Ondokuz mayis üNİversitesi sosyal biLİmler enstiTÜSÜ DİNİ danişmanlik ve rehberlik anabiLİm dali meciTÖZÜ ve çevresinde yaşayan alevilerin sosyal ve diNİ yaşam açisindan incelenmesi



Yüklə 486,93 Kb.
səhifə6/6
tarix01.11.2017
ölçüsü486,93 Kb.
#24840
1   2   3   4   5   6

EK-1

ANKET FORMU

Bu anketin bulguları tamamen bilimsel amaçlarla kullanılacaktır. Sizden bir konuda görüşünüzü ifade etmeniz beklenmektedir. Durumunuza uygun olan seçeneğin önündeki paranteze (X) işareti koyunuz.

Oturduğunuz Köy-Mahalle …………………………..…………………………


  1. Cinsiyetiniz?

( ) Kadın ( ) Erkek

  1. Yaşınız (Lütfen yazınız)……………………………………..

  2. Şuan ikamet ettiğiniz yerde kaç yıldır bulunuyorsunuz?

  3. ( ) 1- Bir yıl ( ) 2- İki-Beş yıl

( ) 3- Altı- On yıl ( ) 4- On yıldan fazla

  1. Öğrenim durumunuz:

( ) 1- Okur-yazar değil ( ) 2- Okur-yazar- okula gitmemiş

( ) 3- İlkokul (1–5) ( ) 4- ilköğretim (1–8)

( ) 5- Lise ( ) 6- Ön lisans

( ) 7- Lisans/yüksek lisans



  1. Medeni durumunuz:

( ) 1- Evli ( ) 2- Bekâr ( ) 3- Dul ( ) 4- Boşanmış

  1. Mesleğiniz? Lütfen yazınız ……………………………….



  1. Kaç yaşında evlendiniz?

( ) 1- 15/17 arası ( ) 2- 18/20 arası

( ) 3- 21/24 arası ( ) 4- 24 ve daha ileri yaşta ( ) 5- Evlenmedim



  1. Varsa sahip olduğunuz çocuk sayısı?

Lütfen yazınız ……………………………….

  1. Evliliğinizde hangi nikâh kıyıldı?

( ) 1- Resmi ( ) 2- Dini

( ) 3- Dini (Dede) ( ) 4- Hem resmi hem dini

( ) 5- Hem resmi hem de dede nikâhı


  1. Dini eğitiminizi nereden aldınız?

( ) 1- Anne-babadan

( ) 2- Alevi-Bektaşi büyüklerinden

( ) 3- Dini bir gruptan (Cemaat, tarikat vb.)

( ) 4- Resmi bir kurumdan (Cami, Kur’an kursu, okul vb)

( ) 5- Dini eğitim almadım


  1. Kendinizi aşağıdaki inanç sistemlerinden hangisi içerisinde görüyorsunuz?

( ) 1- İslam (Sünni) ( ) 2- İslam (Alevi-Bektaşi)

( ) 3- Fikrim yok ( ) 4- Herhangi bir dini inanca sahip değilim

( ) 5- Başka (Lütfen yazınız) ………………………………..


  1. Eğer kendinizi Alevi olarak tanımlıyorsanız, Alevi olduğunuzu her ortamda rahatlıkla ifade edebiliyor musunuz?

( ) 1- Evet, ifade edebiliyorum ama rahat değilim

( ) 2- Evet, rahatlıkla ifade edebiliyorum

( ) 3- Bazen gizliyorum

( ) 4 - Çoğunlukla gizliyorum



  1. Sünni biriyle evlenmeyi nasıl karşılıyorsunuz?

( ) 1-Olabilir, ama sadece kız alınabilir

( ) 2- Olabilir, ama sadece kız verilebilir

( ) 3- Hem kız alınabilir hem de kız verilebilir

( ) 4- Hiçbir şekilde evlenilmemeli

( ) 5- Kararsızım


  1. Sünni birisiyle evli bir yakınınız var mı?

( ) 1- Evet ( ) 2- Hayır

  1. Evlenirken resmi nikâhın yanında dini nikâh yaptırılır.

( ) 1- Tamamen katılıyorum ( ) 2- Katılıyorum

( ) 3- Fikrim yok ( ) 4- Katılmıyorum

( ) 5- Hiç katılmıyorum


  1. Çocuklara ibadet etmeyi öğretmek gerekir.

