsız sözcüklerden oluşan, sözcükler arası ses uyumu olan, çocukları güldüren, eğlendiren folklor ürünü veya çocukları eğlendirme amacı taşıyan sözlerdir. Tekerlemeler; masalların, halk hikâyelerinin bazen başında bazen sonunda bezen de söz aralarında söylenen sözlerdir.
Tekerlemelerin özellikleri

Tekerlemeler;

 Çocukların gelişim seviyesine uygun olmalıdır.

 Uzun olmamalıdır.

 Argo ve standart dışı sözler bulunmamalıdır.

 Çocukların telaffuz edebileceği sözcüklerden oluşmalıdır.

 Çocukların ilgi alanına uygun olmalıdır.

 Kolay ezberlenebilir olmalıdır.

*Üç tür tekerleme vardır. Bunlar: Sayışma tekerlemesi, masal tekerlemesi ve oyun tekerlemesidir.
2-Bilmece: Çocuklar 3 yaşından itibaren bilmecelere ilgi duyarlar.
Okul öncesi eğitimde bilmecelerin yararları: Bilmecelerde verilen ipuçlarından yararlanarak bütüne gidilmesi, parça bütün ilişkisinin kurulmasını sağlamaktadır.
Okul öncesi seviyesindeki bilmecelerin özellikleri

 çocukların yaşlarına ve gelişim seviyelerine uygun olmalıdır.

 kelimeler anlaşılabilir olmalıdır.

 Bilinmesi istenen nesne çocuğun tanıdığı nesnelerden seçilmelidir.

 kafiyeli olmalıdır.

 cevapları tanıdığı objelerle ilgili olmalıdır.

 Bilmecenin cevabı tek olmalı, ipuçları somut özellikler taşımalıdır.

 Bilmecelerin cevapları alındıktan sonra cevabın doğruluğu ya da yanlışlığı, bilmecenin sözleriyle ilişkilendirilerek değerlendirilmelidir.

 İpuçları bilmecenin cevabını hemen düşündürmelidir.

 İpucu olarak bilmece kartları kullanılabilir.

3-Parmak oyunları: Parmak oyunları çocukların bazı kavramları öğrenmesinde etkilidir (büyük, küçük, sayı, yön vb.).
Parmak oyunlarının özellikleri

 Çocukların yaş ve gelişim seviyelerine uygun olmalıdır.

 Çocukların bildiği, akılda tutabileceği kelimeler seçilmelidir.

 Cümleler uzun olmamalıdır.

 Konular mümkün olduğunca çocuğun yakın çevresinden seçilmelidir.

 Sözlerinin uygulanabilirliği olmalıdır.

4-Şiir :Şiir; zengin sembollerle, ritimli sözlerle, seslerin uyumlu kullanımıyla ortaya çıkan, hece ve durak bakımından denk ve kendi başına bir bütün olan edebî anlatım biçimidir.
Çocuk şiirinde bulunması gereken özellikler

 Şiirdeki kelimeler çocukların seviyesine uygun olmalıdır.

 Şiir iki, üç dörtlükten ve kısa mısralardan oluşmalıdır.

 Şiirdeki mesaj açık, net ve çocuklar için anlaşılabilir olmalıdır.

 Sosyal değerleri, millî duyguları, doğayı konu alan şiirler tercih edilmelidir.

 Kelimeler arasında ilgi çekici ses uyumu olmalıdır.

 Şiirler, çocuğun ilgisini çeken ve sosyal çevresinden seçilen konuları içermelidir.

 Şiirler, çocuktaki estetik duyguyu geliştirebilir nitelikte olmalıdır.

Okul öncesi eğitimde şiir kullanılırken dikkat edilmesi gereken noktalar

 Öğretmen şiir okurken vurgu, tonlama, ulama gibi hususlara dikkat etmelidir.

 Öğretmen şiir okurken sesini mesaja göre esnek kullanmalıdır.

 Öğretmen şiir okurken mesajı hissettiğini yansıtmalı, çocuklarda haz uyandırabilmelidir.

öğrenci bu konuda zorlanmamalıdır.

