Örnek tez ve böLÜmleri

ÖRNEK TEZ VE BÖLÜMLERİ

KAPAK FORMATI:

T.C.

SAKARYA ÜNİVERSİTESİ

FEN-EDEBİYAT FAKÜLTESİ

ÇEVİRİBİLİM (ALMANCA) BÖLÜMÜ

FRİEDRİCH SCHİLLER’İN HAYDUTLAR ADLI TİYATRO ESERİNİN TÜRKÇE ÇEVİRİLERİNİN İŞLEVSEL AÇIDAN İNCELENMESİ

BİTİRME ÖDEVİ

İRFAN DOĞAN

G0908.16036

TEZ DANIŞMANI: Doç. Dr. ………………………

Bu ödev …/…/2017 tarihinde aşağıdaki jüri tarafından oybirliği ile kabul/red edilmiştir.

Jüri Başkanı Jüri Üyesi Jüri Üyesi

İÇİNDEKİLER

Örnek üzerinde görebildiğiniz üzere genelden özele (çalışma konusuna) doğru bir bölümleme yapılması gerekmektedir.

İÇİNDEKİLER

ÖNSÖZ………………………………………………………………………………………...4 GİRİŞ………………………………………………………………………………………….5

BÖLÜM 1:ÇEVİRİYE GENEL BAKIŞ

1.1 ÇEVİRİ NEDİR?....................................……………………………………………….6

1.2 ÇEVİRİ YAKLAŞIMLARI……………….………………………………………….6

1.3 ÇEVİRİ SÜRECİ……………………………………………………………………….9

1.4 ÇEVİRİDE METİN TÜRLERİ ………………………………………………………11

BÖLÜM 2:TİYATRO ÇEVİRİSİ VE ÇEVİRİ YÖNTEMLERİ

2.1 TİYATRO …………………..……………………………………………………….....12

2.2 TÜRKİYE’DE TİYATRO...………….…………………..……………….………........12

2.3 TİYATRO ÇEVİRİSİ……..……………..……………………………………………..14

BÖLÜM 3: HAYDUTLAR ESERİNİN ÇEVİRİLERİ VE İŞLEVSELLİK AÇISINDAN ANALİZLERİ

3.1 ÖRNEKLERLE ANALİZLER………………………………………………………....15

SONUÇ…………………………………………………………………………………….. 29

KAYNAKÇA………………………………………………………………………………. 33

ÖZGEÇMİŞ……………………………………………………………………………… 34

ÖNSÖZ

Teşekkür, dilek ve temenni belirten kısa bir yazı bölümünden oluşmaktadır (İçerik örneği verilmiştir. Kopya yapılıp, aynısı olmamalı, farklı cümleler oluşturulabilir.)

Çalışmamın içeriğinde çeviribilimin vazgeçilmez bir parçası olan “çeviri eleştirisi” konusunun uygulamalı olarak anlatımını gerçekleştireceğim. Günümüzde her görgül bilim dalının ürünü eleştiriye açıktır,bu nedenle yeni bir bilim dalı olan çeviribilimin her ürünü de eleştiriye açık olmalıdır. Eleştirel bakış açısının yeni görüşler ortaya çıkmasını sağlayabileceği görüşündeyim. Bu nedenle çalışmamda bu konuyu seçtim.

Bölümümde geçirdiğim beş yıl boyunca çeviribilimin tüm ögelerini uygulamalı ve kuramsal olarak inceledik. Bu bilgilerden yola çıkarak hazırladığım bu çalışmamda bana yardımcı olan danışman hocam ………………….’a katkılarından dolayı ve aynı zamanda derslerinde bizlere bir şey öğretme çabalarından dolayı, çeviri de eleştiri bilincimin oluşmasını sağlayan ………………….’a ve ………………….’a, çeviri kuramların da ve Almancayı geliştirmem de çok büyük katkıları olan …………………………..’a ve Yrd. …………………..’ya teşekkürü bir borç bilirim.

