Oliy va o‘rta maxsus ta’lim vazirligi


ishchi   1 – “umuman ish, jismoniy mehnat bilan shug‘ullanuvchi kishi”;  ishchi  2



Yüklə 1,55 Mb.
Pdf görüntüsü
səhifə159/234
tarix31.12.2021
ölçüsü1,55 Mb.
#112334
1   ...   155   156   157   158   159   160   161   162   ...   234
hozirgi ozbek tili

ishchi   1 – “umuman ish, jismoniy mehnat bilan shug‘ullanuvchi kishi”; 
ishchi  2  –  “zavod  va  fabrikada  dastgoh,  apparatni  boshqaruvchi 
mutaxassis”.  
Birinchi ifoda qolipning har ikki tomoniga shakl va ma’no jihatidan mos 
bo‘lganligi  uchun  nutqiy  so‘z  hisoblanadi.  Ikkinchi  ifoda  esa  qolipdan 
mazmunan  uzilganligi  uchun  leksema  hisoblanadi.  Birinchi  so‘z  ikkinchi 
leksemaning nutqiy hosilasi emas. Ularni omonimlar sifatida qarash lozim.  
Qolip  hosilasi  sifatida  u  qolipning  chap  tomoni  xususiyatini  o‘zida 
mujassamlashtirgan.  Chunki  ishchi  leksemasining  shakliy  tomoni,  ya’ni 
nomemasida  qolipning  ot  +  -chi  umumiyligi  zarrasi,  ko‘rinishi  voqelangan. 
Leksema  sememasi  esa  “shu  otdan  anglashilgan  narsa  bilan  shug‘ullanuvchi 
shaxs» mohiyati ko‘rinishiga emas, balki uning toraygan, ma’lum bir ixtisosni 
anglatuvchi  ko‘rinishi  holatiga  ega  bo‘lib  qolgan.  ishchi  leksemasiga  qiyosan 
olinadigan,  deylik,  kitobchi  so‘zida  so‘z  yasash  qolipining  shakliy  tomonidan 
ham, ma’noviy tomonidan ham uzilish kuzatilmaydi. Yoki yozuvchi leksemasi 
va yozuvchiso‘zini qiyoslaylik. Har ikkala hosila ham fe’l + uvchi = shu fe’ldan 

Yüklə 1,55 Mb.

Dostları ilə paylaş:
1   ...   155   156   157   158   159   160   161   162   ...   234




Verilənlər bazası müəlliflik hüququ ilə müdafiə olunur ©muhaz.org 2024
rəhbərliyinə müraciət

gir | qeydiyyatdan keç
    Ana səhifə


yükləyin