Önsöz XI Giriş XIII kisim – genel hüKÜmler, tanimlar ve eğİTİm bölüm 1 Genel hükümler

Şekil 6.7.3.16.1 - Tanıtıcı plaka işaretleme örneği

Donatanın kayıt numarası
ÜRETİM BİLGİSİ
Üretim ülkesi
Üretim yılı
Üretici
Üreticinin seri numarası
ONAY BİLGİSİ
	Onaylayan ülke
	Tasarım onayı için yetkilendirilmiş organ
	Tasarım onay numarası							"AA" (uygunsa)
Gövde tasarımı	kodu (basınçlı kap kodu)
BASINÇLAR
MAWP									bar veya kPa
Test basıncı									bar veya kPa
Başlangıç basınç testi tarihi:			(aa/yyyy)	Bilirkişi mührü:
Harici tasarım basıncı				bar veya kPa
SICAKLIKLAR
Tasarım sıcaklığı aralığı				°C ila °C
Tasarım referans sıcaklığı				°C
MATERYALLER
Gövde materyali (materyalleri) ve materyal standart referansı (referansları)®
Referans çelikte eşdeğer kalınlık									mm
KAPASİTE
20°C'de tank su kapasitesi									litre
PERİYODİK DENETİMLER/TESTLER
Test tipi	Test tarihi	Bilirkişi mührü ve test basıncı^a		Test tipi	Test tarihi		Bilirkişi mührü ve test basıncı^a
	(aa/yyyy)		bar veya kPa		(aa/yyyy)				bar veya kPa

^a Uygunsa test basıncı.

6.7.3.16.2 Aşağıdaki bilgiler, doğrudan taşınabilir tankın üzerine veya üzerine sıkıca yerleştirilmiş bir metal plaka üzerineişaretlenecektir: Operatörün adı taşınmasına izin verilen soğutulmamış sıvılaştırılmış gazın (gazların) adı

İzin verilen her bir soğutulmamış sıvılaştırılmış gaz için izin verilen azami yük kütlesi kg

İzin verilen azami brüt kütle (MPGM) kg

Boş (dara) kütle kg

458 IMDG Kod (Dğşk. 36-12)
Bölüm 6.7 – Taşınabilir tankların & MEGC'lerin tasarımı, üretimi, denetimi ve test edilmeleri

4.2.5.2.6 uyarınca taşınabilir tank talimatı

6.7.3.16.3 Taşınabilir bir tank, açık denizde elleçlenmek üzere tasarlanmış ve onaylanmışsa tanıtıcı plakanın üzerine “AÇIK DENİZ TAŞINABİLİRTANKI” ifadesi yerleştirilecektir.

6.7.4 Sınıf 2'ye ait soğutularak sıvılaştırılmış gazların taşınması için kullanılacak taşınabilir tankların tasarımı, üretimi, denetimi ve test edilmesine ilişkin hükümler

6.7.4.1 Tanımlar

Bu bölümün amaçları doğrultusunda:

Bekletme süresi; başlangıçtaki dolum koşulunun oluşturulmasından itibaren, ısı akımı nedeniyle basıncın, basınç sınırlayıcı cihazın (cihazların) ayarlanmış en düşük basıncına yükselene kadar geçen süre anlamına gelir.

Koruyucu kılıf, yalıtım sisteminin bir parçası olabilen dış yalıtım örtüsü veya kılıfı anlamına gelir;

Sızdırmazlık testi, gövdeyi ve servis ekipmanını MAWP’nin %90’ından az olmayan etkin bir iç basınca maruz bırakan, gazla yapılan bir test anlamına gelir;

İzin verilen azami çalışma basıncı (MAWP), dolum ve boşaltım sırasında en yüksek etkili basınç dahil olmak üzere çalışma pozisyonunda doldurulmuş taşınabilir bir tankın gövdesinin üstünde izin verilen azami etkili gösterge basıncı anlamına gelmektedir.