 Şiir okunurken konuya uygun bir fon müziği tercih edilebilir.

 Öğretmenin şiir okuma konusunda kendisini yetersiz gördüğü durumlarda konuyla ilgili ses kayıtlarına başvurabilir.

 Çocukların bilmediği kelimeler açıklanmalı; şiirin anlaşılması sağlanmalıdır.

 Şiirler konusuna ve türüne göre bireysel ya da koro hâlinde söylenmelidir.

 Heyecanın kontrolü, başkalarını dinleme gibi beceriler konusunda çocuklar desteklenmelidir.

 Çocukların kelimeleri doğru telaffuz etmeleri sağlanmalıdır.
5-Grup konuşması (Sohbet):Çocuklarla karşılıklı konuşmaların yapıldığı bir grup etkinliğidir. Çocukları düşünmeye, düşündüğünü ifade etmeye sevk eden bir etkinliktir. Grup konuşmalarında özellikle kaynak kişilerin, ailelerin ve gönüllülerin katılımı çocuklar için konuyu ilgi çekici hâle getirebilir. Öğretmen, bu etkinliği yürütürken çocukların konu hakkındaki görüşlerini almak için onların günlük yaşamından ve sosyal çevresinden hareketle onlara sorular sormalıdır.
Grup konuşmasının yararları

 Çocuklar konuşulan konuyla ilgili bilgilerini tazeler; pekiştirir, konuya dair eksik ya da yanlış bildiklerini düzeltme imkânı bulur.

 Çocuklar seviyelerine uygun herhangi bir konu üzerinde konuşma becerisini geliştirir.

 Çocukların sosyalleşmesine katkı sağlar; öz güvenlerini artırır.

 Çocukların söz varlığı gelişir; standart dili kurallarına göre kullanma becerileri ilerler.

 Çocukların söz alma ve dinleme becerileri gelişir.

Grup konuşmaları, çocukların kişilik gelişimine yardımcı olur
Okul öncesi eğitimde grup konuşması kullanılırken dikkat edilmesi gereken noktalar

 Sohbetin ve ortamın doğallığı korunmalıdır.

 Bilgiler doğru ve konuşma kurallarına uygun ifade edilmelidir.

 Sorular çocukların hazırbulunuşluk seviyelerine uygun olmalıdır.

 Konuşmaya çocukların tamamının katılımı sağlanmalı; çekingen çocuklar konuşmaya teşvik edilmelidir.

 Öğretmen konuşmanın akışını uygun sorular ve açıklamalarla belirlemelidir.

Öğretmen zaman planlamasını ve konu programını önceden yapmış olmalıdır.
6-Hikâye, masal ve fabl

Hikâye, gerçek ya da gerçeğe yakın konuları ele alan, bir ya da birkaç kahramanı olan, yaşamın içinden çıkan olaylarla ilgili bir edebiyat türüdür.

Masal, genellikle halkın yarattığı, hayale dayanan, sözlü gelenekte yaşayan, çoğunlukla insanlar, hayvanlar ile cadı, cin, dev, peri vb. varlıkların başından geçen olağanüstü olayları anlatan edebî bir türdür.

Fabl, kahramanlarının hayvanlardan oluştuğu ve ders verme amacı güden, edebî bir türdür.
Hikâye anlatma çeşitleri:

Araçsız hikâye anlatma (Düz anlatma) :Öğretmen bu teknikte herhangi bir araç kullanmadan ses tonunu, jest ve mimiklerini kullanarak hikâyeyi anlatır.

Bu teknik genellikle dinlenme saatine geçişte kullanılır.