( ) 1- Tamamen katılıyorum ( ) 2- Katılıyorum

( ) 3- Fikrim yok ( ) 4- Katılmıyorum

( ) 5- Hiç katılmıyorum


  1. Yaş itibariyle küçük olanların büyüklerine karşı saygılı davranması gerekir.

( ) 1- Tamamen katılıyorum ( ) 2- Katılıyorum

( ) 3- Fikrim yok ( ) 4- Katılmıyorum ( ) 5- Hiç katılmıyorum



  1. Rızkı veren Allah’tır, çocuk sayısı önemli değildir.

( ) 1- Tamamen katılıyorum ( ) 2- Katılıyorum

( ) 3- Fikrim yok ( ) 4- Katılmıyorum ( ) 5- Hiç katılmıyorum



  1. Dinen kadının başörtüsü kullanması gerekir.

( ) 1- Tamamen katılıyorum ( ) 2- Katılıyorum

( ) 3- Fikrim yok ( ) 4- Katılmıyorum ( ) 5- Hiç katılmıyorum



  1. Birçok sosyal problem, dini kurallara yeterince uyulmadığı için çıkmaktadır.

( ) 1- Tamamen katılıyorum ( ) 2- Katılıyorum

( ) 3- Fikrim yok ( ) 4- Katılmıyorum ( ) 5- Hiç katılmıyorum



  1. Televizyon ve radyodaki dini programları izlerim.

( ) 1- Sürekli izlerim ( ) 2- Belirli günlerde izlerim

( ) 3- Denk geldikçe izlerim ( ) 4- Çok nadir izlerim

( ) 5- Hiç izlemem


  1. Dini cemaatler, dini yaşama konusunda insanlara rehberlik etmektedirler.

( ) 1- Tamamen katılıyorum ( ) 2- Katılıyorum

( ) 3- Fikrim yok ( ) 4- Katılmıyorum ( ) 5- Hiç katılmıyorum



  1. Sizce Ali ’siz Alevilik olur mu?

( ) 1- Evet ( ) 2- Hayır ( ) 3- Fikrim yok

  1. Alevilikle ilgili bilgileri kimden öğrendiniz?

( ) 1- Ailemden ( ) 2- Kitaplardan ( ) 3- Dedelerden ( ) 4- Hepsi

  1. Çocuklarınıza Alevi inanç ve tutumlarınızı öğretir misiniz?

( ) 1- Evet, çok iyi öğretirim ( ) 2- Evet, fırsat buldukça öğretirim

( ) 3- Kısmen öğretirim ( ) 4- Hayır, öğretmem



  1. Sizce Aleviliğin öğretilip yaşatılabilmesi için dedelere ihtiyaç var mıdır?

( ) 1- Evet, ihtiyaç var ( ) 2- Hayır, ihtiyaç yok ( ) 3- Fikrim yok

  1. Evinizde ne tür dini kitaplar bulunmaktadır?

( ) 1- Kur’an-ı Kerim ve İslam ile ilgili kitaplar

( ) 2- Kur’an-ı Kerim ve Alevilikle ilgili kitaplar

( ) 3- Sadece Alevilikle ilgili kitaplar

( ) 4- Hepsi

( ) 5- Hiçbiri


  1. Sizce Alevi dedeleri Aleviliği yeterince anlatabiliyorlar mı?

( ) 1- Evet, çok iyi anlatıyor ( ) 2- Evet, ama yeterli değil

( ) 3- Hayır, anlatamıyor ( ) 4- Kararsızım ( ) 5- Fikrim yok



  1. Sizce Cem evlerine ihtiyaç var mı?

( ) 1- Evet, ihtiyaç var ( ) 2- Hayır, ihtiyaç yok ( ) 3- Fikrim yok


  1. Sizce Cem evleri bir ibadethane midir?

( ) 1- Evet, ibadethanedir

( ) 2- Hayır, ibadethane değildir (değilse nedir)………………..………………



  1. Genel olarak Alevilerle Sünniler arasında sorunlar var mıdır?

( ) 1- Çözümsüz sorunlar var

( ) 2- Sorunlar var ama çözümsüz değil

( ) 3- Aralarında herhangi bir sorun yok

( ) 4- Fikrim yok



  1. Günlük hayatta Sünni komşu ve arkadaşlarınızla ilişkileriniz nasıldır.

( ) 1- İyi ( ) 2- Kötü ( ) 3- Orta ( ) 4- İlişkim yok

  1. Diyanet İşleri Başkanlığı hakkında ne düşünüyorsunuz?

( ) 1- Kaldırılmalı

( ) 2- Kaldırılmamalı fakat Alevilere temsil hakkı verilmeli

( ) 3- Bugünkü durumunu korumalıdır

( ) 4- Fikrim yok



  1. Okullarda zorunlu din dersi hakkında ne düşünüyorsunuz?

( ) 1- Doğru bir uygulama, değişikliğe gidilmeden aynen uygulanmalı

( ) 2- Doğru bir uygulama, ama Alevilikle ilgili bilgilere de yer verilmeli

( ) 3- Kaldırılmalı

( ) 4- Fikrim yok




  1. Okullarda Alevilikle ilgili seçmeli bir ders konulmasına nasıl bakıyorsunuz?

( ) 1- Okullarda ders olarak verilmesine gerek yok

( ) 2- Ayrı bir ders olarak değil de Din Kültürü dersinde konu olarak verilmelidir

( ) 3- Alevilik dersi zorunlu olmalıdır

( ) 4- Alevilik dersi seçmeli olarak verilmelidir

( ) 5- Fikrim yok


  1. Genel olarak bakıldığında sizce Alevilerin durumunda geçmişe oranla nasıl bir değişme olmuştur?

( ) 1- Daha iyi ( ) 2- Daha kötü

( ) 3- Herhangi bir değişme yok ( ) 4- Fikrim yok



  1. Sizce Alevi gençlerinin en büyük problemi nedir?

( ) 1- Eğitimsizlik ( ) 2- Maddi yetersizlik

( ) 3- Kendini ifade edememek ( ) 4- Diğer ………………………….



  1. Sizce Türkiye’nin en büyük problemi nedir?

( ) 1- Terör ( ) 2- Ekonomik sebepler

( ) 3- İnsan hakları ( ) 4- Alevi-Sünni ayrımı

( ) 5- Eğitim ( ) 6- Hepsi ………………………………


  1. Düşkünlük sistemini doğru buluyor musunuz?

( ) 1- Evet ( ) 2- Kısmen ( ) 3- Hayır


  1. Eğer cevabınız EVET ise aşağıdakilerden hangisini veya hangilerini yapanlar düşkün sayılmalıdır?

( ) 1- Zina edenler ( ) 2- Adam öldürenler

( ) 3- Sünnilerle evlenenler ( ) 4- Hepsi



  1. Köyünüzde veya çevrenizde Sünnilerle ilgili söylenen aşağıdaki kalıp sözlerden hangisi veya hangilerine katılmaktasınız?