İzin verilen azami brüt kütle, (MPGM) taşınabilir tankın dara ağırlığı ile taşınmasına izin verilen en ağır yükün toplamı anlamına gelir;

Asgari tasarım sıcaklığı, gövdenin normal dolum, boşaltım ve taşıma koşularında içeriğin en düşük (en soğuk) sıcaklığından (hizmet sıcaklığı) daha yüksek olmayan, tasarımı ve üretimi için kullanılan sıcaklık anlamına gelir.

Taşınabilir tank, sınıf 2 soğutulmuş sıvılaştırılmış gazların taşınması için gerekli hizmet donanımı ve yapısal donanımının takılı olduğu, 450ℓ 'den fazla kapasiteye sahip, ısı yalıtımlı çoklu modda bir tank anlamına gelir. Taşınabilir tank, yapısal donanımları çıkarılmadan doldurulup boşaltılacak kabiliyette olacaktır. Tankın dışında dengeleyici elemanları olacak ve dolu iken kaldırılabilecek özellikte olacaktır. Birincil olarak bir taşıma aracına veya gemiye yüklenmek üzere tasarlanacak ve mekanik elleçlemeyi kolaylaştırmak üzere kızaklar, dayanaklar veya aksesuarlarla donatılmış olacaktır. Kara tanker araçları, demiryolu tanker vagonları, metal olmayan tanklar, ara kademe dökme yük konteynerleri (IBC’ler), gaz silindirleri ve büyük kaplar, taşınabilir tank tanımına girmez;

Referans çelik, çekme kuvveti 370 N/mm² ve kırılmada uzaması %27 olan bir çelik anlamına gelir;

Hizmet teçhizatı, ölçü aletleri ve dolum, boşaltım, havalandırma, emniyet, basınçlandırma, soğutma ve termal yalıtım araçları anlamına gelir;

Gövde, taşınabilir tankın taşınması amaçlanan soğutulmuş sıvılaştırılmış gazı muhafaza eden kısmı anlamına gelir. Açıklıklar ve kapama tertibatları dahil olmak üzere, hizmet teçhizatı veya dış yapısal teçhizat dahil değildir;

Yapısal teçhizat gövdenin dışındaki destekleyici, bağlayıcı, koruyucu ve dengeleyici elemanlar anlamına gelir;

Tank, normal olarak aşağıdakilerden birinden meydana gelen bir yapı anlamına gelir:

1. 
   bir veya daha fazla gövde ile koruyucu kılıf arasındaki boşluk havası boşaltılmış (vakum yalıtımı) ve bir ısı yalıtım sistemi de içerebilen bir koruyucu kılıf ve bir ya da daha fazla iç gövde veya
   
2. 
   aralarında katı bir ısı yalıtım materyali (katı köpük gibi) olan bir koruyucu kılıf ve bir iç gövde;
   

Test basıncı, basınç testi sırasında gövdenin üst kısmındaki azami geyç basıncı anlamına gelir.

6.7.4.2 Genel tasarım ve yapım hükümleri

6.7.4.2.1 Gövdeler, yetkili makamın kabul ettiği bir basınçlı kap kodunun hükümleri gereğince tasarlanacak ve

üretilecektir. Gövdeler ve koruyucu kılıflar, şekil vermeye uygun metalik materyallerden üretilecektir. Koruyucu kılıflar çelikten üretilecektir. Gövde ve koruyucu kılıf arasındaki destekler ve bağlantılar için asgari tasarım sıcaklığındaki materyal özelliklerinin yeterli olduğunun kanıtlanması şartıyla metalik olmayan materyaller kullanılabilir. Materyaller, ilke olarak ulusal ve uluslararası materyal standartlarına uygun olacaklardır. Kaynaklı gövdeler ve koruyucu kılıflar için, yalnız kaynak yapılabilirliği kanıtlanmış materyal kullanılacaktır. Kaynaklar ustaca yapılmış olacak ve tam emniyet sağlayacaktır. Üretim süreci veya materyal gerektirdiğinde gövdeler, kaynaktaki ve sıcaktan etkilenecek bölgelerdeki yeterli sağlamlığı garanti etmek için, uygun şekilde ısıl işleme tabi tutulacaktır. Materyal seçilirken; kırılganlaşma riski, hidrojen kırılganlaşması, gerilim paslanmasıyla çatlama ve darbeye direnç açılarından asgari tasarım sıcaklığı dikkate alınacaktır. İnce taneli çelik kullanıldığında materyal özelliklerine göre garanti edilmiş bükülme kuvveti