Hikâye kitabı ile anlatma : en çok kullanılan tekniklerdendir. 1–2 yaş grubu için hazırlanmış kitaplarda genellikle tek bir figür bulunur. figür oldukça büyüktür. öykü ise çok basit cümlelerle anlatılır. 3–4 yaş grubundaki çocukların kitaplarında çocukların çevrelerini tanıyabilecekleri, neden sonuç ilişkileri, problem çözme becerilerinin gelişimini destekleyecek, dil gelişimlerine katkıda bulunacak hikâyeler kullanılmalıdır. Hikâye kısa ve ilgi çekici bir şekilde işlenmelidir.
Hikâye kartı ile anlatma : Hikâye kartlarındaki resimler çocukların görebileceği büyüklükte olmalıdır. Çocuklar, kartları görebilecekleri şekilde oturtulmalı, Öğretmen hikâye kartlarının arkasına numara vererek, kartları numara sırasına göre sıralamalıdır. Hikâye metninin kartların arkasına ya da bir dosya kâğıdına yazılıp kartlarla birlikte zarflara konularak saklanması uygun olur.
Pazen tahta kartı ve figürlerle anlatma: 1x1.5 metre ölçülerinde pazen ile kaplı pano kullanılır. Pazen tahtanın düz renkte ve yıpranmamış olması önemlidir. Her hikâye kartı ve figür gösterildikten sonra pazen tahtanın cebine konularak kaldırılır ve yerine yenisi yerleştirilir.
Şimşek kart ile anlatma: kartları tutuşuna, konunun akışına göre ses ayarlamasına, kartların sırası geldikçe şimşek karta takılıp gösterilmesine dikkat edilmelidir.
Kuklalar ile anlatma: Kukla, pek çok çeşidi içinde barındıran ve çocukların hoşlandığı bir hikâye anlatım tekniğidir. Üç boyutlu olmaları nedeniyle çocuklar kuklaları canlı gibi algılayabilirler.Kukla çeşitleri: Kaşık kukla, yüzük kuklası, parmak, el kuklası, avuç kuklası, gölge kukla, çomak kukla, ipli kukla vb. Konuşurken kuklanın yüzü daima izleyiciye dönük olmalıdır. Seslendirmeyi ve oynatmayı zorlaştırdığından karakter sayısı fazla hikâyeler kullanılmamalıdır.
Projeksiyon ile Power Point’ten anlatma :Projeksiyon ile hikâye anlatımında ortam karartılır; Öğretmen için kullanımı kolay bir tekniktir. Eğitimci, çocukları eğitici hikâyeler seçmeye özen göstermelidir.
Televizyon şeridi ile anlatma : Aydınger kâğıdına veya beyaz bez üzerine hikâyenin resimleri çizilip boyanarak televizyon şeridi hazırlanır. Televizyon kutusunun üst ve alt kısmında şeridin sarılı olduğu yuvarlak çubuklar el ile çevrilerek ekrana gelen bölümlerle ilgili öykü sırasıyla öğretmen tarafından anlatılır.
Okul öncesi eğitimde öykü, masal ve fabl kullanılırken dikkat edilmesi gereken noktalar

 Öykünün konusu, gündelik hayata uygun olmalı

Çocuklara anlatılacak öykülerin konusu, anlatım tekniği, anlatım sırasında kullanılan jest ve mimikler, öykü anlatımının şekli öğretmen tarafından çocukların gelişim seviyelerine ve yaşlarına uygun şekilde belirlenmelidir.

 Öğretmen, öyküyü anlatmadan önce ön hazırlık yapmalıdır.

 Öykü çeşitli olaylar eklenebilir kısaltmalar yapılarak çocuklara uygun hâle getirilir. Hikâye anlatırken resimleri gösterilerek hikâye kesilmez, hikâye ile ilgili sorular sorarak bölünmez.

 Öykünün anlatım süresi çocukların dikkat sürelerini geçmemelidir).

 Eserlerin sanatsal değeri olmasına dikkat edilmelidir.

Cümlelerin uzunluğu ve kullanılan kelimeler çocuğun seviyesine uygun olmalıdır.

 Öğretmen anlatımı etkili kılmak için hikâyenin, masalın ya da fablın konusuna göre resimli kitap, kart, pazen tahta, kukla… kullanmalıdır.
Hikâye oluşturma, çocukların kendi hikâyelerini yaratmalarına, hayal dünyalarını, duygu ve düşüncelerini ortaya çıkarmalarına yarayan bir etkinliktir. Hikâye oluşturmada amaç çocukların farklı fikirler üretmelerini sağlamaktır.
Hikâye tamamlanırken ya da oluşturulurken dikkat edilmesi gereken noktalar

 Konu seçilirken çocukların seviyesi, ilgi alanları ve sosyal çevre dikkate alınmalıdır.