( ) 1- Yezid ( ) 2- Şeriatçı

( ) 3- Yabancı ( ) 4- Hiçbiri



  1. Herhangi bir Alevi-Bektaşi derneğine üye misiniz?

( ) 1- Evet ( ) 2- Hayır

  1. Musahibiniz var mı?

( ) 1- Evet ( ) 2- Hayır

  1. İkrar verip görgüden geçtiniz mi?

( ) 1- Evet ( ) 2- Hayır

  1. Aşağıda sayılan iman esaslarından hangisine veya hangilerine inanmaktasınız?(Birden fazla seçenek işaretleyebilirsiniz)

( ) 1- Allah’a ( ) 2- Meleklere

( ) 3- Kitaplara ( ) 4- Peygamberlere

( ) 5- Ahiret gününe ( ) 6- Kaza ve Kadere

( ) 7- Hepsine ( ) 8- Hiçbirine



  1. Hacı Bektaş’a ziyarete gittiniz mi?

( ) 1- Evet ( ) 2- Hayır

  1. 12 İmamın isimlerini sayabiliyor musunuz?

( ) 1- Evet, tam olarak sırasıyla ( ) 2- Eksik veya yanlışlarım var

( ) 3- Hiç sayamıyorum



  1. Kur’an da emredilen hükümlerin ne kadarına inanıyorsunuz?

( ) 1- Tamamına ( ) 2- Çoğuna

( ) 3- Bir kısmına ( ) 4- Hiçbirisine



  1. Alevilik-Bektaşilik kelimesi sizce daha çok hangi anlama gelmektedir.

( ) 1- Ayrı bir Din ( ) 2- İslami bir mezhep veya tarikat

( ) 3- İslam’ın özü ( ) 4- Bir düşünce ve yaşama biçimi

( ) 5- Diğer ……………………………………………………………………
SONUÇ
Türk toplumunun dini inanç ve ritüel zenginlikleri, yaşanılan sosyal, ekonomik, kültürel ve dinsel süreç içerisinde kültürümüzü ve toplumsal yapımızı çeşitlendiren Alevilik, ülkemizin değişik bölgelerinde farklı özellikler arz edebilmektedir. Bu çalışmada Mecitözü yöresindeki Anadolu Aleviliği, inanç yapıları, hayata bakışları ve sosyal yaşama katılma tutumlarının anlaşılması noktasında katkı sağlaması amaçlanmaktadır.

Alevilik ile ilgili araştırmalar da köy Bektaşilerine “Alevi” denildiği halde şehir Bektaşilerine sadece “Bektaşi” denilmektedir.43 Mecitözü ve çevresinde yapmış olduğumuz görüşmelerde köyde yaşayan katılımcıların kendilerini önce Alevi olarak gördüklerini ifade edebiliriz. Kırsal alanda kendisini Alevi olarak ifade eden katılımcıların bu köyde kent Alevilerinin kullandığı şekliyle kendilerini Bektaşi olarak nitelendirmeleri oldukça dikkat çekicidir.

Araştırmada yer alan katılımcıları bağımsız değişkenler açısından değerlendirdiğimizde; çoğunluğu “erkek”, “26-50” yaş grubu, yaşamlarının büyük bir kısmının geçtiği yer ilçe ve köyler, “ilkokul/ilköğretim” mezunu, “evli”, “çiftçi-ev hanımı,” kimliksel dışavurumları “İslam/Alevi” katılımcılardan oluştuğu görülmektedir.

Yöredeki Alevilerin, Alevilik ile ilgili bilgileri çoğunlukla “aileden” öğrendikleri saptanmıştır. Yine dini eğitim aldıkları yer olarak çoğunlukla “aile” olarak görmekteyiz. Toplumumuzda “eğitim aileden başlar” sözü bu doğrultuda ki düşüncelerin doğruluğunu ispatlar derecededir. Dini eğitim yanında katılımcıların ahlaki eğitime de çok önem verdikleri gözlemlenmiştir.

Katılımcıların çoğunlukla Alevi olduklarını rahat bir şekilde ifade edebildiklerini, Sünni birisiyle evliliğe karşı olmadıkları, çocuklara ibadet etmeyi öğretmek gerektiği, büyüklere karşı saygıyı önemsedikleri, dinen başörtü takılmasının gerekli olmadığı, sosyal problemlerin dini kurallara uyulmamasından kaynaklanmadığı görüşlerini taşımaktadırlar. Ülkemizde farklı görüşler taşıyan insanların bir arada yaşama olgusallığının sonuç açısından güzel bir örneğidir.

Televizyon ve radyoda ki dini programların özel olarak takip edilmediği, dini cemaatlerin dini yaşama konusunda insanlara rehberlik etmediği, “Ali’siz Alevilik” olmayacağı, çocuklara Aleviliği iyi bir şekilde öğrettikleri düşüncelerini ifade etmişlerdir.

Günümüzde iletişim araçlarının hayatımızın her evresinde olması, bu iletişim araçlarından faydalanma konusunda insanların her geçen gün daha iyi bir noktaya gelmesiyle, tercihlerine uygun yayınlara ulaşmaları mümkündür. Alevilikle ilgili yapılan yayınları Alevilerin daha fazla önem vererek izledikleri saptanmıştır.

Aleviliğin öğretilip yaşatılabilmesi için “dedelere” ihtiyaç olduğu savunulmuş fakat Alevi Dedelerinin, Aleviliği yeterince anlatamadıkları saptanmıştır.

Yörede Dedelerin olmadığı, başka şehirlerde yaşadıkları için Cem törenlerini sıkça yapamadıkları ve Cem törenlerinin genel olarak kış aylarında yapılırken bir kaç gözlemlenmiştir. Alevi Dedelerinin yöredeki halkı az görmesinden dolayı Aleviliği anlatma konusunda yöre halkına yeterli bilgi aktaramadıkları tespit edilmiştir.