IMDG Kodu (Dğşk. 36-12) 459

Kısım 6 – Ambalajların, IBC'lerin vb. üretimi ve test edilmesi

460 N/mm²'den çok ve garanti edilmiş çekme kuvveti üst sınırı 725 N/mm²'den çok olmayacaktır. Taşınabilir tankların üretildiği materyaller, taşınabilecekleri dış çevreye uygun olacaktır.

6.7.4.2.2 Donanımlar, contalar ve boru tesisatı da dahil olmak üzere, taşınabilir bir tankın, taşınan soğutulmuş sıvılaştırılmış gaz ile normal olarak temas etmesi beklenen herhangi bir kısmı soğutulmuş sıvılaştırılmış gaz ile uyumlu olacaktır.

6.7.4.2.3 Galvanik aksiyonla hasara sebep verebilecek benzer olmayan metallerin teması önlenecektir.

6.7.4.2.4 Termal yalıtım sistemi, etkin bir yalıtım materyali ile gövdenin (gövdelerin) bütünüyle kaplanmasını içerecektir. Dış yalıtım, normal taşıma koşullarında hasarı veya nem girişini önlemek için koruyucu bir kılıf ile korunacaktır.

6.7.4.2.5 Koruyucu bir kılıf, gaz geçirmez olacak şekilde kapatıldığında yalıtım mahallinde tehlikeli basınç oluşmasını engellemek

üzere bir cihaz bulundurulacaktır.

6. 
   Atmosferik basınçta kaynama noktası –182°C'nin altında olan soğutulmuş sıvılaştırılmış gazların taşınması için tasarlanan taşınabilir tanklar, oksijen veya oksijen açısından zenginleştirilmiş sıvıyla temas riski olan termal yalıtımlı alanlara yerleştirildiğinde oksijen veya oksijen açısından zenginleştirilmiş atmosferlerle tehlikeli bir şekilde reaksiyona girebilecek materyaller içermeyecektir.
   
7. 
   Yalıtım materyalleri, kullanım sırasında gereğinden fazla yıpranmayacaktır.
   

6.7.4.2.8 Taşınabilir bir tankta taşınması amaçlanan soğutulmuş her bir sıvılaştırılmış gaz için bir referans bekletme süresi

tayin edilecektir.

6.7.4.2.8.1 Referans bekletme süresi, aşağıdakiler baz alınarak yetkili makam tarafından kabul edilen bir yöntemle tayin edilecektir:

.1 6.7.4.2.8.2 uyarınca tayin edilecek yalıtım sistemi etkinliği;

.2 basınç sınırlayıcı cihazın (cihazların) en düşük ayar basıncı;

.3 başlangıç dolum koşulları;

.4 30°C varsayılan bir çevre sıcaklığı;

.5 taşınması amaçlanan her bir soğutulmuş sıvılaştırılmış gazın fiziksel özellikleri

6.7.4.2.8.2 Yalıtım sisteminin etkinliği (watt cinsinden ısı akışı) yetkili makam tarafından kabul edilmiş bir yönteme uygun olarak taşınabilir tank tip testi ile tayin edilecektir. Bu test aşağıdakilerden birini içerecektir: .1 soğutulmuş sıvılaştırılmış gazın kaybının belli bir zaman içinde ölçüldüğü bir sabit basınç

testi (örneğin atmosferik basınçta) veya .2 gövdenin içindeki basınç artışının belirli bir zaman içinde ölçüldüğü kapalı sistem testi.