 Olay örgüsüne, kurguya hikâyenin özellikleri itibarıyla dikkat edilmelidir.

 Çocuklara gerektiğinde kart, fotoğraf, kukla gibi materyaller ile ipucu verilmelidir.

 Çocuklar konuşurken konuya dair notlar alınmalıdır.

 Hikâye tamamlandığında genel bir değerlendirme yapılmalıdır.

7-Pandomim :

Çeşitli hikâyelerin veya olayların sözsüz, sadece jest ve mimiklerle beden dilini kullanarak canlandırılması; yani sözsüz oyuna pandomim denir.
Pandomim uygulanırken dikkat edilmesi gereken noktalar

 Öğretmen çocukların seviyelerini ve ilgi alanlarını dikkate almalıdır.

 Uygulama basit hareketler ve olayların anlatımıyla başlamalıdır.

 Etkinlikler taklide dönüştürülmemelidir.

 Hareketler basitten zora doğru ilerlemelidir.

 Çocukların daha fazla ilgisini çekebilmek amacıyla konuya uygun olarak kostüm, aksesuar, maske gibi araçlardan ve uygun bir müzikten yararlanılmalıdır.

8-Rol oynama; taklit yapma ve doğaçlama :Rol oynama; bir olayda anlatılan karakterlerin özelliklerinin ve duygularının canlandırılmasıdır. Taklit, belli bir örneğe benzemeye çalışma faaliyetidir. Doğaçlama ise, irticalen dile getirmek; bir metne dayanmadan içinden geldiği gibi konuşmak ve oynamaktır.
Rol oynama; taklit yapma ve doğaçlamanın uygulanması sırasında dikkat edilmesi gereken noktalar

 çocukların gelişim düzeylerini ve ilgi alanlarını dikkate almalıdır.

 Öğretmen konuyu ve karakteri iyi tanımlamalıdır.
zorlama olmaksızın rol almaları sağlanmalıdır.

 çocukların aktif olarak katılımları sağlanmalıdır.

 konuya uygun maske, kostüm, aksesuar kullandırmalıdır.

 Rollerin ardından çocuklara kendileriyle ilgili değerlendirme fırsatı verilmelidir.

 çocuklara müdahale edilmemelidir; rehberlik edilmelidir.

9-Dramatizasyon :Çocuklara anlatılan veya onların oluşturduğu bir hikâyenin, içlerinden geldiği gibi söz ve hareketlerle canlandırılmasına dramatizasyon denir. Canlandırma parmak oyunları ile başlar; taklit, pandomim ile gelişir.
Dramatizasyon uygulanırken dikkat edilmesi gereken noktalar

 önce canlandırılacak hikâye belirlenmelidir.

 çocukların seviyesine uygun olmalıdır.

 çocukların istedikleri karakterleri seçmelerine imkân vermelidir.

 bütün çocukların katılımını sağlayabilecek şekilde hikâye seçmelidir.

 konuya göre maske, şapka, kostüm ve aksesuarlar kullanılmalıdır. sabırlı davranılmalı, çocuklar desteklenmelidir.

 Öğretmen, canlandırılacak hikâyenin çocuklar tarafından iyi anlaşılmış olmasına dikkat etmelidir.

Çocuklar karar sürecine dâhil edilmeli; çocukların her aşamaya aktif olarak katılmaları sağlanmalıdır.

 Öğretmen uygulama yerini ve kullanılacak araçları önceden hazırlayıp kontrol etmelidir.
10-Resimli kitap okuma:Resimli kitaplar, basit ve anlaşılır kelimelerle anlatılan öykülerin kullanıldığı, farklı büyüklük ve şekillerde hazırlanan, genellikle her sayfasında renkli resimlerin yer aldığı kitaplardır.

Kitapla karşılaşma önce sadece resimle olmakta, daha sonra resim – kelime; resim – cümle; resim – cümleler; resim – öykü; az resim – çok metin nihayet resimsiz metinlere doğru bir gelişme süreci izlenmektedir.