Araştırmada yer alan katılımcılar Aleviler ile Sünniler arasında sorunlar olduğunu fakat bunların çözümsüz olmadığını, Sünni komşu ve arkadaşları ile iyi ilişkiler içerisinde olduklarını belirtmişlerdir. Sünniler ile ilgili söylenen kalıp sözleri çoğunluk kabul etmemektedir. Mecitözü’nde Alevi/Sünni ayrımının belirgin olabilecek ölçüde olmadığını, insanların birbirleriyle iletişim kurdukları ve bu iletişimde samimi oldukları gözlemlenmiştir.

Diyanet İşleri Başkanlığı’nın kaldırılmasından yana olmadıklarını fakat başkanlıkta Alevilere temsil hakkı tanınması arzusunda olduklarını, okullarda Din Kültürü ve Ahlak Bilgisi derslerinin verilmesinin doğru olduğunu, yine bu derslerde Alevilik ile ilgili bilgilere de yer verilmesi gerektiği düşüncesini taşımaktadırlar. Okullarda Alevilik dersinin seçmeli olarak verilmesi düşüncesi çoğunlukla kabul görmezken Din Kültürü ve Ahlak Bilgisi dersinde konu olarak yer alması düşüncesi hakimdir.

Günümüzde Avrupa Birliği eksenli yönlendirmeler Alevi toplumunun isteklerini çeşitlendirmiş olmasına rağmen, genel anlamda Aleviler kendilerine temsil hakkı ve kültürlerinin yaşatılması konusunda siyasi mecralarda görüşmeler yapmaktadırlar. Son yıllarda Alevilik ile ilgili yapılan çalıştaylar da bu niteliktedir.

Alevi gençlerin sosyal problemi olarak çoğunlukla eğitimsizlik ifade edilirken, Türkiye’nin en büyük problemi terör olarak görülmüştür. Düşkünlük sistemini çoğunluğun kabul ettiği ve zina edenlerin düşkün sayılması tutumu yaygın olarak benimsenmiştir.

Musahiplik konusunda katılımcıların net bir bilgisi olmadığını ve çoğunluğun ikrar verip görgüden geçmediği görülmektedir.

İman esaslarına inanç ile ilgili tutumlarda birkaç istisna haricinde tüm katılımcılar, Allah inancı taşıdıklarını ve iman esaslarını kabul ettiklerini ifade etmişlerdir. Kur’an-ı Kerim’de ki hükümlerin tamamına katılımcıların büyük çoğunluğu inandıklarını belirtmişlerdir.

Hacı Bektaş’ı ziyaret eden katılımcılar çoğunluktadır. “On iki imam” isimlerini çoğunluk sayabilmektedir. Katılımcıların Hacı Bektaş’ı ziyaret etme konusunda, imkânları ölçüsünde gidebildiklerini fakat köylerde imkanı olmayan kişilerin bu arzularını gerçekleştiremediklerini gözlemliyoruz.

Alevilik/Bektaşilik kavramını katılımcıların çoğunluğunun “bir düşünce ve yaşama biçimi olarak” kabul ettikleri görülmektedir. Bu cevap genel olarak Alevilik kavramının tanımı eksenine oturabilecek bir düşünce olarak kaşımıza çıkmaktadır. Görüştüğümüz Alevilerin tamamına yakını da ayrı bir din ya da mezhep olarak görmediklerini ifade etmişlerdir.

Sonuç olarak araştırmamıza konu olan Mecitözü ve çevresinde yaşayan Alevilerin sosyal hayat ve sosyal kimlik tutumları bu şekildedir.


KAYNAKÇA
ARABACI, Fazlı, Alevilik ve Sünniliğin Sosyolojik Boyutları (Çorum Örneği), Samsun, Etüt Yayınları, 2000.

ATSIZ, Hüseyin Nihal, Evliya Çelebi Seyahatnamesinden Seçmeler, Ankara, M.E.B Yayınları, 1990

AYDIN, Ayhan, Alevilik-Bektaşilik Söyleyişileri (Akademisyenlerle), İstanbul, Horasan Yayınları, 2006.

BULUT, Faik, Ali’siz Alevilik, İslam da Özgürlük Anlayışı, Ankara, Doruk Yayınları, 1997.

BOZKURT, Fuat, Çağdaşlaşma Sürecinde Alevilik, İstanbul, Doğan Kitap Yayınları, 2000.

CEBECİOĞLU, Ethem, Cem Vakfı Çalışmaları ve Vakıf Genel Başkanı İzzettin Doğan’ın Görüş ve Düşünceleri, İstanbul, Cem Vakfı Yayınları, 1998.

ÇAMUROĞLU, Reha, Değişen Koşullarda Alevilik, İstanbul, Kapı Yayınları, 2005.

ÇETİNKAYA, Nihat, Kızılbaş Türkler, İstanbul, Kum Saati Yayınları, 2004.

Çorum İl Yıllığı, Ankara, 1997.

ERKOÇ, Ethem, 21. yy. da Çorum İli ve İlçeleri, Çorum, Yeni Zamanlar Dağıtım, 2001.

ERÖZ, Mehmet, Türkiye’de Alevilik ve Bektaşilik, Ankara, Selçuk Yayınları, 1990.

EVLİYA Çelebi, Seyahatnâme, Cilt III, (Haz. Seyit Ali Kahraman-Yücel Dağlı) İstanbul, Yapı Kredi Yayınları, 1999.

FIĞLALI, Ethem Ruhi, Ana hatlarıyla Alevilik-Günümüzde Alevilik Bektaşilik, Ankara, TDV Yayınları, 1995.