Benim bugünlere gelmemi sağlayan, her kararımda yanımda olan canım babam …………….’a, canım annem …………..’a, canım ablam ……………..’a ve her zaman destek olan teyzelerim ……………. ve ……………..’e ,her zaman yanlarımda olan bana dostluk ve arkadaşlığın anlamını yaşatarak öğreten canım arkadaşlarım …………… ve ……………..’a çok teşekkür ediyorum.

Ayrıca beş yıl boyunca derslerimde, hayatımda desteğini her zaman hissettiğim ileride bir ömrü paylaşmayı planladığım, yol arkadaşım …………………’a sonsuz teşekkürler.

GİRİŞ

Giriş bölümünde konuyla ilgili kısa bir girişten sonra çalışmanın konusu, önemi, amacı ve yöntemi açıkça ifade edilmelidir.

1. 
   Çalışma fikri nasıl oluştu?
   
2. 
   Çalışmanın Amacı ne?
   
3. 
   Çalışmanın her bölümünde neler ele alınacak?
   

Çeviri, bildiğimiz gibi insanlık tarihi kadar eski bir olgudur. İnsanların toplum halinde yaşamaya başlamaları ve toplumların birbiriyle etkileşimleri sonucu daha da göz önüne çıkmış ve çevirinin insan hayatındaki rolü irdelenmeye başlanmıştır. Bu çalışmamda çeviribilim alanının gelişmesinde önemli katkıları olan çeviri eleştirisini, Stefan Zweig’ın Satranç adlı romanının iki çevirmen (Levent Bakaç, Tahsin Yücel) tarafından yapılan çevirilerini inceleyip eleştireceğim.

Bu konuyu seçmemin en büyük nedeni, ileride yapabileceğimi düşündüğüm yazın çevirileri sürecinde çevirmenlerin aldıkları kararları daha net görebilmek. Böylece, gelecekte benimde geçeceğim bu süreç bana şimdiden bilgi birikimi sağlayacaktır.

Birinci bölümde çevirinin genel bir tanımıyla başlayacak, ardından çeviri tarihi ve çağdaş çeviri kuramlarına değineceğim. Bu bölüm içerisinde çalışmamın aynı zamanda temelini oluşturan Gideon Toury’nin betimleyici alan çalışmaları başlıklı kuramını da genel bir bakış açısıyla inceleyeceğim.

İkinci bölümde ise öncelikle eleştiri kavramını ele alacağım. Çeviribilimde kuram ve eleştiri ilişkisine değineceğim, Anton Popoviç, Raymond van den Broeck’in çeviri eleştirisi konusundaki görüşlerini belirteceğim. Gideon Toury’nin betimleyici alan çalışmaları kuramında çeviri eleştirisinin yerini saptayacağım. Uygulama kısmında da yazar, roman ve çevirmenler hakkında betimleme yaptıktan sonra kitabı kaynak metne de başvurarak inceleyeceğim.

Üçüncü ve son bölümde ise bu çalışma sayesinde oluşturduğum çıkarımlarımı sunacağım.

ÇALIŞMA İÇİNDE KAYNAK GÖSTERME:

Kitap Kaynak ve İnternet Kaynak gösterme aşağıda belirtildiği şekilde yapılmalıdır! İnternetten ya da kitaptan alınan her bilginin mutlaka kaynağı ve tarih belirtilmelidir!

1.1.ÇEVİRİ NEDİR?

Çeviri (ing. ''translation'',''Alm. ''Übersetzung'') kavramı hem içerik hem de sözcüksel olarak tarih boyunca değişikliğe uğramıştır. Farklı kültür ve zamanlarda değişik algılandığı, bilinen bir gerçektir (Berk, 2005: 13). Kimi zaman yüzeysel bakılmış, sadece bir dilden bir dile mekanik bir aktarım gibi algılanmıştır. Yaratıcı bir eylem olduğu göz ardı edilmiştir (Yazıcı, 2005: 15). Türkçe sözlükte Çeviri ; ''Dilden dile aktarma, çevirme, tercüme'' ve '' Bir dilden başka bir çevrilmiş yazı veya kitap, tercüme'' (Berk, 2005: 17).Çeviri, hem sözlü hem de yazılı alanı kapsar. Bu ayırımı ilk yapan Schleiermacher'dir (Göktürk, 1994: 19). Yazılı çeviri yapan Mütercim (''İng. translation'', Alm. Übersetzung''), sözlü çeviri yapan Tercüman(interpreting'', Alm. ''Dolmetscher'') denir (Berk, 2005: 16).‘’Kimi zaman eşdeğerlilik göz önüne alınarak çeviri tarif edilmiştir.''Çeviri, kaynak metnin anlamının yorumlanmasını ve hedef metnin oluşturulmasını kapsayan bir diller arası aktarım ürünüdür'' (Berk, 2005:18)