Sabit basınç testi yapılırken atmosferik basınç değişiklikleri dikkate alınacaktır. Bu testlerden herhangi biri yapılırken, 30°C'lik kabul edilmiş referans çevre sıcaklığı değerindeki değişikliklere göre düzeltmeler yapılacaktır.

Not: Her bir seyir öncesinde gerçek bekletme süresinin tayin edilmesi için bkz. 4.2.3.7

6.7.4.2.9 Çift duvarlı vakum yalıtımlı bir tankın koruyucu kılıfı, ya kabul edilmiş bir teknik koda göre hesaplanmış 100 kPa (1 bar) geyç basıncından az olmayacak bir dış tasarım basıncına veya 200 kPa (2 bar) geyç basıncından az olmayan hesaplanmış bir kritik çökertme basıncına sahip olacaktır. İç ve dış destekler, koruyucu kılıfın dış basınca karşı koyabilme mukavemetinin hesaplamasına dahil edilebilir.

6.7.4.2.10 Taşınabilir tanklar, taşıma sırasında emniyetli bir taban sağlamak için desteklerle ve uygun kaldırma ve bağlama bağlantıları ile tasarlanacak ve üretilecektir.

6.7.4.2.11 Taşınabilir tanklar, içerik kaybı olmadan normal elleçleme ve taşıma koşullarında en azından içerikten kaynaklanan iç basınca ve statik, dinamik ve termal yüklere dayanacak biçimde tasarlanacaktır. Tasarım, taşınabilir tankın kullanım süresi boyunca birbiri ardına maruz kalacağı tüm yüklerin yaratacağı yorgunluk etkilerinin dikkate alındığını gösterecektir.

6.7.4.2.11.1 Açık deniz tank konteyneri olarak kullanılması amaçlanan tanklarda, açık denizlerdeki elleçlemenin oluşturduğu dinamik gerilim dikkate alınacaktır.

6.7.4.2.12 İzin verilen azami yük altında taşınabilir tanklar ve bağlantıları, aşağıda belirtilen ve ayrı tatbik edilen statik kuvvetleri emebilecek yetenekte olacaktır:

.1 seyir yönünde: MPGM’nin iki katının yer çekiminden (g)* kaynaklanan ivme ile çarpımı^;

.2 seyir yönüne dik açıda yatay olarak: MPGM’nin (seyir yönü tam olarak bilinmiyorsa, kuvvetler MPGM’nin iki katına eşit olmalıdır) yer çekiminden (g)* kaynaklanan ivme ile çarpımı^;

* Hesaplamalar için, g = 9,81 m/sn²

460 IMDG Kodu (Dğşk. 36-12)
Bölüm 6.7 – Taşınabilir tankların & MEGC'lerin tasarımı, üretimi, denetimi ve test edilmeleri

.3 dik olarak yukarı doğru: MPGM’nin yer çekiminden (g)^* kaynaklanan ivme ile çarpımı ve

.4 dik olarak aşağı doğru: MPGM’nin iki katının (yer çekimi etkisi dahil toplam yükleme) X yer çekiminden (g)^* kaynaklanan ivme ile çarpımı.

6.7.4.2.13 6.7.4.2.12’deki her bir kuvvet için, emniyet katsayısı, aşağıdaki gibi göz önünde bulundurulacaktır:

.1 açıkça tanımlanmış bir bükülme noktasına sahip olan materyaller için, garanti edilmiş bükülme kuvvetine göre 1,5'lik emniyet katsayısı veya

.2 bükülme noktası açıkça tamamlanmamış materyaller için, garanti edilmiş %0,2'lik deneme kuvvetine oranla veya ostenitli çelik için %1'lik deneme kuvvetine oranla 1,5'lik emniyet katsayısı.