_____Türkiye’de Alevilik Bektaşilik, Ankara, Selçuk Yayınları, 1991.

_____Türkiye’de Alevilik Bektaşilik, İzmir, İzmir İlahiyat Vakfı Yayınları, 2006.

GÜNGÖR, Özcan, Araf’taki Kimlik: Aleviler-Bektaşiler, Ankara, Akasya Kitap, 2007.

GÜRSOY, Şahin – KILIÇ, Recep, Türkiye Aleviliği (Sosyo-Kültürel Dinsel Yapı Çözümlemesi, Ankara, Nobel Yayınları, 2009.

GÜRSOY, Şahin, Türkiye Abdalları (Kırşehir Örneğinde Sosyo-Kültürel Yapı Çözümlemesi, Ankara, Platin Yayınları, 2006.

KESKİN, Yahya M., Değişim Sürecinde Kırsal Kesim Aleviliği, Ankara, İlahiyat Yayınları, 2004.

KUTLU, Sönmez, Alevilik-Bektaşilik Yazıları, Ankara, Ankara Okulu Yayınları, 2006.

MELIKOFF, Irene, Uyur İdik Uyardılar (Çev.: Turan ALPTEKİN), İstanbul, Cem Yayınları, 1994.

______ Hacı Bektaş’ın Tarihsel Kimliği, (Der. İbrahim Bahadır), Ankara, Bielefeld Alevî Kültür Merkezi Yayınları, 2003.

OCAK, A. Yaşar, Türk Sufiliğine Bakışlar, İstanbul, İletişim Yayınları 1996.

______ “Bektaşilik İslam Ansiklopedisi, Cilt V, İstanbul, TDV yayınları, 1992.

OKAN, Murat, Türkiye’de Alevilik, Ankara, İmge Kitapevi Yayınları, 2004.

ÖZMEN, İsmail, Simgeler Kenti Bektaşilik, Ankara, Matsa Basımevi, 2000.

ÖZTÜRK, Eyüp, Alevi Dedesi, Mehmet Dede Tekke Köy, d. 1934.

SİNANOĞLU, A. Faruk, Türk Düşüncesi ve Kültüründe Alevi-Bektaşi Hareketi (Malatya Örneği), Malatya, Nehir Yayınevi, 2007.

TOPUZ, Mehmet, Alevi Dedesi, Baltacı Mehmet Paşa Köyü, d. 1945.

TÜRKDOĞAN, Orhan, Alevi Bektaşi Kimliği, İstanbul, Timaş Yayınları, 1995.

YAMAN, Ali, Yesevilik, Alevilik, Bektaşilik (Orta Asya’dan Anadolu’ya) Ankara, Elips Kitap, 2006.

_____Alevilikte Dedelik ve Ocaklar, İstanbul, Karaca Ahmet Sultan Derneği Yayınları, 2004.

YILMAZ, Nail, Kentin Alevileri (Reşadiye-İkitelli Örneği), İstanbul, Kitabevi, 2005.
EK-1

ANKET FORMU

Bu anketin bulguları tamamen bilimsel amaçlarla kullanılacaktır. Sizden bir konuda görüşünüzü ifade etmeniz beklenmektedir. Durumunuza uygun olan seçeneğin önündeki paranteze (X) işareti koyunuz.

Oturduğunuz Köy-Mahalle …………………………..…………………………


  1. Cinsiyetiniz?

( ) Kadın ( ) Erkek

  1. Yaşınız (Lütfen yazınız)……………………………………..

  2. Şuan ikamet ettiğiniz yerde kaç yıldır bulunuyorsunuz?

  3. ( ) 1- Bir yıl ( ) 2- İki-Beş yıl

( ) 3- Altı- On yıl ( ) 4- On yıldan fazla

  1. Öğrenim durumunuz:

( ) 1- Okur-yazar değil ( ) 2- Okur-yazar- okula gitmemiş

( ) 3- İlkokul (1–5) ( ) 4- ilköğretim (1–8)

( ) 5- Lise ( ) 6- Ön lisans

( ) 7- Lisans/yüksek lisans



  1. Medeni durumunuz:

( ) 1- Evli ( ) 2- Bekâr ( ) 3- Dul ( ) 4- Boşanmış

  1. Mesleğiniz? Lütfen yazınız ……………………………….



  1. Kaç yaşında evlendiniz?

( ) 1- 15/17 arası ( ) 2- 18/20 arası

( ) 3- 21/24 arası ( ) 4- 24 ve daha ileri yaşta ( ) 5- Evlenmedim



  1. Varsa sahip olduğunuz çocuk sayısı?

Lütfen yazınız ……………………………….

  1. Evliliğinizde hangi nikâh kıyıldı?

( ) 1- Resmi ( ) 2- Dini

( ) 3- Dini (Dede) ( ) 4- Hem resmi hem dini

( ) 5- Hem resmi hem de dede nikâhı


  1. Dini eğitiminizi nereden aldınız?

( ) 1- Anne-babadan

( ) 2- Alevi-Bektaşi büyüklerinden

( ) 3- Dini bir gruptan (Cemaat, tarikat vb.)

( ) 4- Resmi bir kurumdan (Cami, Kur’an kursu, okul vb)

( ) 5- Dini eğitim almadım


  1. Kendinizi aşağıdaki inanç sistemlerinden hangisi içerisinde görüyorsunuz?

( ) 1- İslam (Sünni) ( ) 2- İslam (Alevi-Bektaşi)

( ) 3- Fikrim yok ( ) 4- Herhangi bir dini inanca sahip değilim

( ) 5- Başka (Lütfen yazınız) ………………………………..