Çeviribilimin, bilimsel bir bilim dalı olmaya başlamasıyla çeviri içerik olarak daha geniş kapsamlı tarif edilmiştir. ''yazılı ya da sözlü bütün çeviri türleri ve edimleri aynı temele dayanır, Bir dilde (kaynak dil) oluşturulmuş yazılı ya da sözlü iletinin belirli bir amaç ile başka bir dile (erek dil) aktarılmasıdır'' (Bulut, 2008:9).

1.2.ÇEVİRİ TARİHİ
Çeviri tarihi bir tür uygarlık tarihidir. Tarih içinde bilimin aktarılmasında çeviriye düşen rolü irdeler ve bunun dışında çeviri bölümü öğrencilerine kendi alanlarına yönelik bilinçli bir kimlik kazanmalarına yardımcı olur (www.ceviribilim.com – 20.05.2014).

Çalışmanın tamamı “Yasla (CTRL+D)” formatına getirilmesi gerekmektedir !

SONUÇ BÖLÜMÜ

Sonuç Bölümünde çalışmanın hangi amaçla yapıldığı, hangi analizlerin nasıl sonuçlar verdiğine dair kısa bir özet yazılmalıdır. Aynı zamanda elde edilen sonuçların çeviriye, çevirmene ya da çeviri etkinliği gibi alanlara katkısı belirtilmelidir.

Yazın çevirisi eleştirisinde amaç, yanlış çözümlemesi ve avcılığı değil, kaynak eserin konumuna ve yarattığı etkiye göre çevirmeni kendi kültürü, yazın geleneği ve beğenisi çerçevesinde yönlendiren unsurların karşılaştırmalı ve düzenli bir çözümlemeyle ortaya çıkarılmasıdır. 20. yy. alman öykü, roman ve biyografi yazarlarından Stefan Zweig’ın son uzun hikâyesi olma özelliğini barındıran ve çalışmamızda iki farklı çevirisinin materyal olarak incelenip eleştirildiği Schachnovelle hikâyesidir. Bu hikâye de yazar, o dönemlerde kendi içinde yaşadığı melankoliyi hem hikâyeyi birinci şahısta anlatan kişiye, hemde Dr. B nin yaşadıklarında hissettirebilmektedir. Stefan Zweig’ın eserlerinde en sık görülen uzun betimleyici cümleler bu hikâyesinde ön plana çıkmaktadır.

Örneklerde gördüğümüz gibi çevirmen Levent Bakaç, kaynak metin yazarının niyetine ve dilsel, biçemsel özelliklerine önem vermiştir. Bu nedenle Levent Bakaç’ın kaynak- odaklı, süreç ağırlıklı, kuralcı kuramlar etkisinde kalarak çevirisini gerçekleştirdiğini düşünebiliriz. Hikâyenin birçok yerinde Türkçe de fazla kullanılmayan uzun cümleler, uzun paragraflar ve son derece anlaşılması güç kelime ve kavramlar ortaya çıkmıştır.

Tahsin Yücel ise erek okur için anlaşılır bir metin ortaya koymaya çalışmıştır. Bu da Yücel’in erek odaklı bir yaklaşım içerisinde olduğunu bize göstermektedir. Erek kültür ve normlarına ters gelebileceğini düşündüğü yerleri çeviri metinde kullanmayarak sansürleme de yapmıştır. Ayrıca bazı durumlarda ise Stefan Zweig’ın akademik dil ve anlatımına ters düşebilebilecek argo deyimlere de yer vermiştir. Örneğin ; “was an Geld herauszuholen war.” “para koparmaya çalışmak” şeklinde çevirmiştir.