6.7.4.2.14 Bükülme kuvveti veya deneme kuvvetinin değerleri, ulusal veya uluslararası materyal standartlarına göre olacaktır. Ostenitli çelik kullanıldığında; materyal denetim sertifikasında bu daha yüksek değerler belirtilmişse, materyal standartlarına göre belirlenmiş asgari değerler, en fazla %15’e kadar arttırılabilir. Söz konusu metal için materyal standardı bulunmuyorsa veya metalik olmayan materyaller kullanıldığında, bükülme kuvveti veya deneme kuvveti, yetkili makam tarafından onaylanacaktır.

6.7.4.2.14 Yanıcı, soğutulmamış ve sıvılaştırılmış gazların taşınması için tasarlanan taşınabilir tanklar elektrikle topraklanabilir kapasitede olacaktır.

6.7.4.3 Tasarım ölçütleri

6.7.4.3.1 Gövdeler dairesel çapraz kesitli olacaktır.

6.7.4.3.2 Gövdeler tasarım basıncının 1,3 katından daha az olmayan bir test basıncına dayanacak şekilde tasarlanacak ve üretilecektir. Vakumlu yalıtıma sahip gövdeler için test basıncı, MAWP'nin toplamının 1,3 katı ve 100 kPa'dan (1 bar) daha az olmayacaktır; Hiçbir durumda test basıncı 300 kPa (3 bar) geyç basıncından daha az olmayacaktır. 6.7.4.4.2 ile 6.7.4.4.7 arasında açıklanmış asgari gövde kalınlığı hükümlerine dikkat edilmelidir.

6.7.4.3.3 Açıkça tanımlanmış bir bükülme noktası gösteren veya garanti edilmiş bir deneme kuvveti olan metallerde, (genel olarak % 0,2'lik deneme kuvveti veya ostenitli çelikler için %1'lik deneme kuvveti) gövdedeki birincil membran gerilimi ∂ (sigma) test basıncında hangisi küçükse, 0,75 R_e veya 0,50 R_m değerini aşmayacaktır. Burada:

R_e = N/mm² cinsinden bükülme kuvveti, %0,2'lik deneme kuvveti veya ostenitli çelikler için %1'lik deneme kuvvetidir;

R_m = N/mm^{2 cinsinden asgari uzama kuvvetidir.}

1. 
   Kullanılacak R_e ve R_m değerleri, ulusal veya uluslararası materyal standartlarındaki belirtilen asgari değerler olacaktır. Ostenitli çelik kullanıldığında, materyal standartlarına göre olan R_e ve R_m değerleri, bu daha büyük değerler materyal denetimi sertifikasında belirtiliyorsa %15 oranına kadar arttırılabilir. Söz konusu metal için materyal standardı yoksa R_e ve R_m değerleri, yetkili makam veya yetkilendirilmiş organı tarafından onaylanacaktır.
   
2. 
   R_e/R_m oranı 0,85’ten fazla olan çeliklerin, kaynaklı gövdelerin üretiminde kullanılmasına izin verilmez. Bu oranın tayin edilmesinde kullanılacak R_e ve R_m değerleri, materyal denetim sertifikasında belirtilen değerler olacaktır.
   
3. 
   Gövdelerin üretiminde kullanılan çeliklerin kırılmadaki % cinsinden uzaması 10.000/R_m ’den az olmayacak, ince taneli çeliklerde mutlak asgari değer %16, diğer çeliklerde %20 olacaktır. Gövdelerin üretiminde kullanılan alüminyum veya alüminyum alaşımların kırılmada % cinsinden uzaması 10.000/6R_m ’den az olmayacak, mutlak asgari değeri %12 olacaktır.
   
4. 
   Materyallerin gerçek değerlerini tayin etmek amacı ile, levha materyallerde test örneğinin gerilim ekseni, yuvarlama yönüne dik (yanlamasına) olacaktır. Dikdörtgen çapraz kesit test örneklerindeki kırılmadaki kalıcı uzama; 50 mm bir geyç uzunluğu kullanılarak ISO 6892:1998’e göre ölçülecektir.