Resimli kitap okunurken dikkat edilmesi gereken noktalar

 Öykünün bütün olarak okunması gerekir.

 Okuma sırasında çocuklara yakın oturulmalıdır.

 Öykünün konusuna, mesaja göre ses tonu ayarlanmalıdır.

 Öykünün kapak resminden hareketle adının ne olabileceği konusunda çocuğa soru/lar sorulmalıdır.

Kitap baştan sona resimleri gösterilerek yavaş yavaş okunmalıdır.

 Öykü okunurken zaman zaman “Şimdi ne olacak ya da ne olabilir?” gibi sorular sorulmalıdır.

 Öykü okunduktan sonra öykünün hatırlanmasına yönelik sorular sorulmalıdır. (Annesi küçük ayıcığa ne söyledi? gibi)

 Öykünün resimlerini çocuğun nasıl algıladığına yönelik sorular sorulmalıdır.

 Öykünün sonuç bölümü okunmadan sonucun nasıl olabileceğine dair sorular sorulabilir.

Eğitimcinin Türkçe dil etkinliklerini planlama, uygulama ve değerlendirme aşamalarında dikkat etmesi gereken noktalar

 Eğitimci her gün hazırladığı eğitim programında düzenli olarak Türkçe dil etkinliklerine yer vermelidir.

 Türkçe dil etkinlikleri sırasında çocukların Türkçeyi doğru ve güzel konuşmalarının sağlanması gerekir.

 Çocukların sözcük dağarcıklarının geliştirilmesi üzerinde de önemle durulması gerekir.

 Dilin kazanılması için bireysel etkinlikler yanında, grup etkinliklerinin yapılması gereklidir.

 Günlük planda eğitimci Türkçe dil etkinliklerini planlarken farklı yöntem ve teknikleri kullanmalı, eğitim ortamının düzenlenmesi konularında değişiklikler yapmalıdır.

 Türkçe dil etkinlikleri planlanırken çocukların yaş ve gelişim özellikleri göz önüne alınmalıdır.

Eğitimci sınıftaki çocuk sayısını dikkate almalı; çocuk merkezli etkinlik planı hazırlamalı ve uygulamalıdır.

 Türkçe dil etkinlikleri günlük plandaki amaçlar, kazanımlar ve ele alınacak konuyla bağlantılı olmalı ve çocukta yaratıcılığın gelişimine destek verecek şekilde planlanmalıdır.

 Türkçe dil etkinlikleri ile o gün için belirlenen amaçlar, kazanımlar, kavramlar, etkinliklerin hangi ortamda ve hangi yöntemle gerçekleştirileceği, etkinliklerdeki öğrenme süreçleri, kullanılacak materyal, araç ve gereçler, etkinlikler arası geçişler önceden belirlenmelidir.

 Çocuklarla sohbet ederken açık uçlu sorularla çocuklar düşünmeye yöneltilmeli ve çocukların düşünme becerilerinin geliştirilmesi desteklenmelidir.

Kelimeleri doğru telaffuz etmeyi öğrenmeleri sağlanmalıdır.

 Çocukların ses tonunu ve hızını ayarlamayı öğrenmesi sağlanmalıdır.

 Aynı sesle başlayan kelime üretme oyunu oynanmalıdır.

 Kafiyeli kelimelerden oluşan şiirler, tekerlemeler okunmalıdır.

 Resimli kartları anlatma ve ifade etme becerilerine yönelik çalışmalar yapılmalıdır.

 Çalışmalar çevre özelliğine uygun olmalıdır.

 Çocuklar, ön bilgilerini açığa çıkarmak ve bunları genişleterek kullanmaları için cesaretlendirilmelidir.

Çocukların eğlenerek öğrenecekleri çeşitli eğitim ortamları oluşturmaya dikkat edilmelidir.
5.ÜNİTE OKUL ÖNCESİ EĞİTİM KURUMLARINDA MÜZİK ETKİNLİKLERİ

MÜZİK ETKİNLİKLERİ : Çalgı eğitimi boyutunda, öğrencinin yaratıcılığının ortaya çıkması, öğrencinin çalgıyı tanıması ve yapılan bu etkinliklerden zevk alması için her öğrencinin her çalgıyı denemesine fırsat verilmelidir.