Gideon Toury’nin Betimleyici alan çalışmaları kuramı çerçevesinde yaptığımız bu çeviri eleştirisinde özellikle hata avcılığına düşmemek adına “yanlış”, “iyi”, “kötü”, “güzel” gibi sıfatlar kullanmak yerine “yeterli”, “kabul edilebilir” gibi tanımlamalar kullanılmıştır. Buradaki amaç; çeviri eleştirisiyle karıştırılan hata avcılığını yapmamak, hatalar listesi oluşturmamaktır. Bu nedenle kaynak ve erek metinlerden alınan paragraf, cümle ve kelimelerle çevirmenlerin tercihleri gerekçelendirilmiş, çeviri süreçlerinde neden böyle kararlar aladıkları incelenmiştir.

Bilindiği üzere her çevirmen metinleri farklı yorumlar. Çevirmenler birer birey olarak dünya görüşleri, bilgi birikimleri, dile hâkimiyetleri, ifade şekilleri doğal olarak farklı olmalıdır. Erek okurun metine bakış açısı ve beklentisi de farklıdır. Bu nedenle eleştirmen, yaptığı eleştiri de erek kitlenin zihninde önyargı oluşturmamalıdır. Yukarıda da belirttiğimiz gibi “kapalı bir kutu” olan çeviri sürecini biraz olsun aydınlatabilmek ve ortaya çıkan üründe (erek metinde) verilen kararları irdelemek eleştirmenin yegâne görevidir.

KAYNAKÇA

Kaynaklar yazarların soyadına göre alfebetik sıraya konulmalıdır. KAYNAKÇA başlığı, büyük harflerle sayfa başına ortalanarak 14 Punto Bold/Koyu tarzda yazılmalıdır. Kaynak sıralamasında kitaplar, süreli yayınlar ve diğer yayınlar sıralaması göz önünde bulundurulur ve ayrı başlıklar altında yazılır (örn. Birincil Kaynaklar/İnternet Kaynakları).

BİRİNCİL KAYNAKLAR

1. 
   Öner, Bengi Işın, (1999), “Çeviri bir süreçtir… Ya Çeviribilim?”
   

2. 
   Öner, Bengi Işın, (2001), “Çeviri Kuramlarını Düşünürken…”, Sel Yayıncılık, İstanbul
   

3. 
   Rıfat, Mehmet, (2008), “ Çeviri Seçkisi II Çeviri(bilim) nedir?” , Sel Yayıncılık, İstanbul
   

4. 
   Aksoy, Berrin, “Çeviride Çevirmen Seçimleri Işığında Çeviri Eleştirisi”, Hacettepe Üniversitesi Edebiyat Fakültesi Dergisi, Cilt 18, Sayı 2, Ankara
   

5. 
   Güneş, İskender, (2010), “Çeviri Kuramlarının Gelişim Evreleri ve Genel Çeviri Kuramına Katkıları”, Sakarya Üniversitesi, Yüksek Lisans Tezi
   

6. 
   Topal, Ali Rıza, (2010), “Çeviri Kuramlarında İşlevsel Yaklaşımlar”, Sakarya Üniversitesi, Yüksek Lisans Tezi
   

İNTERNET KAYNAKLARI

http://www.onlinetercumanlik.com/blog/2012/01/sozlu-ceviri-turleri(24.05.2014-11.03)

http://(www.simultanetercume.org/sozlu-ceviri-ve-turleri/(24.05.2014-19.07)

http://www.ceviriblog.com/2012/10/05/ceviri-uzerine-genel-bakis(25.05.2014-14.14)

http://tr.wikipedia.org/wiki/çeviri(25.05.2014-16.20)

http://www.tercumesirketi.com/tercume-turleri.html(25.05.2014-17.25)

http://www.onlinetercumanlık.com/blog/2012/01/sozlu-ceviri-turleri/(25.05.2014-20.56)

http://www.onlinetercumanlik.com/blog/2011/08/ceviri-alaninda-ulkemizde-yasanmakta-olan-sorunlar(26.05.2014-13.05)