  1. Eğer kendinizi Alevi olarak tanımlıyorsanız, Alevi olduğunuzu her ortamda rahatlıkla ifade edebiliyor musunuz?

( ) 1- Evet, ifade edebiliyorum ama rahat değilim

( ) 2- Evet, rahatlıkla ifade edebiliyorum

( ) 3- Bazen gizliyorum

( ) 4 - Çoğunlukla gizliyorum



  1. Sünni biriyle evlenmeyi nasıl karşılıyorsunuz?

( ) 1-Olabilir, ama sadece kız alınabilir

( ) 2- Olabilir, ama sadece kız verilebilir

( ) 3- Hem kız alınabilir hem de kız verilebilir

( ) 4- Hiçbir şekilde evlenilmemeli

( ) 5- Kararsızım


  1. Sünni birisiyle evli bir yakınınız var mı?

( ) 1- Evet ( ) 2- Hayır

  1. Evlenirken resmi nikâhın yanında dini nikâh yaptırılır.

( ) 1- Tamamen katılıyorum ( ) 2- Katılıyorum

( ) 3- Fikrim yok ( ) 4- Katılmıyorum

( ) 5- Hiç katılmıyorum


  1. Çocuklara ibadet etmeyi öğretmek gerekir.

( ) 1- Tamamen katılıyorum ( ) 2- Katılıyorum

( ) 3- Fikrim yok ( ) 4- Katılmıyorum

( ) 5- Hiç katılmıyorum


  1. Yaş itibariyle küçük olanların büyüklerine karşı saygılı davranması gerekir.

( ) 1- Tamamen katılıyorum ( ) 2- Katılıyorum

( ) 3- Fikrim yok ( ) 4- Katılmıyorum ( ) 5- Hiç katılmıyorum



  1. Rızkı veren Allah’tır, çocuk sayısı önemli değildir.

( ) 1- Tamamen katılıyorum ( ) 2- Katılıyorum

( ) 3- Fikrim yok ( ) 4- Katılmıyorum ( ) 5- Hiç katılmıyorum



  1. Dinen kadının başörtüsü kullanması gerekir.

( ) 1- Tamamen katılıyorum ( ) 2- Katılıyorum

( ) 3- Fikrim yok ( ) 4- Katılmıyorum ( ) 5- Hiç katılmıyorum



  1. Birçok sosyal problem, dini kurallara yeterince uyulmadığı için çıkmaktadır.

( ) 1- Tamamen katılıyorum ( ) 2- Katılıyorum

( ) 3- Fikrim yok ( ) 4- Katılmıyorum ( ) 5- Hiç katılmıyorum



  1. Televizyon ve radyodaki dini programları izlerim.

( ) 1- Sürekli izlerim ( ) 2- Belirli günlerde izlerim

( ) 3- Denk geldikçe izlerim ( ) 4- Çok nadir izlerim

( ) 5- Hiç izlemem


  1. Dini cemaatler, dini yaşama konusunda insanlara rehberlik etmektedirler.

( ) 1- Tamamen katılıyorum ( ) 2- Katılıyorum

( ) 3- Fikrim yok ( ) 4- Katılmıyorum ( ) 5- Hiç katılmıyorum



  1. Sizce Ali ’siz Alevilik olur mu?

( ) 1- Evet ( ) 2- Hayır ( ) 3- Fikrim yok

  1. Alevilikle ilgili bilgileri kimden öğrendiniz?

( ) 1- Ailemden ( ) 2- Kitaplardan ( ) 3- Dedelerden ( ) 4- Hepsi

  1. Çocuklarınıza Alevi inanç ve tutumlarınızı öğretir misiniz?

( ) 1- Evet, çok iyi öğretirim ( ) 2- Evet, fırsat buldukça öğretirim

( ) 3- Kısmen öğretirim ( ) 4- Hayır, öğretmem



  1. Sizce Aleviliğin öğretilip yaşatılabilmesi için dedelere ihtiyaç var mıdır?

( ) 1- Evet, ihtiyaç var ( ) 2- Hayır, ihtiyaç yok ( ) 3- Fikrim yok

  1. Evinizde ne tür dini kitaplar bulunmaktadır?

( ) 1- Kur’an-ı Kerim ve İslam ile ilgili kitaplar

( ) 2- Kur’an-ı Kerim ve Alevilikle ilgili kitaplar

( ) 3- Sadece Alevilikle ilgili kitaplar

( ) 4- Hepsi

( ) 5- Hiçbiri


  1. Sizce Alevi dedeleri Aleviliği yeterince anlatabiliyorlar mı?

( ) 1- Evet, çok iyi anlatıyor ( ) 2- Evet, ama yeterli değil

( ) 3- Hayır, anlatamıyor ( ) 4- Kararsızım ( ) 5- Fikrim yok



  1. Sizce Cem evlerine ihtiyaç var mı?

( ) 1- Evet, ihtiyaç var ( ) 2- Hayır, ihtiyaç yok ( ) 3- Fikrim yok


  1. Sizce Cem evleri bir ibadethane midir?

( ) 1- Evet, ibadethanedir

( ) 2- Hayır, ibadethane değildir (değilse nedir)………………..………………



  1. Genel olarak Alevilerle Sünniler arasında sorunlar var mıdır?

( ) 1- Çözümsüz sorunlar var

( ) 2- Sorunlar var ama çözümsüz değil

( ) 3- Aralarında herhangi bir sorun yok

( ) 4- Fikrim yok



  1. Günlük hayatta Sünni komşu ve arkadaşlarınızla ilişkileriniz nasıldır.

( ) 1- İyi ( ) 2- Kötü ( ) 3- Orta ( ) 4- İlişkim yok

  1. Diyanet İşleri Başkanlığı hakkında ne düşünüyorsunuz?

( ) 1- Kaldırılmalı

( ) 2- Kaldırılmamalı fakat Alevilere temsil hakkı verilmeli

( ) 3- Bugünkü durumunu korumalıdır

( ) 4- Fikrim yok



  1. Okullarda zorunlu din dersi hakkında ne düşünüyorsunuz?

( ) 1- Doğru bir uygulama, değişikliğe gidilmeden aynen uygulanmalı

( ) 2- Doğru bir uygulama, ama Alevilikle ilgili bilgilere de yer verilmeli

( ) 3- Kaldırılmalı

( ) 4- Fikrim yok




  1. Okullarda Alevilikle ilgili seçmeli bir ders konulmasına nasıl bakıyorsunuz?

( ) 1- Okullarda ders olarak verilmesine gerek yok

( ) 2- Ayrı bir ders olarak değil de Din Kültürü dersinde konu olarak verilmelidir