Ritim çalışmaları :Ritim; olayların düzenli aralıklarla tekrarlanması niteliği, düzüm, tartım olarak tanımlanmaktadır. Çocuklarla yapılan ritim (tartım) çalışmaları onlarda ritim duygusunu geliştirirken hayatı düzenli yaşama alışkanlığı kazandırmaktadır .Ritim çalışmaları çocuklarda ritim duygusunu, duyma, dikkat, eşlik etme, birlikte çalma, söyleme ve hareket etme yeteneğini geliştirir; disiplin kazandırır.

Ritim çalışmalarının müzik saatinde uygulanışını şu şekilde maddeleyebiliriz:

• Müzik saati içinde zorunlu olarak 5-8 dakika yer verilmelidir.

• Ritim çalışmaları, öykünme ve oyun şeklinde uygulanmalıdır. Buna kürek çekme oyunu örnek verilebilir.

• Oyun şeklinde yapılacak tartım çalışmalarına; saat oyunu ,trencilik oyunu, davulculuk oyunu, rüzgâr öykünmesi örnek olarak verilebilir.

• Ritim çalışmaları şarkı öğretimi ile birlikte de yapılır

• Tartım çalışmaları, şarkı öğretiminden bağımsız olarak sözlerin tartımı vurularak da yaptırılır.

• Yürüme, koşma, ritmik jimnastik gibi etkinliklerle müzik eşliğinde hareketler yaptırılır.

• Ritim çalışmalarında ritim araçları, ezgili ve ezgisiz vurmalı çalgılar, çalgı olarak kullanılabilecek oyuncaklar vb. kullanılır.

Ritim çalışmaları yalnızca müzik saatinde yaptırılmaz, müzik saati dışında da uygulanabilir.

• Ritim çalışmaları ayakta veya oturarak yapılabilir.

• El çırpma, ellerini karşılıklı vurma, dizlerine vurma, ayaklarını yere vurma, parmak şıklatma, etrafında dönme, zıplama hareketleri çocukların eşlik olarak en çok kullandıkları ritmik vücut devinimleridir.

• Ritim çalışmalarında sözcüklerden de yararlanılır.

• Ritim çalışmalarında tam vuruşluk nota esas alınır. (Yani bir vuruşluk; dörtlük nota)

Ritim oyunlarında öğrenci vurmalı çalgı vb. araçlardan birini alır, öğretmen karışmaz onunla istediği gibi oynar.

• Sesli harfle biten hece açık hece, sesiz harfle biten hece ise kapalı hecedir. Ritim çalışmalarında açık hece kısa ritmi, kapalı hece ise uzun ritmi ifade eder. Açık hecelerde (.) kapalı hecelerde (-) kullanılır. Yani; An-ka-ra (-..) Van (-), Si vas (.-) gibi.

**Ünlü Alman besteci Carl Orff ve dansçı Gunild Keetman tarafından müzik eğitimi temel alınarak geliştirilmiş olan Orf Öğretim Tekniği; müzik, dans, drama, konuşma, hareket temelleri üzerine kurulmuş bir yöntemdir. Orf Tekniği’nde temel konumda olan hareketin sesin ve formun araştırılması biçimi önemli bir süreçtir. Orff Schulwerk çalışmalarının temeli müzik, konuşma, dans-hareketin birleşiminden ortaya çıkacak yaratıcı gücün tetiklenmesidir. Orff çalgılarını tanımaya ilişkin birinci etkinlikte öğretmenin “değiştir” komutu yer almaktadır.

Ses dinleme :Ses dinleme çalışmaları çocukların sesleri ayırt edebilmesini amaçlayan çalışmalardır.

Bir başka ses dinleme çalışması da seslerin geldiği yönün tahmin edilmesi çalışmasıdır. Sesin şiddetini yani alçak mı yüksek mi olduğunu kavrama çalışmaları da ses dinleme çalışmalarındandır. Ses dinleme çalışmalarının önemli hedeflerinden biri de çocukların dikkat sürelerini artırmaktır.