( ) 3- Alevilik dersi zorunlu olmalıdır

( ) 4- Alevilik dersi seçmeli olarak verilmelidir

( ) 5- Fikrim yok


  1. Genel olarak bakıldığında sizce Alevilerin durumunda geçmişe oranla nasıl bir değişme olmuştur?

( ) 1- Daha iyi ( ) 2- Daha kötü

( ) 3- Herhangi bir değişme yok ( ) 4- Fikrim yok



  1. Sizce Alevi gençlerinin en büyük problemi nedir?

( ) 1- Eğitimsizlik ( ) 2- Maddi yetersizlik

( ) 3- Kendini ifade edememek ( ) 4- Diğer ………………………….



  1. Sizce Türkiye’nin en büyük problemi nedir?

( ) 1- Terör ( ) 2- Ekonomik sebepler

( ) 3- İnsan hakları ( ) 4- Alevi-Sünni ayrımı

( ) 5- Eğitim ( ) 6- Hepsi ………………………………


  1. Düşkünlük sistemini doğru buluyor musunuz?

( ) 1- Evet ( ) 2- Kısmen ( ) 3- Hayır


  1. Eğer cevabınız EVET ise aşağıdakilerden hangisini veya hangilerini yapanlar düşkün sayılmalıdır?

( ) 1- Zina edenler ( ) 2- Adam öldürenler

( ) 3- Sünnilerle evlenenler ( ) 4- Hepsi



  1. Köyünüzde veya çevrenizde Sünnilerle ilgili söylenen aşağıdaki kalıp sözlerden hangisi veya hangilerine katılmaktasınız?

( ) 1- Yezid ( ) 2- Şeriatçı

( ) 3- Yabancı ( ) 4- Hiçbiri



  1. Herhangi bir Alevi-Bektaşi derneğine üye misiniz?

( ) 1- Evet ( ) 2- Hayır

  1. Musahibiniz var mı?

( ) 1- Evet ( ) 2- Hayır

  1. İkrar verip görgüden geçtiniz mi?

( ) 1- Evet ( ) 2- Hayır

  1. Aşağıda sayılan iman esaslarından hangisine veya hangilerine inanmaktasınız?(Birden fazla seçenek işaretleyebilirsiniz)

( ) 1- Allah’a ( ) 2- Meleklere

( ) 3- Kitaplara ( ) 4- Peygamberlere

( ) 5- Ahiret gününe ( ) 6- Kaza ve Kadere

( ) 7- Hepsine ( ) 8- Hiçbirine



  1. Hacı Bektaş’a ziyarete gittiniz mi?

( ) 1- Evet ( ) 2- Hayır

  1. 12 İmamın isimlerini sayabiliyor musunuz?

( ) 1- Evet, tam olarak sırasıyla ( ) 2- Eksik veya yanlışlarım var

( ) 3- Hiç sayamıyorum



  1. Kur’an da emredilen hükümlerin ne kadarına inanıyorsunuz?

( ) 1- Tamamına ( ) 2- Çoğuna

( ) 3- Bir kısmına ( ) 4- Hiçbirisine



  1. Alevilik-Bektaşilik kelimesi sizce daha çok hangi anlama gelmektedir.

( ) 1- Ayrı bir Din ( ) 2- İslami bir mezhep veya tarikat

( ) 3- İslam’ın özü ( ) 4- Bir düşünce ve yaşama biçimi



( ) 5- Diğer ……………………………………………………………………


1 Halil Seyidoğlu, Bilimsel Araştırma ve Yazma El Kitabı, Güzem Yay., İstanbul: 1997, s.24.

2 Birgül Karataş, Araştırma Teknikleri, Çağlayan Yay., İstanbul: 1984, s. 68.

3 http://www.mecitozu.gov.tr

4 Mordtmann, Anatolien, Skizzen und Reisebriefe aas Kleinasien, (nşr. F. Babinger), Hannover, 1925, s. 476 ; 20 Kasım 1858'de uğradığı Mecidözü'nü Hadschi Köi (=Haeıköy) olarak kaydeder. O sırada burası 220 (20 si Ermeni) evli büyücek bir köy idi. H. Hüsâmeddin, Amasga tarihi, İstanbul, 1326/1330, I, s. 390 da Mecidözü hakkında şunları yazar : "Avkatlıoğlu Hacı Ali Ağa'ya nisbetle Hacı köyü demekle de meşhurdur. Gümüş Hacı köyünden ayırd edilmek için buraya Avkat Hacı köyü derler. Bu kasabanın yeri Danışmend'liler devrinde Bilâd-ı Rûm kadısı Abdülmecid-i Hürrevî malikânesi olduğundan 530 (=1135) tarihindenberi buraya Mecidözü denilmektedir. Bu kazadaki Türklerin ekserisi Bayındır, Kayı Türklerindendir Mecidözüne bağlı büyük bir Avkat köyü vardır". Biz burada daha yaygın olduğundan Elvan imlâsını kabul ettik.. Hüseyin Ef. Hadikatü" l-cevâmi I, s. 45 (Elvan lâfzının sahihi Ulvan'dır). Aynı isimli bir başka şahıs Bursa'da bir (L- Baykal, Bursa ve anıtları, Bursa 1950, s. 37); İstanbul'da da iki (Hadika, I, s. 45, 148) cami'in kurucusudur. Bir Elvan Çelebi avarızının kaldırılmasına dair Topkapı Sarayı arşivinde de bir vesika (E. 11352) bulunmaktadır, krş. Arşiv kılavuza, İstanbul 1940, II, s. 136.

5 Âşık Paşa zâde, Tevarihi Âl-i Osman (nşr. Atsız), Osmanlı Tarihleri, İstanbul 1949, s. 157 ; böl. 84.

6 Bu kitabın 15. bölümünün ingilizce tercümesi, F. W. Has luck, Christianity and Islam under the Sultans, Oxford 1929, II, s. 494-497'de bulunmaktadır.

7 H. Kiepert, Beitrag zur inschriftlichen Topographie Klein-Asiens, "Monatsberichten d. Kgl. Pr. Akad.-Berlin", Berlin 1863, s. 307-323; H. Kiepert, Hans Dernschmams Orientalische Reise 1553 bis 1555, "Globus" LH (Braunsehweig 1887) I, s. 187-190; Ii, s. 202-205 ; III, s. 214-220; IV, s. 230-235 (ayrıca kitap halinde de çıkmıştır) H. Zimmerer, Eine Reise nach Amasia im Jahre 1555, "Programm d. Kgl. Gym. Ludwigshafen a. R Ludwigshafen 1899. s. 25 (Elvan Çelebi hakkında esas metinden pek az kısmı verir).

8 The foar epistles of A. G. Busbequias concerning his Embassy into Turkey, London 1694, s. 87-89; Vier Briefe aus de Türkei (tre. ve nşr. W. von der Steinen) Erlangen 1928, s. 61-62; Türk mektupları (tre. H. Cahit Yalçın), İstanbul 1938, 8. 76-77; ayrıca bk. M. Peytraud, De Legationibus Augerii Gislenii Busbequii (these) Paris 1897.

9 Kâtib Çelebi, Cihannûma, İstanbul, 1145, (Müteferrika bask.) s. 625.

10 Evliya Çelebi, Seyahatname, İstanbul, II (1314) s. 407 ; Çelebi başka bir seyahatinde de meşhur âfâk Elvan Çelebi ziyaretgâhınm sadece adını vermektedir, krş. III, (1314) s. 240.

11 Irene Melikoff, Uyur İdik Uyardılar (Çev.: Turan ALPTEKİN), Cem Yay., İstanbul, 1994, s.55

12 Yahya M. Keskin, Değişim Sürecinde Kırsal Kesim Aleviliği, İlahiyat Yay. Ankara, 2004, s.39

13 Ali Yaman, Alevilikte Dedelik ve Ocaklar, Karaca Ahmet Sultan Derneği Yay. İstanbul,

2004, s. 50



14 A. Yaşar Ocak, Türk Sufiliğine Bakışlar, İletişim Yay. İstanbul, 1996, s. 208

15 Reha Çamuroğlu, Değişen Koşullarda Alevilik, Kapı Yay.,İstanbul, 2005, s.40

16 Ethem Ruhi Fığlalı, Türkiye de Alevilik Bektaşilik, İzmir, 2006, s.5

17 Fığlalı, a.g.e., s.5

18 Sönmez Kutlu, Alevilik-Bektaşilik Yazıları, Ankara, 2006, s. 151

19 Şahin Gürsoy-Recep Kılıç, Türkiye Aleviliği, Ankara, 2009, s.45

20 Fazlı Arabacı, Alevilik ve Sünniliğin, Sosyolojik Boyutları, Samsun, 2000, s.26

21 Gürsoy-Kılıç, a.g.e, s. 44

22 Nail Yılmaz, Kentin Alevileri, İstanbul, 2005, s.30

23 Nihat Çetinkaya, Kızılbaş Türkler, Kum Saati Yay., İstanbul, 2004, s.42

24 İsmail Özmen, Simgeler Kenti Bektaşilik, Ankara, 2000, s.60

25 Mehmet Eröz, Türkiye’de Alevilik ve Bektaşilik, Selçuk Yay., Ankara, 1990, s.45

26 Çetinkaya, a.g.e., s.432

27 Çetinkaya, a.g.e., s.433

28 Melikoff, a.g.e., s.54

29 Melikoff, a.g.e., s.54

30 Irene Melikoff, Hacı Bektaşın Tarihsel Kimliği, (Haz. İbrahim Bahadır), Bielefeld Alevî Kült. Mrk. Yay., Ankara, 2003, s. 3-11.

31 Fığlalı, a.g.e., s.10

32 Melikoff, a.g.e., s.30

33 Fazlı Arabacı, a.g.e., s.42

34 A.Yaşar Ocak, Bektaşilik Md., TDVİA, C.:V, İstanbul, s. 373

35 Fığlalı, a.g.e., s.113

36 Melikoff, Uyur İdik Uyardılar. s. 29

37 Eröz, a.g.e., s. 52

38 Yılmaz, a.g.e., s. 38

39 Fuat Bozkurt , “Aleviliğin Toplumsal Boyutları”, s. 156, İstanbul–1990

40 Bozkurt, a.g.e., s. 156.

41 Eröz, a.g.e., s.52

42 Eröz, a.g.e., s.52

43 Eröz, a.g.e., s.52


Yüklə 486,93 Kb.

Dostları ilə paylaş:
1   2   3   4   5   6




Verilənlər bazası müəlliflik hüququ ilə müdafiə olunur ©muhaz.org 2024
rəhbərliyinə müraciət

gir | qeydiyyatdan keç
    Ana səhifə


yükləyin