Şarkı söyleme : Şarkı söyleme çalışmalarına önceki öğrenilen şarkılarla başlanılırsa çocuklar daha istekli başlarlar.

Şarkı öğretimi yöntem ve teknikleri: Okul öncesi eğitim kurumlarında nota soyut bir kavram olduğu için kulaktan şarkı öğretimi yöntemi uygulanır. Şarkı öğretme çalışmalarının yapılacağı ortam temiz, havalandırılmış, rahat ve düzenli olmalıdır. Kulaktan şarkı öğretiminde tümdengelim yöntemi uygulanmalıdır. Ancak, uzun ve zor şarkılarda tümevarım yöntemi uygulanmalıdır.

Şarkı öğretiminde izlenecek yol:

• Şarkıda bilinmeyen kelimeler açıklanarak yanlış telaffuz önlenmelidir. Şarkının konusu hakkında kısaca bilgi verilir.

• Şarkı öğretiminden önce nefes açma çalışmaları yapılır. Bu çalışmalara örnek olarak çiçek koklama, muma üfleme, sıcak çorbaya üfleme, balon şişirme, arı sesi ve tren sesi gibi öykünmeler verilebilir.

• Şarkı öğretmen tarafından birkaç kez söylenir.

• Şarkı toplu olarak öğrenilmeli.

Seçilen şarkının jest ve mimikleri çalgı veya hikâye anlatma tekniklerinden biri ile ilgi çekici hale getirerek sunulmalıdır.

• Şarkının öğrenilme aşamasında çocuklar öğretmene eşlik ederek daha sonra öğrenciler öğrendikçe öğretmen öğrencilere eşlik ederek tekrar edilir. Şarkı zaman içinde toplu olarak ve solo olarak tekrar edilir.

• Şarkı öğrenilirken veya tekrar edilirken öğrenciler, birlikte başlama, bitirme, nüans işaretlerini uygulamada uyumlu olma konularında yönlendirilmelidir.

Şarkı söyleme çalışmalarında çocuklara uygun ritim araçları verilerek küçük bir orkestra kurulur ve şarkıya eşlik etmeleri istenebilir.

• Şarkı dramatize edilmeye uygun ise dramatize edilir.

Seçilecek şarkıların özellikleri:

• Çocuk şarkılarının sözleri ve müziği; çocuklara hitabeden, onların anlayıp hoşlanacakları yapıda olan eserlerdir. Aktarma (ezgisi yabancı, sözleri Türkçe), öykünme (Türk okul müziği bestecilerinin minör, majör kalıpları içinde batılı toplumların estetik beğenisine özenilerek yapılmış şarkılar) anonim (tekerleme, saymaca, ninni, Türküler), Türk okul şarkıları (Türk bestecilerinin yarattığı kaynağını Türk müziği motiflerinin oluşturduğu şarkılar) şeklinde gruplanabilen çocuk şarkıları; konu, ses ve ritim bakımından bazı özelliklere sahip olmalıdır.

• Ses bakımından şarkılar çocukların ses sınırlarına göre seçilmelidir Çocuk sesleri dar bir alto ses sınırından başlar, özel yeteneği olanların dışında şu şekilde gelişim gösterir.
4-5 yaş; kalın la-mi arası

6 yaş; kalın la-fa arası

7 yaş; kalın la-sol arası

8 yaş; kalın la-la arası

Şarkıların konusu çocuğun yakın çevresi ve günlük hayatıyla ilgili olmalıdır.

• Millî kültürümüzü tanıtıcı; Atatürk, vatan, millet, bayrak sevgisini kazandıran konuları içermelidir. Doğa ve insan sevgisini aşılayan, düşündüren, eğitici ve öğretici konular olmalıdır.

• Sözleri anlaşılır ve kısa olmalıdır. Sözleri uyaklı (kafiyeli), şarkı içinde değiştirilebilir soru-cevap şeklinde olmalıdır.

• Söz ve ezgisi birbirine uyumlu olmalıdır (prozodi).

Ritmik yapısı basit ve hareketli olmalıdır.